- prawo pracownika do powstrzymania się od wykonywania pracy (po uprzednim zawiadomieniu o tym przełożonego (art. 210 § 1 K.p.)):
- w razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom BHP i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika, albo
- gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom
- prawo pracownika do przerwania pracy i oddalenia się w miejsce bezpieczne, zgodnie z instrukcjami pracodawcy, w przypadku wystąpienia bezpośredniego zagrożenia zdrowia lub życia (art. 2092 K.p.)
- prawo pracownika oddalenia się z miejsca zagrożenia (po uprzednim zawiadomieniu przełożonego (art. 210 § 2 K.p.)):
- jeżeli powstrzymanie się od wykonywania pracy nie usuwa zagrożenia
- odpowiedzialność pracodawcy:
- wykroczeniowa (art. 283 K.p.)
- karna (art. 220 i 221 K.k.)
- cywilna (np. art. 415 K.c.)
Rodzaje odpowiedzialności pracodawcy
- odpowiedzialność wykroczeniowa (art. 283 k.p.)
- kto podlega odpowiedzialności:
- kto będąc odpowiedzialnym za stan bhp w zakładzie pracy albo kierując pracownikami, nie przestrzega przepisów lub zasad bhp
- kto wbrew obowiązkowi nie zawiadamia w terminie 30 dni właściwego inspektora pracy i właściwego państwowego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju, zakresie prowadzonej działalności oraz o zmianie technologii, jeżeli zmiana technologii może powodować zwiększenie zagrożenia dla zdrowia pracowników
- kto wbrew obowiązkowi nie zapewnia, aby budowa lub przebudowa obiektu budowlanego albo jego części, w których przewiduje sie pomieszczenia pracy, była wykonywana na podstawie projektów uwzględniających wymagania BHP, pozytywnie zaopiniowane przez uprawnionych rzeczoznawców),
- kto wbrew obowiązkowi wyposaża stanowiska pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie spełniają wymagań dotyczących oceny zgodności
- kto wbrew obowiązkowi dostarcza pracownikowi środki ochrony indywidualnej, które nie spełniają wymagań dotyczących oceny zgodności
- kto wbrew obowiązkowi stosuje:
• materiały i procesy technologiczne bez uprzedniego ustalenia stopnia ich szkodliwości dla zdrowia pracowników i bez podjęcia odpowiednich środków profilaktycznych
• substancje i preparaty chemiczne nie oznakowane w sposób widoczny i umożliwiający ich identyfikację
• niebezpieczne substancje i niebezpieczne preparaty chemiczne nie posiadające kart charakterystyki tych substancji, a także opakowań zabezpieczających przed ich szkodliwym działaniem, pożarem lub wybuchem
- kto wbrew obowiązkowi nie zawiadamia właściwego inspektora pracy, prokuratora lub innego właściwego organu o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy, nie zgłasza choroby zawodowej albo podejrzenia o taka chorobę, nie ujawnia wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, albo przedstawia niezgodne z prawdą informacje, dowody lub dokumenty dotyczące takich wypadków i chorób
- kto nie wykonuje w wyznaczonym terminie podlegającego wykonaniu nakazu inspektora pracy
- kto utrudnia działalność organu Państwowej Inspekcji Pracy, w szczególności uniemożliwia prowadzenie wizytacji zakładu pracy lub nie udziela informacji niezbędnych do wykonywania jej zadań
- rodzaj kary : grzywna
- odpowiedzialność karna (art.220 k.k., art. 221 k.k.)
- 1) kto podlega odpowiedzialności:
- kto będąc odpowiedzialny za bezpieczeństwo i higienę pracy, nie dopełnia wynikającego stąd obowiązku i przez to naraża pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (art. 220 k.k.)
- rodzaj kary :
- jeśli sprawca działał umyślnie:
- kara pozbawienia wolności do lat 3,
- jeśli sprawca działał nieumyślnie:
- grzywna,
- kara ograniczenia wolności
- kara pozbawienia wolności do roku
nie podlega karze sprawca, który dobrowolnie uchylił grożące niebezpieczeństwo
- 2) kto podlega odpowiedzialności:
- kto wbrew obowiązkowi nie zawiadamia w terminie właściwego organu o wypadku przy pracy lub chorobie zawodowej albo nie sporządza lub nie przedstawia wymaganej dokumentacji (art. 221 k.k.)
- rodzaj kary:
- grzywna do 180 stawek dziennych albo
- kara ograniczenia wolności
- odpowiedzialność cywilna ( art. 415 k. c., art. 429 k. c., art. 430 k. c., art. 435 k. c. )
W sytuacji, gdy otrzymane na podstawie „ustawy wypadkowej” świadczenia nie wyrównują w pełni szkody będącej następstwem wypadku przy pracy lub choroby zawodowej – poszkodowany pracownik lub w przypadku śmierci pracownika – jego rodzina – mogą dochodzić od pracodawcy odszkodowania wyrównawczego na drodze powództwa cywilnego.
- Rodzaje cywilnej odpowiedzialności pracodawcy:
- odpowiedzialność za własne czyny (art. 415 k.c.)
- odpowiedzialnośc za cudze czyny (art. 429 k.c.)
- odpowiedzialnośc za podwładnego (art.430 k.c.)
- odpowiedzialnośc za szkodę wyrządzoną w związku z ruchem przedsiębiorstwa i użyciem elementarnych sił przyrody (art. 435 k.c.)
- Rodzaje świadczeń odszkodowawczych (art. 444 k.c., art. 445 § 1k.c., art. 446 k.c., art. 447 k.c.):
- zwrot kosztów leczenia
- wypłacenie sumy potrzebnej do przygotowania się poszkodowanego do wykonywania inego zawodu
- renta
- renta „rodzinna”
- zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę
- zwrot kosztów pogrzebu
- jednorazowe odszkodowanie