MIĘDZYNARODOWA KARTA CHARAKTERYSTYKI ZAGROŻEŃ ZAWODOWYCH

 

STOLARZ

 

Kto to jest stolarz?

 

Jest to pracownik, który wykonuje i konserwuje przedmioty drewniane lub drewnopodobne takie jak: meble (w budynkach mieszkalnych, w halach produkcyjnych, w magazynach, w obiektach handlowo-usługowych), meble artystyczne, elementy stolarki budowlanej, skrzynie, instrumenty muzyczne, ramy, wyroby dekoracyjne itp.

Stolarz posługuje się narzędziami ręcznymi (piły, dłuta, wiertła, młotki itp.) oraz obrabiarkami do drewna (pilarki, wyrzynarki, wiertarki, strugarki, szlifierki itp.) mogącymi stwarzać niebezpieczeństwo urazów rąk i palców w wyniku nieumiejętnego posługiwania się nimi, lub na skutek używania uszkodzonych maszyn i urządzeń Stolarz, przecinając materiały drewniane jest narażony na uderzenie i zranienie odpadem drewna. W pracy stolarza istnieje możliwość podrażnienia spojówek, błon śluzowych dróg oddechowych i skóry rąk w wyniku narażenia na działanie zanieczyszczonego powietrza pyłami obrabianych materiałów oraz parami farb i lakierów. Stolarz pracuje w wymuszonej pozycji ciała, może to powodować bóle pleców, ramion, rąk i nóg.

 

Czynniki mogące powodować wypadki	Podnoszenie i przenoszenie dużych, nieporęcznych elementów – możliwość urazów w wyniku poślizgnięcia, upadku i przygniecenia
	Ostre narzędzia – możliwość urazów w wyniku ukłucia, przecięcia, przekłucia
	Zaprószenia oczu , głownie pyłem drzewnym, trocinami
	Ruchome, obracające się elementy maszyn – możliwość urazów (zmiażdżenia, odcięcia palców lub rąk) na skutek wciągnięcia, pochwycenia, uderzenia przez obracające się elementy
	Rozbryzgujące się w powietrzu substancje chemiczne (kleje, farby) oraz pyły obrabianych materiałów – możliwość urazów oczu
	W miejscu pracy stolarza znajdują się materiały łatwopalne takie jak drewno, trociny i kleje - możliwość poparzeń na skutek pożaru
	Możliwość wystąpienia wybuchu, na skutek dużego zapylenia, wadliwie działającgo odciągu lub palenia powstających trocin w urządzeniach grzewczych
	Prąd elektryczny - możliwość porażenia w przypadku wadliwie działającego sprzętu elektrycznego lub uszkodzenia przewodów zasilających urządzenia elektryczne
	Upadek na tym samym poziomie, przewrócenie się, potkniecie się na skutek niewłaściwego składowania materiałów, braku ładu na stanowisku pracy
	Praca na wyższym poziomie, praca na wysokości, możliwość urazów, zwłaszcza przy montażu większych konstrukcji
Czynniki fizyczne	Nadmierny hałas, którego źródłem są urządzenia mechaniczne  – możliwość uszkodzenia słuchu
	Zmienna temperatura i wilgotność powietrza w pomieszczeniach – możliwość wystąpienia objawów przemęczenia organizmu
	Poparzenia, na skutek kontaktu z nagrzanymi piecami i suszarniami do drewna
Czynniki chemiczne i pyły	Pył drewna – możliwość reakcji uczuleniowych i chorób układu oddechowego (nieżyt błony śluzowej nosa, dychawica oskrzelowa, zapalenie zatok przynosowych, oskrzeli, [patrz: uwaga 1], możliwość wybuchu
	Aerozole klejów i farb – możliwość reakcji uczuleniowych, chorób układu oddechowego, przewodu pokarmowego oraz chorób nowotworowych
	Żywice syntetyczne i aldehydy występujące w płytach osób, możliwość alergii i zatruć
Czynniki biologiczne	Mikroorganizmy chorobotwórcze, pleśnie, grzyby porosty i watrobowce, które mogą rozwinąć się w niektórych rodzajach klejów, tkanin lub materiałów wyścielających lub w drewnie – możliwość chorób zakaźnych (alergiczne zaalenie pęcherzyków płucnych, grzybica płuc, choroby o podłozu alergicznym)
Czynniki ergonomiczne, psychospołeczne i związane z organizacją pracy	Nadmierny wysiłek fizyczny, wymuszona pozycja ciała podczas pracy – możliwość dolegliwości bólowych wynikających z przeciążenia układu mięśniowo-szkieletowego
	Wykonywanie czynności powtarzalnych – możliwość dolegliwości bólowych głównie kończyn dolnych i górnych

 

