Jedną z podstawowych metod przeciwdziałania występowaniu nadmiernych obciążeń na stanowisku pracy są interwencje ergonomiczne. Celem artykułu jest przedstawienie strategii interwencyjnych, zapobiegających rozwojowi dolegliwości mięśniowo-szkieletowych, w odniesieniu do stanowisk pracy biurowej. Zaprezentowano strategie pozwalające na optymalizację pozycji ciała podczas pracy oraz ograniczenie czasu pracy w pozycji siedzącej.
DOI: 10.54215/BP.2022.04.9.Roman-Liu
W artykule przedstawiono wyniki badania obliczeniowego, wpływu zastosowania dźwięków maskujących na zrozumiałość mowy na stanowiskach pracy w typowym pomieszczeniu biurowym open space. Jako dźwięki maskujące uwzględniono dźwięki o czterech charakterach widm częstotliwości i o poziomach dźwięku A z zakresu 25-45 dB. Kryteria oceny akustycznej biurowych pomieszczeń open space przyjęto wg PN-EN ISO 3382-3:2012 i PN-B-02151-4:2015 (właściwości akustyczne pomieszczenia) oraz PN-B-02151-2:2018 (poziom tła akustycznego, w tym i dźwięku maskującego). Wykazano, że jest możliwe uzyskanie odpowiednich warunków środowiska pracy (w tym własności akustycznych pomieszczenia) przy poziomie dźwięku A dźwięku maskującego z zakresu 31-37 dB (w zależności od rozpatrywanego jednego z czterech typów charakteru widma dźwięku maskującego).
DOI: 10.5604/01.3001.0014.5757
Praca biurowa polega przede wszystkim na wykonywaniu czynności związanych z obsługą komputera czy laptopa, w których bardzo istotną rolę odgrywa narząd wzroku. Pracownicy spędzają obecnie w pomieszczeniach biurowych 8 i więcej godzin dziennie. W związku z tym oświetlenie pomieszczeń, w których znajdują się komputery, powinno zapewnić wykonywanie typowych prac biurowych w sposób efektywny. Przy projektowaniu oświetlenia należy uwzględnić odpowiednią widoczność zadania wzrokowego, ale równie ważna jest dbałość o właściwe oświetlenie całego pomieszczenia. Dlatego nie tylko należy zapewnić prawidłowe (spełniające wymagania normy oświetleniowej [PN-EN 12464-1:2012 Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach.]) oświetlenie zadania wzrokowego, ale również zwrócić uwagę na otoczenie świetlne, które musi zagwarantować pracownikom wygodę widzenia, odpowiednią wydolność wzrokową oraz bezpieczeństwo1. Oczywiście oba te aspekty powinny ze sobą współgrać, tak aby stworzyć zarówno stymulujące (pobudzające) warunki do pracy, jak i dobrą widoczność zadania wzrokowego. Jeżeli oświetlenie spełnia również aspekt energooszczędności, to można uznać, że w pomieszczeniu spełnione zostały podstawowe cele oświetleniowe.
Jednym z ważnych, choć często bagatelizowanych zagrożeń zawodowych pracowników biurowych jest kontakt z wirusami. Źródłem emisji tej grupy czynników szkodliwych może być zarówno system wentylacyjny, instalacja klimatyzacyjna, zanieczyszczone powierzchnie, jak i kontakt z chorymi współpracownikami. Ze względu na niewielką ilość danych dotyczących narażenia na wirusy w pomieszczeniach biurowych, przeprowadzana na jego podstawie ocena ryzyka zawodowego, dotyczącego narażenia na szkodliwe czynniki biologiczne, obejmuje zazwyczaj wyłącznie bakterie i grzyby. Takie podejście jest jednak niepełne i powinno być uzupełnione o ocenę narażenia również na wirusy.
Praca w pomieszczeniach biurowych wymaga zapewnienia jak najmniejszego hałasu. Temu celowi służy czas pogłosu pomieszczenia równy 0,4-0,6 s. Aby uzyskać taki standard warunków akustycznych, pomieszczenia muszą mieć dużą chłonność akustyczną. Minimalna chłonność akustyczna pomieszczeń biurowych open space przypadająca na metr kwadratowy podłogi wynosi 1,1 m2. W artykule podano metodę obliczania chłonności akustycznej pomieszczeń wg polskiej normy PN-B-02151-4:2015. Podano przykład zastosowania w pomieszczeniu dwóch dźwiękochłonnych sufitów podwieszanych o różnych współczynnikach pochłaniania dźwięku α. Wyniki obliczeń chłonności akustycznej wykazały, że dopiero sufit dźwiękochłonny o współczynniku pochłaniania dźwięku 0,9 będzie wystarczający do uzyskania odpowiedniej chłonności akustycznej. Podana metoda powinna być wykorzystywana zawsze przy projektowaniu i modernizacji pomieszczeń biurowych.
