Ratownik medyczny

MIĘDZYNARODOWA KARTA CHARAKTERYSTYKI ZAGROŻEŃ ZAWODOWYCH

 

RATOWNIK MEDYCZNY

Kto to jest  ratownik medyczny?

 

Ratownik medyczny jest osobą wykonującą zawód medyczny, uprawnioną do udzielania świadczeń zdrowotnych w zakładach opieki zdrowotnej, w szczególności do udzielania świadczeń zdrowotnych w sytuacji bezpośredniego, nagłego stanu zagrożenia życia lub zdrowia.

 

Jakie zagrożenia wiążą się z wykonywaniem tego zawodu?

 
  • ratownicy medyczni narażeni są na zwiększone ryzyko zachorowania na choroby zakaźne w związku z bezpośrednim kontaktem z pacjentami oraz materiałem zakaźnym pochodzącym      od chorych.
  • ratownicy medyczni stosują środki czyszczące, dezynfekcyjne i sterylizujące, zawierające      substancje szkodliwe, które mogą uszkadzać skórę, błony śluzowe oraz układ oddechowy.
  • ratownicy medyczni są narażeni na urazy powodowane ostrymi narzędziami, igłami itp.
  • rtatownicy medyczni mogą ulec poparzeniom skóry w wyniku kontaktu z gorącymi powierzchniami, uszkodzonym sprzętem elektrycznym itp.
  • Ratownicy medyczni mogą odczuwać dolegliwości ze strony układu mięśniowo-szkieletowego  spowodowane dźwiganiem pacjentów. Praca wykonywana w pozycji stojącej z elementami chodzenia może być również przyczyną zmęczenia oraz bólów nóg.
  • ratownicy medyczni narażeni są na stres i wystąpienie zespołu “wypalenia zawodowego" w wyniku pracy zmianowej, nocnej, dużej odpowiedzialności zawodowej oraz innych psychologicznych i organizacyjnych czynników (pacjenci agresywni, roszczeniowi).
  • ratownicy medyczni narazeni są na ryzyko wypadków komunikacyjnych w zwiazku z pracą w karetce pogotowia ratunkowego
Czynniki środowiska pracy związane z wykonywanym zawodem oraz ich możliwe skutki dla zdrowia

 

Czynniki mogące powodować wypadki
  • Uderzenia o nieruchome przedmioty, głównie wyposażenie karetki ratunkowej, przedmioty znajdujące się w miejscu udzielania pierwszej pomocy; skutkujące stłuczeniami, skaleczeniami, urazami ciała, przytrzaśnięcia, złamania
  • Ostre narzędzia i przedmioty, igły, noże powodujące zranienia i zakażenia
  • Śliskie powierzchnie, upadek na tym samym poziomie, powodem może być pośpiech, nieuwaga, słabe lub brak oświetlenia, mogące spowodować stłuczenia, złamania i inne urazy ciała
  • Upadki z wysokości, upadki z poziomu wyższego na niższy, występujące np. podczas schodzenia ze schodów, zwłaszcza podczas transportowania np. pacjenta i ograniczenia widoczności, słabego oświetlenia; mogą skutkować urazami ciała, głównie głowy i kręgosłupa. wypadki komunikacyjne, podczas jazdy do lub z miejsca wypadku, mogące prowadzić urazami ciała, śmiercią
Czynniki fizyczne

  • Hałas, mogący wywołać następujące skutki zmęczenie oraz uraz akustyczny, niepokój, lęk, ale także wpływa na stan czynnościowy układu krążenia
  
  • Wibracje, mogące wywołać dolegliwości ze strony kręgosłupa, głównie odcinka lędźwiowego, układu nerwowego, krążenia, pokarmowego
  