	Należy stosować obuwie ochronne ze spodami przeciwpoślizgowymi.
	Aby zapobiec pochwyceniu przez maszyny, nie należy nosić rozpuszczonych włosów i luźnej odzieży oraz narzędzi zawieszonych na szyi
	Należy stosować środki ochrony układu oddechowego chroniące przed wdychaniem pyłów lub aerozoli.
	Należy stosować ochronniki słuchu.
	Należy utrzymywać wysoki poziom higieny osobistej - pod koniec pracy brać prysznic i zmieniać odzież. Nie należy jeść, pić i palić tytoniu w miejscu pracy. Należy wyznaczyć czysty pokój z dobrą wentylacją na pomieszczenie przeznaczone do odpoczynku, jedzenia, picia i palenia.
	Należy zainstalować skuteczną wentylację wywiewną ogólną zapobiegającą zanieczyszczeniu powietrza. W razie potrzeby należy dodać wentylację miejscową. Należy stosować miejscowe odciągi (odkurzacze), przystosowane do pracy z materiałąmi pylącymi, należy systematycznie kontrolować ich stan techniczny
	Należy stosować bezpieczne metody podnoszenia i przenoszenia ciężkich lub nieporęcznych ładunków oraz stosować urządzenia mechaniczne ułatwiające podnoszenie i przenoszenie.
	Do pracy na pozimie wyższym, należy stosować atestowane drabiny i podesty, należy pamiętać o prawidłowym rozstawianiu sprzętu i korzystaniu z pomocy asekuranta, zwłaszcza przy montażu większych i nieporęcznych elementów
	Należy stosować okulary ochronne podczas pracy w stolarni, zwłaszcza podczas obróbki drewna zarówno elektronarzędziami jak i podczas prac ręcznych

 

Synonimy
Definicja i/lub opis zawodu	Stolarz wykonuje elementy drewniane lub drewnopodobne na podstawie dokumentacji, rysunków technicznych lub własnych projektów. Stolarz dobiera odpowiednie gatunki drewna lub materiały drewnopodobne, kleje, pokosty, farby i lakiery w zależności od ich właściwości i od przeznaczenia. Precyzyjnie wycina i łączy elementy np. mebli, okleja meble fornirem lub płytami laminowanymi przy pomocy różnego sprzętu (mechanicznego lub ręcznego). Szlifuje i lakieruje powierzchnie drewniane lub drewnopodobne, montuje je w przewidzianym miejscu. Zajmuje się rekonstrukcją oryginalnych, zabytkowych mebli: odtwarza brakujące elementy, konserwuje i odpowiednio zabezpiecza przed szkodnikami czy dalszym zepsuciem.
Zawody pokrewne	Cieśla, stolarz budowlany, operator maszyn do obróbki drewna, operator urządzeń do produkcji wyrobów z drewna, klejarz drewna.
Wykonywane czynności	Dobieranie kleju, pokostu, farby, lakieru, lakierowanie powierzchni, montowanie, naprawianie, oklejanie np. mebli, precyzyjne wycinanie i łączenie, przeprowadzanie konserwacji, przygotowywanie poszczególnych elementów, przyjmowanie zamówień, rekonstruowanie zabytkowych i oryginalnych elementów, rozpoznawanie różnych gatunków drewna lub materiałów drewnopodobnych, szlifowanie, ustalenie wymiarów danego elementu do wykonania, właściwe montowanie, wykonywanie, zabezpieczanie, zdobienie np. mebli.
Podstawowy stosowany sprzęt	Piły, dłuta, wiertarki, młotki, pilarki, wyrzynarki, strugarki, szlifierki, wczepiarki, tokarki suportowe, drążarki.
Miejsca/obszary, gdzie zawód występuje powszechnie	Przemysł meblarski, małe zakłady stolarskie, pracownie konserwacji zabytków.

Uwagi

Według rozporządzenia MZiOS z dnia 11.09.1996 r. w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz. U. nr 121, poz. 571), pyły drewna twardego (buku i dębu) zaliczane są do pyłów rakotwórczych, które mogą prowadzić do rozwoju chorób nowotworowych. Do innych czynników o udowodnionym lub prawdopodobnym działaniu rakotwórczym wchodzących w skład stosowanych przez stolarzy klejów, żywic, środków ochrony roślin należą: formaldehyd, chlorofenole, heksachlorocykloheksan, arsen nieorganiczny, chromiany, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) (obecne m.in w spalinach wózków widłowych).

Piśmiennictwo

Rozporządzenie MPiPS z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz. U z 2003 r., Nr 169, poz. 1650 z póź.zm); Rozporządzenie MZiOS z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. (Dz. U. Nr 69, poz.332 z póź.zm); Rozporządzenie MPiPS z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz. U. Nr 26, poz. 313 z późn.zm.) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy. (Dz.U. 2012 poz. 890) ROZPORZĄDZENIE MPiPS z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. Nr.82, poz. 537); Informator - „Środki ochrony indywidualnej”. INFOCHRON. Warszawa. CIOP 2000.