Czynniki, które mogą wywoływać chorobę u ludzi i mogą być szkodliwe dla pracowników; jest mało prawdopodobne, że występują powszechnie w środowisku; istnieją skuteczne metody profilaktyki i leczenia wywołanych nimi chorób; wykaz czynników z tej grupy zagrożenia obejmuje 140 gatunków bakterii i organizmów im podobnych, 56 wirusów, 60 gatunków pasożytów i 20 gatunków grzybów.
Fot. Escherichia coli (Pałeczka okrężnicy)
Wyjaśnienie oznaczeń dodatkowych stosowanych w wykazie
A - możliwe efekty alergiczne
D - wykaz pracowników narażonych na działanie tego czynnika biologicznego ma być przechowywany przez okres dłuższy niż 10 lat po zakończeniu ostatniego zanotowanego przypadku narażenia
T - produkcja toksyn
V - dostępna skuteczna szczepionka
(c) Tylko typy A i B.
(d) Zalecane przy pracy wymagającej bezpośredniego kontaktu z tymi czynnikami.
BAKTERIE |
Dodatkowe |
Acinetobacter calcoaceticus |
A |
Actinobacillus actinomycetemcomitans |
|
Actinomadura madurae |
|
Actinomadura pelletieri |
|
Actinomyces gerencseriae |
|
Actinomyces israeli |
|
Actinomyces pyogenes |
|
Actinomyces spp. |
|
Aeromonas hydrophila |
|
Alcaligenes faecalis |
A |
Arcanobacterium haemolyticum (Corynebacterium haenolyticum) |
|
Arthrobacter globiformis |
A |
Bacillus subtilis (Laseczka sienna) |
A |
Bacillus thuringiensis |
A |
Bacteroides fragilis |
|
Bartonella bacillifonnis |
|
Bartonella quintana (Rochalimaea quintana) (Riketsja gorączki okopowej) |
|
Bartonella (Rochalinea) spp. |
|
Bordetella bronchiseptica (Pałeczka oskrzelowa) |
|
Bordetella parapertussis (Pałeczka rzekomokrztuścowa) |
|
Bordetella pertussis (Pałeczka krztuśca) |
V |
Borrelia burgdorferi (Krętek boreliozy z Lyme) |
|
Borrelia duttonii |
|
Borrelia recurrentis (Kretek duru powrotnego) |
|
Brevibacterium linens |
A |
Campylobacter fetus (Mątwik płodowy) |
|
Campylobacter jejuni |
|
Campylobacter spp. |
|
Cardiobacterium hominis |
|
Chlamydia pneumoniae |
|
Chlamydia trachomatis |
|
Chlamydia psittaci |
|
Clostridium botulinum (Laseczka jadu kiełbasianego) |
T |
Clostridium perfringens (Laseczka zgorzeli gazowej) |
|
Clostridium tetani (Laseczka tężca) |
T, V |
Clostridium spp. |
|
Corynebacterium diphtheriae (Maczugowiec błonicy) |
T, V |
Corynebacterium minutissimum |
|
Corynebacterium pseudotuberculosis (Maczugowiec rzekomogruźliczy) |
|
Corynebacterium spp. |
|
Cytophaga allerginae |
A, T |
Edwardsiella tarda |
|
Ehrlichia sennetsu (Rickettsia sennetsu) |
|
Ehrlichia spp. |
|
Eikenella corrodens |
|
Enterobacter aerogenes/cloacae |
|
Enterobacter spp. |
|
Enterococcus spp. |
|
Erysipelothrix rhusiopathiae (Włoskowiec różycy) |
|
Escherichia coli (z wyjątkiem szczepów niepatogennych) (Pałeczka okrężnicy) |
|
Flavobacterium meningosepticum |
|
Fluoribacter bozemanae (Legionella bozemaniae) |
|
Francisella tularensis (Typ B) (Pałeczka tularemii, typ. B) |
|
Fusobacterium necrophorum |
|
Gardnerella vaginalis (Pałeczka pochwowa) |
|
Haemophilus ducreyi (Pałeczka wrzodu miękkiego) |
|
Haemophilus influenzae (Pałeczka grypy) |
|
Haemophilus spp. |
|
Helicobacter pylori |
|
Klebsiella oxytoca |
|
Klebsiella pneumoniae (Pałeczka zapalenia płuc) |
|
Klebsiella rhinoscleromatis |
|
Klebsiella spp. |
|
Legionella pneumophila (Pałeczka legionellozy) |
|
Legionella spp. |
|
Leptospira interrogans (wszystkie typy serologiczne) |
|
Listeria monocytogenes (Pałeczka listeriozy) |
|
Listeria ivanovii |
|
Morganella morganii |
|
Mycobacterium avium/intracellulare (Prątek gruźlicy ptasiej) |
|
Mycobacterium chelonae |
|
Mycobacterium fortuitum (Prątek przypadkowy) |
|
Mycobacterium kansasii |
