O NAS |
AKTUALNOŚCI |
DEFINICJE |
PODSTAWY PRAWNE |
OCENA NARAŻENIA - SUBSTANCJE CHEMICZNE |
OCENA RYZYKA - SUBSTANCJE CHEMICZNE |
Metody oceny ryzyka - narażenie inhalacyjne |
Metoda jakościowa |
Metoda ilościowa |
Metody ocena ryzyka - narażenie dermalne |
Metody oceny ryzyka - zagrożenie pożarem, wybuchem, poparzeniem |
Metody oceny ryzyka zawodowego - nanomateriały w środowisku pracy |
Działania prewencyjne |
BEZPOMIAROWE METODY OCENY NARAŻENIA I RYZYKA ZAWODOWEGO |
PROGRAM DO OCENY RYZYKA METODĄ JAKOŚCIOWĄ |
NIEBEZPIECZNE SUBSTANCJE CHEMICZNE |
BAZA WYNIKÓW POMIARÓW |
BAZA DOTYCZĄCA PYŁÓW |
DOBRE PRAKTYKI |
MATERIAŁY INFORMACYJNE |
WYDARZENIA |
FORUM DYSKUSYJNE |
KONTAKT |
Ocena ryzyka zawodowego stwarzanego przez czynniki chemiczne niemające ustalonych wartości normatywnych w przepisach krajowych może być przeprowadzona metodą opracowaną i rekomendowaną przez Komisję Europejską. Metoda ta jest szczegółowo omówiona w przewodniku nt.: Praktyczne wytyczne o charakterze niewiążącym w sprawie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników przed ryzykiem związanym ze środkami chemicznymi w miejscu pracy (2007), Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Równości Szans.
Stosując tę metodę, należy uwzględnić:
W zależności od tych zmiennych wyznacza się przewidywany poziom ryzyka zawodowego, stosując określone, przedstawione dalej zasady.
USTALENIE ZAGROŻENIA DLA ZDROWIA PRACOWNIKÓW
Na podstawie zwrotów wskazujących rodzaj zagrożenia (zwroty H), umieszczonych na etykiecie lub podanych w karcie charakterystyki, czynniki chemiczne należy sklasyfikować do pięciu kategorii zagrożenia – A, B, C, D i E. Kryteria klasyfikacji do poszczególnych kategorii na podstawie zagrożeń wynikających z właściwości toksycznych czynników chemicznych podano w tabeli poniżej.
Kategoria zagrożenia A |
Zwroty H |
H319 - Działa drażniąco na oczy |
Kategoria zagrożenia B |
Zwroty H |
H302 - Działa szkodliwie po połknięciu |
Kategoria zagrożenia C |
Zwroty H |
H301 - Działa toksycznie po połknięciu. |
Kategoria zagrożenia D |
Zwroty H |
H300 –Połknięcie grozi śmiercią |
Kategoria zagrożenia E |
Zwroty H |
H334 - Może powodować objawy alergii lub astmy lub trudności w oddychaniu w następstwie wdychania |
*Założenia oceny jakościowej wg COSHH essentials obejmują zastosowanie zwrotów H w odniesieniu do zdrowia człowieka, stąd uwzględnić należy zwroty H200 – 290 (zagrożenia fizyczne), natomiast nie obejmują one zwrotów H400 – 413 (zagrożenia środowiskowe)
USTALENIE SKŁONNOŚCI SUBSTANCJI CHEMICZNEJ/ PREPARATU DO PRZEDOSTAWANIA SIĘ DO ŚRODOWISKA PRACY
Uwzględniając w przypadku cieczy jej temperaturę wrzenia (lotność) i temperaturę roboczą, a w przypadku ciał stałych – skłonność do tworzenia pyłów, należy dokonać klasyfikacji czynników chemicznych do trzech kategorii: wysoka, średnia lub niska skłonność przedostawania się do środowiska. Dane ułatwiające ustalenie poziomu skłonności przedostawania się substancji do powietrza na ocenianych stanowiskach pracy podano poniżej. W razie wątpliwości substancje klasyfikowane są do wyższej kategorii.