  • Wybuch, pożar, powstały podczas uszkodzenia butli ze sprężonymi gazami pod ciśnieniem, wypadku samochodowego, zaprószenia ognia; mogą spowodować ciężkie uszkodzenia ciała, oparzenia, śmierć
  • Oświetlenie, może powodować dyskomfort podczas pracy oraz może wpłynąć na błędy podczas pracy
  • Porażenie prądem elektrycznym, źródłem zagrożenia może być defibrylator, instalacje elektryczne na miejscu wypadku; skutkiem działania czynnika może być oparzenia, ciężkie uszkodzenia ciała, zatrzymanie krążenia, śmierć
Czynniki chemiczne i pyły
  • Czynniki chemiczne, o działaniu alergizującym, drażniącym (lateks, preparaty chemiczne, chemikalia); mogą spowodować podrażnienia skóry, błony śluzowej, gróg oddechowych, poparzenia lub zatrucia
Czynniki biologiczne
  • Patogeny chorobotwórcze, przenoszone przez wydzieliny i wydaliny organizmu, wirusy, bakterie, grzyby, pasożyty, przenoszone drogą kropelkową, poprzez kontakt z ranami, uszkodzoną skórą i błoną śluzową, przypadkowe zakłucie igłą. Kontakt może spowodować choroby, odczyny alergiczne i reakcje uczuleniowe
Czynniki ergonomiczne, psychospołeczne i związane z organizacją pracy

  • Wysiłek fizyczny, związany z podnoszeniem, przenoszeniem pacjentów i sprzętu (transport ręczny), mogący przyczynić się do przeciążeń układu ruchu, chorób zwyrodnieniowych, urazów układu mięśniowo-szkieletowego
  • Praca zmianowa, mogąca przyczynić się do uczucia zmęczenia, stresu i popełniania błędów medyczno-proceduralnych
  • Zmienne warunki atmosferyczne, praca często wykonywana jest na otwartej przestrzeni, pracownik jest narażony na działanie niskiej lub wysokiej temperatury, deszczu, śniegu; mogą przyczynić się do przeziębień, chorób układu oddechowego, przegrzanie lub wychłodzenie organizmu
  • Agresja, głównie ze strony pacjentów, osób postronnych, będących pod wpływem środków odurzających; mogące spowodować pobicie, stłuczenia, złamania, pogryzienia, stres
  • Agresja zwierząt, często towarzyszących poszkodowanym, psy, koty; stres, praca ratownika medycznego ściśle wiąże się z ciągłym stresem, podczas udzielania pierwszej pomocy, podejmowaniu decyzji dotyczących np. podania leku, transportu pacjenta
  
Działania profilaktyczne

 

Podczas pracy w ciasnych, mało dostępnych miejscach należy zachować ostrożność, miejsce pracy, miejsce udzielania pierwszej pomocy należy tak dostosować aby istniało wygodne dojście do poszkodowanego i nie zagrażało bezpieczeństwu ratownika; w karetce pogotowia należy dbać o porządek i ład, wszystkie narzędzia i przedmioty muszą posiadać wyznaczone miejsce, w celu łatwiejszego zlokalizowania przedmiotu i zapobiegania potykania się o nie.
Podczas pracy z pacjentem należy stosować rękawice ochronne, w celu ograniczenia kontaktu z wydalinami i wydzielinami; podczas pracy z ostrymi narzędziami należy zachować szczególną ostrożność, wszelkie zakłucia, urazy należy zgłaszać przełożonemu i rozpoczęcia procedury na wypadek przypadkowego kontaktu z materiałem zakaźnym.
Pracownik powinien posiadać obuwie o antypoślizgowej podeszwie, w karetce należy dbać o prządek, wycierać mokre nawierzchnie; podczas udzielania pomocy medycznej w przypadkowych miejscach należy zachować szczególną ostrożność
Podczas znoszenia/wnoszenia pacjenta lub sprzętu z/na wysokość należy zachować szczególną ostrożność; podczas transportu ręcznego należy przestrzegać norm dźwigania, stosować sprzęt ułatwiający wykonywanie tego typu prac (wózki, windy), jeśli nie jest to możliwe należy rozkładać ciężar na kilku pracowników.
Butle z gzami technicznymi umieszczone w karetkach pogotowia należy przewozić odpowiednio zabezpieczone przed przewróceniem się i uszkodzeniem. Sprzęt należy poddawać systematycznym przeglądom stanu technicznego. Pracownik używający podczas swojej pracy gazów technicznych musi zostać zapoznany z właściwościami stosowanego gazu i sposobem użytkowania.
Podczas wykonywania pracy często zdarza się, że brak jest odpowiedniego oświetlenia, można zastosować oświetlenie dodatkowe, w postaci lamp
Podczas pracy ze sprzętem elektrycznym należy zachować szczególną ostrożność. Pracownik powinien znać przeznaczenie i sposób użytkowania urządzenia. Należy przeprowadzać systematyczne przeglądy stanu technicznego sprzętu, urządzeń i instalacji elektrycznych.
Podczas stosowania środków chemicznych, leków należy stosować wskazane przez producenta i określone w instrukcjach pracy środki ochrony indywidualnej, należy dbać o ich stan. Pracownik powinien zostać zapoznany z kartami charakterystyki i właściwościami stosowanych preparatów, powinien mieć do nich stały dostęp. Wszelkie objawy alergii lub zatruć należy zgłaszać przełożonemu.
Należy przeprowadzać kontrolę czystości mikrobiologicznej oraz skuteczności zabiegów dezynfekujących, edukować chorych w zakresie postępowania zapobiegającemu szerzenia się zakażenia, prowadzić ewidencji zakażeń wirusem HIV wśród pacjentów, przeprowadzać szczepienia ochronne przeciwko WZW, szkolenia pracowników mających kontakt z krwią, stosować środki ochrony indywidualnej (rękawiczki, maseczki, fartuchy), starannie i dokładnie myć i dezynfekować ręce.
Należy przestrzegać czasu pracy dla pracownika służby zdrowia, dbać o efektywny wypoczynek
Pracownik powinien posiadać odzież dostosowaną do pory roku i do panujących warunków atmosferycznych.
Pracownik powinien umieć radzić sobie ze stresem i podejmować decyzje w sytuacji stresu. Zaleca się korzystanie z odpowiednich szkoleń i kursów, które mogą ułatwić pracownikowi funkcjonowanie w sytuacjach stresowych;
Informacje szczegółowe

 

Synonimy  
Definicja i/lub opis zawodu

 Ratownik medycznuy udziela szybkiej i sprawnej pomocy o charakterze ratowniczym w nagłych stanach zagrożenia życia, wypadkach i katastrofach, przy użyciu sprzętu: ochrony osobistej, ratownictwa technicznego i medycznego.
Zawody pokrewne  

Lekarz, sanitariusz, pielęgniarka
Wykonywane czynności Zgodnie z Art. 11 Ustawy z dnia 8 września 2006 roku o Państwowym Ratownictwie Medycznym zawód ratownika medycznego polega na:
1. zabezpieczeniu osób znajdujących się w miejscu zdarzenia oraz podejmowaniu działań zapobiegających zwiększeniu liczby ofiar i degradacji środowiska,
2. dokonywaniu oceny stanu zdrowia osób w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego i podejmowaniu medycznych czynności ratunkowych,
3. transportowaniu osób w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego,
4. komunikowaniu się z osobą w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego i udzielaniu jej wsparcia psychicznego w sytuacji powodującej stan nagłego zagrożenia zdrowotnego,
5. organizowaniu i prowadzeniu zajęć z zakresu pierwszej pomocy, kwalifikowanej pierwszej pomocy oraz medycznych czynności ratunkowych*
Podstawowy stosowany sprzęt wyposażenie karetki pogotowia ratunkowego, w zależności od rodzaju karetki
Miejsca/obszary, gdzie zawód występuje powszechnie  

Ratownik medyczny wykonuje swoją pracę w prywatnych lub państwowych oddziałach ratownictwa medycznego, jego praca związana jest głównie z pracą w karetce pogotowia ratunkowego, Ze względu na specyfikę pracy trudno jest określić miejsce pracy ratownika medycznego, zależy od miejsca udzielania pierwszej pomocy.
Uwagi

  
Piśmiennictwo
  1. Rozporządzenie MPiPS z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. (t.j. Dz. U. 2003 nr 169 poz. 1650).
  2. Rozporządzenie MZiOS z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. (Dz. U. nr 69, poz.332).
  3. Rozporządzenie RM z 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz. U. 1996 nr 114 poz. 545) ze zm. (Dz. U. 2002 nr 127 poz. 1092).
  4. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz.U. 2004 nr 265 poz. 2644)
  5. Informator - 'Środki ochrony indywidualnej'. INFOCHRON. Warszawa. CIOP 2000.
  6. Dyrektywa 2000/54/WE
  7. Ustawa z dnia 8 września 2006 roku o Państwowym Ratownictwie Medycznym
  8. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki
 
Karty charakterystyk zagrożeń zawodowych