|
Mycobacterium malmoense |
|
Mycobacterium marinum |
|
Mycobacterium paratuberculosis |
|
Mycobacterium scrofulaceum |
|
Mycobacterium simiae |
|
Mycobacterium szulgai |
|
Mycobacterium xenopi |
|
Mycoplasma caviae |
|
Mycoplasma hominis (Mikoplazma ludzka) |
|
Mycoplasma pneumoniae (Mikoplazma zapalenia płuc) |
|
Neisseria flavescens |
|
Neisseria gonorrhoeae (Dwoinka rzeżączki, gonokok) |
|
Neisseria meningitidis (Dwoinka nagminnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, meningokok) |
V |
Nocardia asteroides |
|
Nocardia brasiliensis |
|
Nocardia farcinica |
|
Nocardia nova |
|
Nocardia otitidiscaviarum |
|
Pantoea agglomerans (Erwinia herbicola, Enterobacter agglomerans) |
A, T |
Pasteurella multocida (Pałeczka posocznicy krwotocznej) |
|
Pasteurella spp |
|
Peptostreptococcus anaerobius |
|
Plesiomonas shigelloides |
|
Porphyromonas spp. |
|
Prevotella spp. |
|
Proteus mirabilis (Odmieniec dziwaczny) |
|
Proteus penneri |
|
Proteus vulgaris (Odmieniec pospolity) |
|
Providencia alcalifaciens |
|
Providencia rettgeri |
|
Providencia spp. |
|
Pseudomonas aeruginosa (Pałeczka ropy błękitnej) |
|
Rhodococcus equi |
|
Rickettsia spp. |
|
Saccharomonospora viridis |
A |
Saccharopolyspora rectivirgula |
A |
Salmonella arizonae |
|
Salmonella enteritidis |
|
Salmonella typhimurium (Pałeczka duru mysiego) |
|
Salmonella paratyphi A, B, C (Pałeczka duru rzekomego) |
V |
Salmonella (inne typy serologiczne, z wyłączeniem S.typhi) |
|
Serpulina spp. |
|
Shigella boydii |
|
Shigella dysenteriae, inne niż Typ 1 (Pałeczka czerwonki) |
|
Shigella flexneri |
|
Shigella sonnei |
|
Staphylococcus aureus (Gronkowiec złocisty) |
|
Streptobacillus moniliformis |
|
Streptococcus pneumoniae (Dwoinka zapalenia płuc, pneumokok) |
|
Streptococcus pyogenes (Paciorkowiec ropotwórczy) |
|
Streptococcus suis |
|
Streptococcus spp.(Paciorkowce) |
|
Streptomyces albus |
A |
Streptomyces spp. |
A |
Thermoactinomyces thalpophilus |
A |
Thermoactinomyces vulgaris |
A |
Treponema caratem (Krętek pinty) |
|
Treponema pallidum (Krętek blady, krętek kiły) |
|
Treponema pertenue (Krętek framboezji, krętek malinicy) |
|
Treponema spp. |
|
Vibrio cholerae (włącznie z El Tor) (Przecinkowiec cholery) |
|
Vibrio parahaemolyticus |
|
Vibrio spp. |
|
Yersinia enterocolitica (Pałeczka jersiniozy) |
|
Yersinia pseudotuberculosis (Pałeczka rodencjozy) |
|
Yersinia spp. |
|
WIRUSY | |
Adenoviridae |
|
Astroviridae |
|
Bunyaviridae Bunyavirus: Wirus Buynamwera Wirus Bhanja Wirus Germiston Wirus kalifornijskiego zapalenia mózgu Hantavirus: Wirus Prospect Hill Nairovirus: Wirus Hazara Phlebovirus: Wirus sandfly fever Wirus Toscana |
|
Caliciviridae Norovirus 2 Inne wirusy z Caliciviridae |
|
Coronaviridae Coronavirus (z wyjątkiem wirusa SARS) |
|
Herpesviridae Wirus opryszczki pospolitej typu 1 i 2 (HSV-1 i 2) Wirus ospy wietrznej i półpaśca (VZV) Wirus cytomegalii (CMV) Ludzki herpes wirus typu 6 (HHV 6) Ludzki herpes wirus typu 7 (HIV-7) Wirus Epsteina-Barr (EBV) Ludzki herpes wirus typu 8 (HIV-8) |
D |
Orthomyxoviridae Wirusy grypy typu A, B i C Wirusy Dhori I Thogoto (arbowirusy) |
V (c) |
Papovaviridae Wirusy BK i JC |
D (d) |
Papillomaviridae Ludzkie wirusy papilloma |
D (d) |
Paramyxoviridae Wirus odry Wirus świnki (nagminnego zapalenia przyusznic) Wirus rzekomego pomoru drobiu (choroba Newcastle) Wirusy Parainfluency typu 1-4 Wirus RS (Respiratory syncytial virus) |
V V
|
Parvoviridae Ludzki parwowirus (B 19) |
|
Picornaviridae Enterovirus: Wirus ostrego krwotocznego zapalenia spojówek AHC (ludzki enterowirus typu 70) Wirusy Coxsackie 2 Wirusy Echo 2 Wirus zapalenia wątroby typu A (ludzki enterowi rus typu 72) Wirusy polio szczepy atenuowane |
