Do badania w przedsiębiorstwach warunków pracy z wykorzystaniem subiektywnych ocen narażenia zawodowego opracowano w CIOP-PIB kwestionariusz „Warunki pracy”.4
Kwestionariusz ten jest skierowany do pracowników i służy do zbierania ich opinii na temat:
- narażenia na czynniki szkodliwe w miejscu pracy,
- narażenia na czynniki związane z uciążliwością pracy,
- czynników psychospołecznych w środowisku pracy,
- czynników organizacyjnych,
- problemów zdrowotnych związanych z pracą.
Biorąc pod uwagę fakt, że subiektywne badanie warunków pracy ma wspomagać prowadzoną w przedsiębiorstwach ocenę ryzyka zawodowego, do subiektywnych ocen narażenia zawodowego przyjęto skalę trójstopniową, zgodną ze stosowaną w wielu przedsiębiorstwach skalą szacowania ryzyka zawodowego (wg PN-N-18002). Pracownicy mogą więc oceniać swoje narażenie na wymienione w kwestionariuszu czynniki zagrożeń jako:
- małe – jeśli nie jest odczuwalne lub tylko czasami powoduje chwilowe złe samopoczucie;
- średnie – jeżeli powoduje często złe samopoczucie lub czasami chorobę związaną z kilkudniową nieobecnością w pracy;
- duże – jeśli może spowodować ciężki uraz lub chorobę albo często zachorowania powodujące nieobecność w pracy.
Przed przeprowadzeniem badań zaleca się wyjaśnić pracownikom cel badania i zapewnić o jego aminowości, a także wyjaśnić, jak odpowiadać na pytania kwestionariusza. Badania lepiej jest przeprowadzać grupowo, niż rozdawać ankiety „na raty”, każdemu pracownikowi z osobna. Jeśli nie jest to absolutnie konieczne, nie należy po zakończeniu badania zbierać wypełnionych kwestionariuszy bezpośrednio od badanych, a raczej poprosić o ich złożenie w wyznaczonym miejscu (w pudełku, kopercie itp.), tak aby ograniczyć możliwość rozpoznania, który pracownik wypełnił konkretną ankietę.
W celu ułatwienia rejestrowania i analizy wyników badań przeprowadzonych z użyciem kwestionariusza „Warunki pracy” opracowano arkusz kalkulacyjny w programie Microsoft Office Excel , który po wprowadzeniu danych z ankiety generuje podstawowe zestawienia i wykresy.
4 Kwestionariusz opracowany na podstawie wyników II etapu programu wieloletniego pn. „Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy” finansowanego w latach 2011-2013 w zakresie zadań służb państwowych przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. Koordynator programu: Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy.