Jedynie 25% wypadków ma miejsce podczas zawodów, a 17% wypadków zdarza się w stajniach.
Miejsce występowania wypadków
43 % wypadków zdarza się na polach (na trawie) a 23% ma miejsce na drogach.
Natomiast obrażenia występują najczęściej na twardym podłożu. Około 67% zarejestrowanych obrażeń miało miejsce podczas upadków na twarde podłoże np. na szosach.
Również szybkość jazdy ma wpływ na prawdopodobieństwo wystąpienia wypadku (patrz rysunek).
Rysunek 1 Częstotliwość występowania urazów wśród osób uprawiających jeździectwo w zależności od rodzaju chodu konia
Zdarzenia i mechanizmy przyczyniające się do spowodowania wypadku
Rysunek 2 Zdarzenia przyczyniające się do spowodowania wypadku
Przybliżony średni czas spędzony w siodle między upadkami skutkującymi obrażeniami przy różnych rodzajach jazdy podano w tabeli.
Tabela 1 Średni czas spędzony w siodle między upadkami skutkującymi obrażeniami.
Rodzaj jazdy |
Średni czas między upadkami |
Jazda rekreacyjna |
100 h |
Wyścigi zawodowe po terenie płaskim |
25 h |
Wyścigi zawodowe z przeszkodami |
1,5 h |
Amatorskie wyścigi z przeszkodami |
0,6 h |
Biegi na przełaj przez przeszkody stałe (podczas imprez sportowych) |
0,6 h |
Powyższe liczby pochodzą z danych zarejestrowanych między 1992 r. i 1998 r. Liczby odnoszą się do rzeczywistej aktywności.
Przyczyny powstawania urazów
Większość obrażeń podczas jazdy konnej powstaje przy upadku z konia. Środek ciężkości jeźdźca znajduje się często 2 m nad ziemią, a przy skokach jeszcze wyżej. Upadek z tej wysokości najczęściej powoduje powstawanie obrażeń.
Upadek z konia może nastąpić bezpośrednio w dół (z prędkością około 6 m/s) lub z konia galopującego z dodatkową prędkością poziomą około 12 m/s. Uderzenia przy tych prędkościach związane są z rozpraszaniem energii o dużych wartościach. W związku z tym praktycznie żaden rodzaj osobistego wyposażenia nie jest w stanie całkowicie zapobiec urazom.
Do najczęstszych sytuacji, w których powstają obrażenia należą:
- upadki na ziemię (twarda lub miękką)
- upadki na twarde obiekty (przeszkody np. słupy, drągi poprzeczne, twarde podłoże i pojazdy)
- upadki, podczas których jeździec zaplątuje się w uprząż konia i jest ciągnięty
- upadki, podczas których jeździec zostaje kopnięty, podeptany lub przygnieciony
- zderzenie z drzewami i innymi przedmiotami, które powodują pierwsze obrażenia, po którym następuje często upadek.
Wypadki związane z ciężkimi skręceniami, zgięciami i zgnieceniami ciała prowadzą zwykle do średnich lub ciężkich obrażeń, którym nie jest w stanie zapobiec żaden ochraniacz. Szczególnie na tego typu urazy narażony jest praktycznie nie chroniony kręgosłup.
Przykładowa analiza urazów u 1000 pacjentów szpitali, w klinikach Wielkiej Brytani. Spośród tych pacjentów 80% nosiło rodzaj twardej czapki z paskiem pod brodę a jedynie 4% ochraniacze ciała. Pięciu z hospitalizowanych pacjentów zmarło w wyniku obrażeń.
Obszar ciała |
Rodzaj urazu |
Liczba |
Możliwość zastosowania ochraniaczy |
Głowa |
Bez utraty przytomności Utrata przytomności bez złamań Złamanie Rana szarpana Urazy neurologiczne |
102 66 59 10 8 |
Kask |
Twarz |
Stłuczenie Złamanie Rana szarpana Obrażenie oka |
102 99 73 10 |
Przyłbica w kasku |
Okolice kręgosłupa |
Naciągnięcie karku Okolice lędźwi Klatka piersiowa Złamanie kręgosłupa lędźwiowego Złamanie kręgosłupa szyjnego Złamanie w okolicach klatki piersiowej |
56 38 25 17 10 10 |
- Tak Tak - - - |
Klatka piersiowa |
Stłuczenie Złamanie żeber Naruszenie płuc Naruszenie serca |
46 32 5 1 |
Tak Tak Tak - |
Brzuch |
Stłuczenie Naruszenie organów |
44 14 |
Tak - |
Kończyny górne |
Barki – tkanka miękka Barki – złamanie Barki - złamanie obojczyka Ramię – tkanka miękka Ramię – złamanie Łokieć – tkanka miękka Łokieć – złamanie Przedramię, nadgarstek, dłoń – tkanka miękka Przedramię, nadgarstek, dłoń – złamanie |
71 17 41 25 29 28 20 102
87 |
Tak Tak Tak - - - - - - - |
Kończyny dolne |
Miednica – tkanka miękka Miednica – złamanie Biodro i udo – tkanka miękka Biodro i udo – złamanie Kolano – tkanka miękka Kolano – złamanie Goleń, kostka i stopa – tkanka miękka Goleń, kostka i stopa - złamanie |
26 7 49 21 34 7 116 50 |
- - - - - - - - |
Urazy w tych obszarach ciała, które są osłonięte przez ochraniacze ciała i barków są średnio dotkliwe i dlatego tez można by zapobiec lub znacznie zredukować ich dotkliwość dzięki zastosowaniu kurtek ochronnych lub ochraniaczy ciała i ochraniaczy barków. |
Zmniejszanie liczny obrażeń
Z danych podanych w tabeli dotyczących urazów u 1000 pacjentów szpitali w Wielkiej Brytanii wynika, że ochraniacze ciała mogły mieć wpływ na zmniejszenie obrażeń w 190 przypadkach, a ochraniacze braków w 139 zarejestrowanych przypadkach. Stanowi to 21 % z zarejestrowanych razem 1554 obrażeń.
Analiza danych statystycznych wskazuje, że przy rekreacyjnej jeździe konnej większość wypadków przytrafia się na polach i terenach trawiastych. Natomiast największa liczba obrażeń została zarejestrowana na drogach i twardych nawierzchniach. W związku z ty można sądzić, że zastosowanie ochraniaczy amortyzujących skutki uderzenia znacznie zmniejszy liczbę urazów.
Zalecane jest również stosowanie twardego nakrycia głowy.