Zakres danych, definicje podstawowych pojęć, metodyka rejestrowania informacji

 

  • Dane rejestrowane przez Główny Urząd Statystyczny są podstawowym źródłem informacji o wypadkach przy pracy w Polsce;
  • dane dotyczące wypadków przy pracy rejestrowane są za pomocą formularza „Statystycznej Karty Wypadku Z-KW”, z wyjątkiem wypadków w indywidualnych gospodarstwach rolnych, których dane są rejestrowane i dostarczane do GUS przez Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Wzór statystycznej karty wypadku ustalono w przepisach prawa, w załączniku do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 listopada 2010 (Dz. U. Nr 218, poz. 1440 i nr 240, poz. 1612 z późn. zm.);
  • GUS rejestruje dane dotyczące wszystkich rodzajów wypadków przy pracy (śmiertelnych, ciężkich, lekkich i zbiorowych), nawet jeżeli nie powodują absencji;
  • GUS rejestruje dane dotyczące wypadków przy pracy wszystkich pracujących, a więc osób pracujących w całej gospodarce narodowej, z wyjątkiem jednostek budżetowych prowadzących działalność w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa publicznego, w których informacje dotyczą tylko pracowników cywilnych;
  • uzupełnieniem wyników badania prowadzonego przez GUS są dane o wypadkach w indywidualnych gospodarstwach rolnych uzyskiwane z Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Dotyczą one tylko tych wypadków, w wyniku, których poszkodowani otrzymali w danym roku jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. W statystykach GUS wykorzystywane są również informacje o wypadkach przy pracy osób prowadzących działalność gospodarczą i osób z nimi współpracujących, zarejestrowanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych i dotyczy tylko tych wypadków, w wyniku których poszkodowani otrzymali w danym roku jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. W danych statystycznych GUS  wykorzystywane są również dane ZUS o liczbie i kwocie odszkodowań jednorazowych wypłaconych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych;
  • GUS rejestruje wypadki przy pracy oraz wypadki traktowane na równi z wypadkiem przy pracy;
  • rejestrowane są pogłębione dane dotyczące pracy, uwzględniające informacje dotyczące: miejsca powstania wypadku przy pracy, osoby poszkodowanej, skutków wypadku, przebiegu wypadku i przyczyn wypadku;
  • zakres i zasady rejestrowania informacji zostały dostosowane do wytycznych przyjętych przez Urząd Statystyczny Unii Europejskiej (Eurostat), zgodnie z metodyką Europejskich Statystyk Wypadków przy Pracy (ESAW - European Statistics on Accidents at Work);
  • poza minimalnym zakresem wymaganym przez Eurostat, GUS dodatkowo rejestruje przyczyny wypadku i szacunkowe straty materialne spowodowane wypadkiem;
  • GUS rejestruje dane osobno dla każdego poszkodowanego w wypadku oznacza, to że 1 wypadek zbiorowy, to kilka wypadków zarejestrowanych przez GUS;
  • wskaźnik częstości wypadków przy pracy (nazywany czasami wskaźnikiem wypadkowości) określa liczbę wypadków przypadających na określoną liczbę pracujących. W statystykach GUS stosuje się wskaźnik częstości wypadków przy pracy, który określa liczbę wypadków przy pracy przypadającą na 1000 pracujących (bez przeliczania na pełny etat). Do obliczenia wskaźnika przyjęto przeciętną liczbę pracujących obliczoną jako średnia arytmetyczna 2 stanów w dniu 31 XII, tj. z roku poprzedzającego rok badany i z roku badanego. Wskaźnik ten najczęściej jest wykorzystywany do oceny stanu bezpieczeństwa w przedsiębiorstwach, gdyż może być on łatwo porównany ze średnimi wskaźnikami dla  określonej działalności gospodarczej lub wskaźnikami ogólnopolskimi. Wskaźniki częstości wypadków przy pracy w publikacjach GUS są obliczane dla wszystkich zaistniałych wypadków oraz dla wypadków ciężkich i śmiertelnych;
  • zgodnie z wymaganiami prawa jeden egzemplarz statystycznej karty (z wyjątkiem jej części II, uzupełniającej), przekazuje się w formie elektronicznej na portal sprawozdawczy GUS lub, w uzasadnionych przypadkach, w oryginale sporządzonym w formie pisemnej do Urzędu Statystycznego w Bydgoszczy, w terminie do 15 dnia roboczego miesiąca następującego po miesiącu, w którym został zatwierdzony protokół powypadkowy lub w którym sporządzono kartę wypadku;
  • rejestrowane przez GUS informacje dotyczące osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy umieszczane są w publikacjach „Wypadki przy pracy”, które są wydawane kwartalnie i rocznie;
  • coroczna publikacja GUS informuje o wypadkach przy pracy, które zostały zgłoszone do GUS w poprzednim roku kalendarzowym;
  • kwartalna publikacja GUS informuje o danych wstępnych (niezweryfikowanych – bez części drugiej uzupełniającej) dotyczących wypadków;
  • opis przebiegu wypadku przy pracy w statystycznej karcie wypadku jest związany z modelem wypadku przyjętym przez Eurostat, w którym w wyraźny sposób wyodrębniono kolejne fazy: fazę przedwypadkową, fazę wypadku (powstanie odchylenia) i fazę powypadkową (powstanie urazu; rys.1)

 

 Model wypadku przy pracy opracowany przez Eurostat

Rys.1.  Model wypadku przy pracy opracowany przez Eurostat