Rys. Poziomy lotności cieczy
Tabela. Kategorie zdolności ciał stałych do tworzenia pyłów
|
Kategoria
|
|
niska
|
średnia
|
wysoka
|
substancje w formie granulek (kuleczek) bez skłonności do kruszenia; w czasie użytkowania nie tworzy się pył, przykład: granulat PCV, płatki wosku, nasiona, itp.
|
granulowane, krystaliczne ciała stałe; w czasie użycia tworzy się pył osiadający na powierzchniach,
przykład: detergenty w proszku |
proszki: drobny, miałki, o małym ciężarze właściwym; w czasie użycia tworzy chmury pyłu utrzymujące się przez parę minut,
przykład: cement, sadza, kreda, itd. |
USTALENIE ILOŚCI STOSOWANEJ SUBSTANCJI/PREPARATU
Po ustaleniu, jakie ilości substancji/preparatu chemicznego są wykorzystywane do produkcji na ocenianym stanowisku pracy, należy dokonać klasyfikacji do trzech kategorii: wysoka, średnia lub niska, korzystając z kryteriów podanych poniżej.
Tabela. Klasyfikacja czynników chemicznych według ilości użytej
Ilość czynnika chemicznego |
Ilość użyta w procesie |
mała |
gramy lub mililitry |
średnia |
kilogramy lub litry |
duża |
tony lub metry sześcienne |
USTALENIE POZIOMU RYZYKA ZAWODOWEGO
Wykorzystując trzy omówione zmienne – przewidywany poziom ryzyka w zależności od kategorii zagrożenia, skłonność do przechodzenia do środowiska oraz ilość użytej substancji – można wyznaczyć poziom ryzyka zawodowego z zastosowaniem zasad podanych w tabeli poniżej. Brane są pod uwagę cztery poziomy ryzyka, z których każdy jest połączony z odpowiednią strategią prewencji.
Kategoria zagrożenia A |
|||||||
|
Lotność / Tworzenie pyłu |
||||||
Stosowana ilość |
Trudno lotne lub mała zdolność tworzenia pyłu |
Średnio lotne |
Średnia zdolność tworzenia pyłu |
Łatwo lotne lub wysoka zdolność tworzenia pyłu |
|||
mała |
1 |
1 |
1 |
1 |
|||
średnia |
1 |
1 |
1 |
2 |
|||
duża |
1 |
1 |
2 |
2 |
|||
Kategoria zagrożenia B |
|||||||
|
Lotność / Tworzenie pyłu |
||||||
Stosowana ilość |
Trudno lotne lub mała zdolność tworzenia pyłu |
Średnio lotne |
Średnia zdolność tworzenia pyłu |
Łatwo lotne lub wysoka zdolność tworzenia pyłu |
|||
mała |
1 |
1 |
1 |
1 |
|||
średnia |
1 |
2 |
2 |
2 |
|||
duża |
1 |
2 |
3 |
3 |
|||
Kategoria zagrożenia C |
|||||||
|
Lotność / Tworzenie pyłu |
||||||
Stosowana ilość |
Trudno lotne lub mała zdolność tworzenia pyłu |
Średnio lotne |
Średnia zdolność tworzenia pyłu |
Łatwo lotne lub wysoka zdolność tworzenia pyłu |
|||
mała |
1 |
2 |
1 |
2 |
|||
średnia |
2 |
3 |
3 |
3 |
|||
duża |
2 |
4 |
4 |
4 |
|||
Kategoria zagrożenia D |
|||||||
|
Lotność / Tworzenie pyłu |
||||||
Stosowana ilość |
Trudno lotne lub mała zdolność tworzenia pyłu |
Średnio lotne |
Średnia zdolność tworzenia pyłu |
Łatwo lotne lub wysoka zdolność tworzenia pyłu |
|||
mała |
2 |
3 |
2 |
3 |
|||
średnia |
3 |
4 |
4 |
4 |
|||
duża |
3 |
4 |
4 |
4 |
|||
Kategoria zagrożenia E |
|||||||
W przypadku występowania substancji zaliczonych do poziomu ryzyka E niezależnie od pozostałych zmiennych ryzyko należy zaliczyć do ryzyka 4 |
W celu doprowadzenia do porównywalności uzyskiwanych wyników jakościowej oraz ilościowej oceny ryzyka przeprowadzanej zgodnie z PN-N-18002, proponujemy oszacować ryzyko w zależności od wyznaczonych poziomów ryzyka 1-4 w następujący sposób:
poziom ryzyka 1 lub 2 |
ryzyko małe (M) |
poziom ryzyka 3 |
ryzyko średnie (Ś) |
poziom ryzyka 4 |
ryzyko duże (D) |