Ruchome elementy obsługiwanych maszyn


Problem: Zagrożenia urazami powodowanymi ruchomymi lub wirującymi elementami maszyn, narzędzi, przedmiotów obrabianych podczas obsługi:

    • tokarek
    • frezarek,
    • wiertarek,
    • szlifierek,
    • strugarek,
    • i innych obrabiarek,

 

Pytania / obserwacje
Działania poprawiające stan bhp
Czy maszyna jest prawidłowo posadowiona i podłączona do instalacji oraz użytkowana zgodnie z przeznaczeniem? Posadowienie i/lub zamocowanie oraz podłączenie do instalacji i utrzymywanie maszyn w stanie technicznym zgodnym z wymaganiami aktualnych przepisów i norm oraz stosowanie w zakresie i warunkach podanych w instrukcji obsługi lub dokumentacji techniczno-ruchowej (DTR). Wprowadzanie do eksploatacji wyłącznie maszyn, urządzeń oraz narzędzi:
  • oznaczonych znakiem bezpieczeństwa i posiadających aktualny certyfikat uprawniający do oznaczania tym znakiem, jeśli znajdują się one w wykazie wyrobów podlegających obowiązkowi zgłaszania do certyfikacji na znak bezpieczeństwa i oznaczania tym znakiem
  • posiadających deklarację zgodności z normami
Czy jest możliwy dostęp rąk, nóg lub innych części ciała do ruchomych i wirujących elementów obrabiarek do metali (np. kół pasowych i zębatych, wałów napędowych), narzędzi skrawających (np. pił, wałów nożowych) lub przedmiotów obrabianych, mogących powodować następujące zagrożenia:
  • pochwyceniem,
  • wciągnięciem,
  • uderzeniem,
  • wplątaniem,
  • dotknięciem,
  • obcięciem,
  • przecięciem,
  • zgnieceniem, zmiażdżeniem,
  • stłuczeniem,
  • otarciem.
Wykonywanie przeglądów, napraw i podłączeń tylko przez elektryka z uprawnieniami odpowiednimi do stosowanych urządzeń i napięcia zasilania.
Czy narzędzia skrawające są właściwie dobrane, w dobrym stanie technicznym i odpowiednio zamocowane? Stosowanie narzędzi właściwie dobranych (np. frezy, noże o wielkości i kształcie do odpowiednich operacji obróbczych i odpowiednio dobrane do gatunku obrabianego materiału) z oraz w dobrym stanie technicznym (ostre, niewyszczerbione). Wyeliminowanie narzędzi niesprawnych, np. ściernic z pęknięciami.
  Odpowiednie mocowanie narzędzi skrawających np. noża tokarskiego w imaku nożowym lub oprawce nożowej.
Czy na obrabianych przedmiotach pojawiają się zadziory mogące spowodować skaleczenia rąk zwłaszcza przy zdejmowaniu przedmiotów z obrabiarki, układaniu ich w pojemnikach, itp. Używanie odpowiedniego i prawidłowo zaostrzonego narzędzia oraz właściwych parametrów obróbki. Usuwanie zadziorów pilnikiem, używanie rękawic ochronnych.
Czy prędkości dopuszczalne narzędzi skrawających są właściwe dla danej obrabiarki? Stosowanie narzędzi o prędkościach dopuszczalnych równych lub większych od obrotów obrabiarek. Odpowiednie dobranie parametrów obróbki.
Czy wytrzymałość, usytuowanie i mocowanie osłon jest właściwe (kompletność, pewność mocowań, kształt i wielkość otworów oraz odpowiednie odległości bezpieczeństwa)? Sprawdzenie i zapewnienie usytuowania osłon i innych urządzeń ochronnych w odległościach bezpieczeństwa uniemożliwiających dostęp rąk i nóg oraz innych części ciała do stref niebezpiecznych. Nie zdejmowanie osłon i innych urządzeń ochronnych. Nie otwieranie osłon podczas ruchu maszyny.
Czy przedmioty obrabiane są właściwie zamocowane i czy oprzyrządowanie służące do mocowania są właściwie dobrane i sprawne Sprawdzenie i zapewnienie właściwego funkcjonowania oprzyrządowania służącego do właściwego mocowania przedmiotu obrabianego np. czy szczeki uchwytu tokarskiego mają nie zużyte nacięcia dające pewność zamocowania.
Czy funkcjonowanie, lokalizacja i oznakowanie elementów sterowniczych, w tym wyłączania awaryjnego i informacyjnych są właściwe? Sprawdzenie i zapewnienie właściwego funkcjonowania elementów sterowniczych (zwłaszcza wyłączników „Start" i „Stop", wyłącznika awaryjnego, wyłączników krańcowych) oraz elementów informacyjnych, pewnie zamocowanych, łatwo dostępnych i odpowiednio oznakowanych.
Czy usytuowanie oraz działanie pozostałych urządzeń ochronnych i zabezpieczających (tj.: fotokomórek, zaworów, bezpieczników) jest właściwe? Sprawdzenie i zapewnienie właściwego funkcjonowania pozostałych urządzeń ochronnych i zabezpieczających.
Czy na stanowisku pracy jest dostępna pełna informacja o użytkowaniu maszyny (instrukcja obsługi, bhp, znaki i napisy na maszynie)? Zapewnienie właściwej informacji o użytkowaniu dla operatora: instrukcja obsługi, bhp, znaki i napisy na maszynie.
Czy mogą występować zagrożenia podczas czyszczenia, smarowania i konserwacji maszyn i narzędzi? Zachowanie szczególnej ostrożności podczas czyszczenia, konserwacji i napraw (wyłączenie zasilania).
Czy są prowadzone okresowe przeglądy techniczne i przewidziane wymiany części w maszynach bądź ich naprawy, wg instrukcji obsługi lub dokumentacji techniczno-ruchowej (DTR)? Wykonywanie okresowych przeglądów technicznych oraz napraw zgodnie z instrukcją obsługi lub DTR.
Czy operatorzy stosują właściwe środki ochrony indywidualnej oraz odpowiednie ubranie i obuwie robocze? Stosowanie środków ochrony indywidualnej oznaczonych znakiem bezpieczeństwa i posiadających ważny certyfikat upoważniający do takiego oznaczania. Stosowanie odpowiedniego ubrania i obuwia roboczego.