Coraz powszechniejsze jest lokalizowanie stanowisk pracy biurowej w dużych pomieszczeniach. Charakter pracy osób pracujących w takich pomieszczeniach powoduje konieczność porozumiewania się, a jednocześnie pracownicy nieuczestniczący w rozmowach nie powinni być rozpraszani. Norma PN-EN ISO 3382-3 definiuje szereg parametrów umożliwiających ocenę akustyczną tych pomieszczeń. Parametrami tymi są: rozkład w pomieszczeniu wskaźnika transmisji mowy STI, odległość rozproszenia rD, odległość prywatności rP, poziom dźwięku A mowy w odległości 4 m od mówiącego oraz spadek poziomu dźwięku A mowy na podwojenie odległości od mówiącego.
W artykule opisano metody określania tych paramentów na przykładzie wybranego pomieszczenia biurowego open space. Wyniki pomiarów wykazały, że nie można ocenić pozytywnie tego pomieszczenia, mimo że w porównaniu z innymi wnętrzami tego typu było ono w znacznym stopniu przystosowane akustycznie do pracy biurowej. Świadczy to z jednej strony o konieczności wykonania dużo większej, niż się powszechnie przyjmuje adaptacji akustycznej pomieszczeń tego typu, a z drugiej świadczy o wysokim poziomie wymagań akustycznych stawianych pomieszczeniom biurowym open space, określonych w wymienionej normie.
W artykule zaprezentowano wyniki badań ankietowych w wybranej grupie pracowników biurowych 111 instytucji, głównie samorządowych, z terenu województwa lubelskiego. Celem podjęcia badań było określenie sytuacji mogących zachęcić pracowników do zwiększenia swojej aktywności ruchowej. W artykule przedstawiono również rozwiązania wspierające aktywność ruchową w miejscu pracy i poza nią. Analiza wyników badań pozwoliła wyodrębnić dominujące czynniki, które zdaniem badanych wpłynęłyby na zmianę stylu życia z biernego na bardziej aktywny. Należą do nich: większa ilość czasu wolnego, otrzymywanie karnetów od pracodawcy oraz obniżenie opłat za korzystanie z obiektów sportowych. Informacje te mogą stanowić podstawę do podejmowania kompleksowych działań prewencyjnych i edukacyjnych w zakładach pracy.
W artykule przedstawiono informacje dotyczące lokalnego dyskomfortu cieplnego i metod jego oceny, zgodnie z PN-EN ISO 7730:2006. Choć zazwyczaj aspekt ten pomijany jest w badaniach środowiska pracy, należy o nim pamiętać, bowiem dyskomfort cieplny to bardzo poważny problem, który występuje zbyt często w biurowej przestrzeni pracy. Problem dyskomfortu cieplnego można stosunkowo łatwo rozwiązać.
Postęp naukowo-techniczny ciągle zmienia warunki pracy na stanowiskach komputerowych oraz daje możliwości nowych zastosowań sprzętu komputerowego. W artykule omówione zostały te zmiany w świetle wymagań dyrektywy 90/270/EWG. Przedstawiono także propozycje zmian w zapisach tej dyrektywy.
W artykule przedstawiono wyniki badań analizy uciążliwości hałasu niskoczęstotliwościowego występującego na stanowiskach pracy zlokalizowanych w pomieszczeniach biurowych. W ramach badań przeprowadzono pomiary wielkości akustycznych charakteryzujących ten rodzaj hałasu oraz ankietę wśród osób zatrudnionych na tych stanowiskach.
Wprowadzenie nowej normy oświetleniowej PN-EN 12464-1: 2004: Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach spowodowało pojawienie się wielu problemów związanych zarówno z metodą wykonywania badań oświetlenia jak i przyjmowaniem odpowiednich wymagań oświetleniowych oraz interpretacją uzyskanych wyników pomiarów. Dlatego w artykule zasygnalizowano podstawowe problemy, co do których proponuje się pewne rozwiązania lub potrzebę ustalenia takich rozwiązań. Proponuje się również, aby w zakresie metody badań oświetlenia, tam gdzie jest to możliwe, kierować się zapisami zawartymi w PN-84/E-02033 Oświetlenie wnętrz światłem elektrycznym, przy uwzględnieniu dostosowania tej metody do nowych wymagań PN-EN.
W artykule zaprezentowano zalecenia dotyczące pracy w pozycji siedzącej i siedzenia. W pierwszej części przedstawiono wymagania dotyczące siedzisk biurowych - ich wymiarów i regulacji. Omówiono też sposoby oceny siedzisk: porównanie parametrów siedziska z wartościami rekomendowanymi, dopasowanie siedziska do wymiarów antropometrycznych człowieka, subiektywną ocenę siedzisk przez osoby badane. W drugiej części podkreślono znaczenie wiedzy i świadomości pracownika oraz przedstawiono zalecenia osób pracujących w pozycji siedzącej pod kątem zapobiegania powstawaniu dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego.
Nowoczesna praca biurowa wymaga wysokich kwalifikacji merytorycznych, umiejętności posługiwania się nowoczesnym sprzętem komputerowym, nowej organizacji stanowiska pracy. Z tych względów praca biurowa zyskuje nową rangę i wysoki prestiż w rankingu zawodów oraz wymaga dostosowania warunków pracy do jej nowych zadań.
