W wyniku analizy przeprowadzonych badań (ilościowego i jakościowego) oraz analizy desk-research uzyskano dane dotyczące:   

• dostawców (importerów, producentów, upoważnionych przedstawicieli oraz dystrybutorów) i odbiorców ŚOI i masek medycznych, których można zidentyfikować na polskim rynku,
• obecnego i przyszłego poziomu konkurencyjności oraz koncentracji rynku ŚOI i masek medycznych w Polsce,
• wielkości i wartości wolumenu produkcji oraz sprzedaży ww. wyrobów w Polsce,
• czynników kształtowania cen,
• barier wejścia na rynek i kluczowych elementów łańcucha dostaw,  
• czynników wpływających na zapotrzebowanie na ww. wyroby,
• potencjału innowacyjnego rynku oraz czynników wpływających na zachowania dostawców i odbiorców.  
  
  

Część z ww. danych i ich interpretacji zostało przedstawionych w ww. raporcie. Wyniki szczegółowe badania są dostępne w suplemencie do niniejszego raportu i zawierają:

• aktualną i prognozowaną sytuację dostawców ŚOI i masek medycznych,
• aktualne i przyszłe zapotrzebowanie odbiorców na ŚOI i maski medyczne,
• informacje o konkurencji na rynku ŚOI i masek medycznych,
• informacje o barierach wejścia na rynek ŚOI i masek medycznych oraz kluczowych elementach łańcucha dostaw,
• dane nt. kierunków rozwoju rynku ŚOI i masek medycznych.
  
  

Są one w szczególności przeznaczone dla dostawców (importerów, producentów, upoważnionych przedstawicieli oraz dystrybutorów) i dostępne odpłatnie na zamówienie w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy - Państwowym Instytucie Badawczym.

Na podstawie przeprowadzonych badań dokonano analizy istniejącego rynku środków ochrony indywidualnej stosowanych w środowisku pracy (do ochrony oczu, twarzy, głowy, słuchu oraz układu oddechowego pracowników), a także - z uwagi na trwającą pandemię COVID-19 - rynku masek medycznych. Zweryfikowano postawione hipotezy badawcze i sformułowano rekomendacje dla odbiorców ww. sprzętu oraz przedsiębiorców (zarówno dostawców, jak i dystrybutorów). Przedstawione wnioski posłużą zarówno do potencjalnego rozwoju i wzrostu innowacyjności projektowanych ww. wyrobów, jak i pozwolą na samodzielną analizę rynku przez przedsiębiorstwa (część nieodpłatna, informacyjna niniejszego raportu, jak również część odpłatna - przeznaczona dla potencjalnych inwestorów).

Wnioski wynikające z przedstawionych badań można podzielić na 2 główne części:

1. część dotyczącą rynku środków ochrony indywidualnej do ochrony oczu, twarzy, głowy, słuchu oraz układu oddechowego pracowników,
2. część dotyczącą rynku masek medycznych, których zastosowanie podczas pandemii COVID-19 gwałtownie wzrosło.
   
   

Wyniki badań wskazują, że zgodnie z oczekiwaniami producentów i dystrybutorów ŚOI, w kolejnych 5 latach (do 2027 roku) produkcja oraz sprzedaż ŚOI będzie się zwiększała. Taka tendencja jest obserwowana już obecnie i zakłada się (zgodnie z deklaracjami respondentów) jej utrzymanie, co potwierdza wykonana prognoza rynku do 2025 roku.

Jeszcze w 2018 roku Transparency Market Research (TMR) w opublikowanym raporcie informowało, że rynek ŚOI rozwija się w bardzo szybkim tempie ze względu na globalny rozwój przemysłu oraz takich sektorów jak: transport, produkcja i budownictwo. Tendencja globalna, o której mowa w raporcie TMR, znajduje odzwierciedlenie również w skali krajowej: ww. badanie kwestionariuszowe pokazało, że ok. 70% badanych dostawców ŚOI posiada ofertę skierowaną do sektora produkcyjnego i budowlanego, a ok. 60% - sektora opieki zdrowotnej.

Tak więc zapotrzebowanie na ŚOI zwiększyło się w ostatnich latach i nadal powinno się zwiększać. Żaden z odbiorów ŚOI nie wskazał, że ilość kupowanych przez firmę środków ochrony zmniejszyła się w ostatnich 3 latach, a tylko 15% odbiorców prognozowało, że zapotrzebowanie na ŚOI w kolejnych pięciu latach zmniejszy się. Zwiększone zapotrzebowanie na ŚOI w ciągu ostatnich 3 lat wskazywali najczęściej dostawcy środków chroniących oczy i twarz, a także dostawcy środków ochrony układu oddechowego.

Jednak oczekiwany wzrost produkcji i sprzedaży ŚOI jest uwarunkowany m.in. wprowadzeniem krótszych łańcuchów dostaw. Wynika to niewątpliwie z dotychczasowych doświadczeń dostawców ŚOI, którzy odczuli zakłócenia w łańcuchu dostaw w latach 2020/2021, co miało wpływ na zmianę ich postaw.