V V |
Rhinovirus |
|
Poxviridae Orthopoxvirus: Wirus ospy bawołów (e) Wirus ospy krów Wirus ospy wielbłądów Wirus krowianki (wirus vaccinia) Wirus ospy słoni (f) Wirus ospy królików (g) |
|
Parapoxvirus: Wirus Orf Wirus guzków dojarek |
|
Molluscipoxvirus: Wirus mięczaka zakaźnego |
|
Yatapoxvirus: Wirus yaba Wirus tanapox |
|
Reoviridae: Coltivirus Rotavirus Orbivirus Reovirus |
|
Rhabdoviridae Wirus pęcherzykowatego zapalenia jamy ustnej (VSV), szczepy laboratoryjne |
|
Togaviridae Alfavirus Wirus bebaru Wirus o'nyong-nyong Wirus Ross River Wirus Sindbis Rubivirus Wirus różyczki |
V |
Toroviridae |
|
PASOŻYTY | |
Acanthamoeba castellani |
|
Ancylostoma duodenale (Tęgoryjec dwunastnicy) |
|
Angiostrongylus cantonensis |
|
Angiostrongylus costaricensis |
|
Ascaris lumbricoides (Glista ludzka) |
A |
Ascaris suum (Glista świńska) |
A |
Babesia divergens |
|
Babesia microti |
|
Balantidiwn coli (Szparkosz okrężnicy) |
|
Brugia malayi |
|
Brugia pahangi |
|
Brugia timori |
|
Capillaria philippinensis |
|
Capillaria spp. |
|
Clonorchis sinensis (Przywra wątrobowa, chińska) |
|
Clonorchis viverrini |
|
Cryptosporidium parvum |
|
Cryptosporidium spp. |
|
Cyclospora cayetanensis |
|
Dipetalonema streptocerca |
|
Diphyllobothrium latum (Bruzdogłowiec szeroki) |
|
Dracunculus medinensis (Robak medyjski, riszta) |
|
Entamoeba histolytica (Pełzak czerwonki) |
|
Fasciola gigantica (Przywra olbrzymia) |
|
Fasciola hepatica (Motylica wątrobowa) |
|
Fasciolopsis buski (Przywra jelitowa) |
|
Giardia lamblia (Giardia intestinalis) (Wielkowściec jelitowy, Lamblia) |
|
Hymenolepis di minuta (Tasiemiec szczurzy) |
|
Hymenolepis Nana (Tasiemiec karłowaty) |
|
Leishmania ethiopica |
|
Leishmania mexicana |
|
Leishmania peruviana |
|
Leishmania tropica |
|
Leishmania major |
|
Leishmania spp. |
|
Loa loa |
|
Mansonella ozzardi |
|
Mansonella perstans |
|
Necator americanus |
|
Onchocerca volvulus |
|
Opisthorchis felineus (Przywra kocia) |
|
Opisthorchis spp. |
|
Paragonimus westermani |
|
Plasmodium spp. (ludzki i małpi) (Zarodziec) |
|
Sarcocystis suihominis |
|
Schistosoma haematobium (Przywra krwi, przywra żylna) |
|
Schistosoma intercalatum |
|
Schistosoma japonicum (Przywra żylna japońska) |
|
Schistosoma mansoni (Przywra żylna Mansona) |
|
Schistosoma mekongi |
|
Strongyloides stercoralis (Węgorek jelitowy) |
|
Strongyloides spp. |
|
Taenia saginata (Tasiemiec nieuzbrojony) |
|
Toxocara canis (Glista psia) |
|
Toxoplasma gonidii (Toxoplazma) |
|
Trichinella spirali (Włosień kręty, Włosień spiralny) |
|
Trichuris trichiura (Włosogłówka ludzka) |
|
Trypanosoma brucei brucei (Świdrowiec śpiączki) |
|
Trypanosoma brucei gambiense (Świdrowiec gambijski) |
|
Wuchereria bancrofti (Nitkowiec ludzki) |
|
GRZYBY | |
Aspergillus fumigatus (Kropidlak popielaty) |
A |
Candida albicans (Bielnik biały) |
A |
Candida tropicalis (Bielnik tropikalny) |
|
Cryptococcus neoformans var. neofonnans (Filobasidiella neofonnans var. neofonnans) |
A |
Cryptococcus neoformans var. gattii (Filobasidiella bacillispora) |
A |
Emmonsia parva var. parva |
|
Emmonsia parva var. crescens |
|
Epidermophyton floccosum |
A |
Fonsecaea compacta |
|
Fonsecaea pedrosoi |
|
Madurella grisea |
|
Madurella mycetomatis |
|
Microsporum spp. |
A |
Neotestudina rosatii |
|
Penicillium marneffei |
A |
Scedosporium apiospermum (Pseudallescheria boydii) |
|
Scedosporium prolificans (inflatum) |
|
Sporothrix schenckii |
|
Trichophyton rubrum (Grzyb czerwony) |
|
Trichophyton spp. |
|