Zprzeprowadzonych badań wynika, że dostawcy ŚOI i masek medycznych korzystają zarówno z zagranicznych, jak i krajowych dostawców półproduktów. Choć doświadczyli oni problemów związanych z opóźnieniami w realizacji dostaw półproduktów, to jednak wzrastające ceny surowców i transportu sprawiają, że polscy dostawcy będą poszukiwać w kraju atrakcyjnych cenowo dostawców półproduktów.

 

Niewątpliwym efektem pandemii stał się wzrost wiedzy i świadomości społecznej (zarówno u pracowników i pracodawców, jak i decydentów politycznych) w zakresie stosowania nie tylko masek medycznych, ale też roli środków ochrony indywidualnej w zapewnianiu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscu pracy. Cytowany wyżej raport Transparency Market Research donosi np. o decyzjach wielu krajów, podejmowanych na szczeblu rządowym, dotyczących przyjęcia restrykcyjnych przepisów i zasad bezpieczeństwa pracy zarówno na terenie zakładów przemysłowych, jak i w innych miejscach pracy[1]. Również eksperci udzielający wywiadów pogłębionych w niniejszym badaniu potwierdzali, że w ciągu ostatnich lat świadomość na temat zagrożeń w miejscu pracy znacznie wzrosła.

Rozwój rynku ŚOI niewątpliwie przełożył się na korzyści finansowe dla producentów i dystrybutorów. W badaniu kwestionariuszowym ok. 70% badanych dostawców oceniło aktualną sytuację finansową swojej firmy jako korzystną.

Korzystnie swoją sytuację finansową oceniają dostawcy masek medycznych. Również niemal 70% dostawców masek medycznych wskazało, że sytuacja finansowa w ich firmach poprawiła się. Wybuch pandemii COVID-19 zmienił strukturę rynku producentów masek medycznych w Polsce. Pojawiło się też wielu nowych producentów masek medycznych, którzy odnotowali znaczne przychody ze sprzedaży. W wielu przypadkach nastąpiło przebranżowienie. Spowodowało to nadążny wzrost produkcji za zwiększającym się popytem. W tym czasie wzrosła też innowacyjność firm.  

Od czasu wybuchu pandemii COVID-19 decyzja o zakupie ŚOI i masek medycznych wynikała nie tylko z obowiązujących przepisów prawnych, ale również ze zwiększonej troski pracodawców o zdrowie pracowników i klientów. Jednak mimo zwiększonej świadomości nt. zagrożeń wirusami, deklaracje odbiorców wskazują, że zakup ŚOI wynika przede wszystkim z konieczności przestrzegania obowiązujących przepisów.

Jedną z istotnych zmian na rynku, potwierdzoną w badaniach jest rosnąca rola Internetu jako kanału dystrybucji ŚOI i masek medycznych. Wybuch pandemii COVID-19 niewątpliwie spowodował rozwój technologii informatycznych umożliwiających spopularyzowanie tego rodzaju dystrybucji. Co czwarty dostawca ŚOI zadeklarował, że sprzedaje swoje produkty wyłącznie online. W opinii dostawców odbiorcy ich produktów w zdecydowanej większości (niemal 80%) najchętniej zaopatrują się w sklepach internetowych. W przypadku rynku masek medycznych ponad 80% respondentów deklarowała sprzedaż swojego asortymentu za pośrednictwem Internetu.

Możliwość dystrybucji przy wykorzystaniu Internetu, poza usprawnieniem i przyspieszeniem procesu sprzedaży otwiera również furtkę nieuczciwym dostawcom, którzy wykorzystują ten kanał do obrotu środkami niespełniającymi norm wskazanych w uregulowaniach prawnych.W związku z możliwością dokonywania tego typu naruszeń istotną rolę pełni Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK), który monitoruje rynek i reaguje na nieprawidłowości m.in. poprzez składanie powiadomień o wykryciu niebezpiecznych wyrobów w Europejskim Systemie Szybkiej Wymiany Informacji o Produktach Niebezpiecznych RAPEX.  

Jako Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, który aktywnie włączył się w realizację działań wspomagających społeczeństwo w walce z pandemią (czego wynikiem jest przeprowadzenie ww. badań umożliwiających nowym inwestorom wsparcie rynku środków ochrony indywidualnej i masek medycznych w Polsce poprzez produkcję nowych wyrobów), planujemy kampanię edukacyjną nt. konieczności stosowania ŚOI w celu odpowiedniej dbałości o zdrowie i życie pracowników.

 

 

 

Materiał opracowano przede wszystkim na podstawie raportu pt. „Badanie rynku dostawców i odbiorców środków ochrony indywidualnej w zakresie ochron oczu i twarzy, głowy, słuchu, ochrony dróg oddechowych (ŚOI) oraz masek medycznych w Polsce”, opracowanego przez Grupę BST Sp. z o.o. oraz opracowania wewnętrznego dr hab. inż. G. Bartkowiak i dr hab. inż. K. Majchrzyckiej, prof. CIOP-PIB. Pozostała literatura jest dostępna w suplemencie do raportu.