MIĘDZYNARODOWA KARTA CHARAKTERYSTYKI ZAGROŻEŃ ZAWODOWYCH

PRACOWNIK GOSPODARSTWA MLECZARSKIEGO

Kto to jest pracownik gospodarstwa mleczarskiego?

Jest to pracownik pracujący w gospodarstwie mleczarskim. Zajmuje się karmieniem, pojeniem, czyszczeniem, dojeniem, zaganianiem na stanowiska zwierząt np. krów, kóz, owiec. Wykonuje również inne prace gospodarskie niezbędne podczas hodowli.

Jakie zagrożenia wiążą się z wykonywaniem tego zawodu?

Czynniki mogące powodować wypadki	Śliskie, nierówne nawierzchnie i schody wewnątrz i na zewnątrz budynków (w tym oblodzone w zimie) - możliwość urazów w wyniku poślizgnięcia i upadku
	Pracujące maszyny i części maszyn - możliwość urazów
	Zwierzęta gospodarskie, gryzonie, owady - możliwość urazów w wyniku kopnięcia, ubodzenia, przygniecenia, podeptania, ugryzienia
	Niskie stężenie tlenu i wysokie stężenie dwutlenku azotu lub dwutlenku węgla - możliwość zatrucia lub nawet uduszenia podczas pracy w silosach [patrz: uwaga 1]
	Pył karmy dla zwierząt w połączeniu z powietrzem – możliwość urazów w wyniku eksplozji
	Silnie działające rozpuszczalniki alkaliczne stosowane jako środki czyszczące – możliwość poparzeń chemicznych
	Trujące gazy o wysokim stężeniu takie jak amoniak, siarkowodór, dwutlenek węgla, metan wydzielające się podczas mieszania nawozu - możliwość podrażnienia spojówek oczu i śluzówki nosa, osłabienie zmysłu powonienia, bólów głowy
	Rozpuszczalniki organiczne stosowane do czyszczenia pomieszczeń - możliwość reakcji uczuleniowych oraz poparzeń skóry
Czynniki fizyczne	Nadmierny hałas emitowany przez młynki i mieszarki, dojarki oraz przez zwierzęta - możliwość uszkodzenia słuchu
	Zmienne warunki atmosferyczne (niska, wysoka temperatura i wilgotność, promieniowanie UV) - możliwość udaru słonecznego, odmrożeń, ostrych i przewlekłych chorób układu oddechowego
	Przeciągi i niska temperatura w nie ogrzewanych stodołach, oborach, zlewniach mleka - możliwość chorób reumatycznych, zwyrodnienia stawów
Czynniki chemiczne i pyły	Środki do płukania, czyszczenia, dezynfekcji i środki bakteriobójcze oraz ich pary zawierające substancje drażniące i alergeny - możliwość zapalenia skóry i podrażnienia dróg oddechowych
	Dodatki do kiszonek (kwas mrówkowy) - możliwość podrażnienia oczu i dróg oddechowych
	Środki farmaceutyczne i dodatki do paszy - możliwość zatruć
	Siarkowodór – możliwość dolegliwości ze strony układu nerwowego, bólów głowy, podrażnienia spojówek, osłabienia zmysłu powonienia
	Pył organiczny respirabilny (pył zwierzęcy, pył z karmy i ściółki, pył z siana i ziaren) - możliwość ostrego i przewlekłego zapalenie oskrzeli, astmy zawodowej, przewlekłej, obturacyjnej choroby płuc
Czynniki biologiczne	Materiały zawierające pleśń - możliwość wystąpienia chorób uczuleniowych płuc, w tym tzw. "płuca farmera", alergicznego zapalenia pęcherzyków płucnych i astmy oskrzelowej
	Chore zwierzęta i ich wydaliny, produkty pochodzenia zwierzęcego jak również skażona woda, gleba lub rośliny- możliwość zarażenia chorobami odzwierzęcymi w tym brucellozą
	Mikroorganizmy chorobotwórcze bytujące w glebie - możliwość zakażenia, w wyniku kontaktu z otwartymi ranami (m.in. tężcem)
Czynniki ergonomiczne, psychospołeczne i związane z organizacją pracy	Nadmierny wysiłek fizyczny, wymuszona pozycja ciała, wykonywanie czynności powtarzalnych (np. podczas dojenia ręcznego) - możliwość dolegliwości bólowych wynikających z przeciążenia układu mięśniowo - szkieletowego
	Niedostateczne oświetlenie - możliwość dyskomfortu prowadzącego do obniżenia wydajności i bezpieczeństwa pracy
	Nieprzyjemna woń nawozu, wydalin i wydzielin zwierząt - możliwość uczucia dyskomfortu
	Odpowiedzialność za mienie dużej wartości ekonomicznej i dobro zwierząt, praca jednoosobowa, nieoczekiwane wydarzenia (chore zwierzę, awaria maszyny), szybkie tempo pracy w dojarni i złe warunki pracy - możliwość stresu psychicznego

	Należy stosować obuwie ochronne ze spodami przeciwpoślizgowymi oraz odzież ochronną.
	Należy przestrzegać wszystkich zalecanych środków ostrożności przy wchodzeniu do pomieszczeń zamkniętych (silosy).
	Należy stosować rękawice chroniących przed czynnikami chemicznymi, a jeśli to nie jest możliwe, używać kremy ochronne.
	Należy stosować środki ochrony układu oddechowego oraz oczu przy pracy w obecności dużych ilości pyłu.
	Należy stosować bezpieczne metody podnoszenia i przenoszenia ciężkich lub nieporęcznych ładunków oraz stosować urządzenia mechaniczne ułatwiające podnoszenie i przenoszenie.
	Należy zainstalować efektywne oświetlenie, w razie potrzeby stosować oświetlenie miejscowe.

Synonimy
Definicja i/lub opis zawodu	Pracownik gospodarstwa mleczarskiego dba o higienę zwierząt i pomieszczeń. Myje zwierzęta wodą lub ze środkami dezynfekującymi -odstraszającymi owady, pasożyty, spłukuje, zeskrobuje zanieczyszczenia zwierzęce ze ścian i podłóg w celu zminimalizowania możliwości rozwoju pasożytów i szkodliwych bakterii. Obserwuje zwierzęta w celu ustalenia pojawienia się rui, urazów czy chorób. Stosuje zalecane leczenie i zgłasza problemy wymagające porady weterynarza. Rozdrabnia kiszonkę i dostarcza ją zwierzętom z silosu czy magazynu, miele, miesza, waży, ładuje i podaje zwierzętom karmę, usuwa obornik z obór lub ich stanowisk, ręcznie przy pomocy wideł lub mechanicznie za pomocą specjalnych urządzeń (traktor, zgarniarka), wymienia ściółkę, wypędza zwierzęta na pastwisko, załadowuje na ciężarówki zwierzęta przeznaczone na sprzedaż, doi zwierzęta ręcznie lub przy pomocy dojarki, przecedza mleko w celu usunięcia mechanicznych zanieczyszczeń oraz schładza mleko, czyści i sterylizuje sprzęt przeznaczony do dojenia. Może gromadzić dane dotyczące hodowli.
Zawody pokrewne	Technik technologii żywności, technik rolnik, robotnik w gospodarstwie hodowlanym, hodowca zwierząt.
Wykonywane czynności	Cięcie kiszonki, czyszczenie, dojenie krów (ręczne lub mechaniczne - dojarki), dojenie z połączeniem dojarki do specjalnych zbiorników na mleko, dowożenie karmy np. wózkami, dystrybucja produktów (mleka), karmienie, mycie wymion, podawanie leków, prowadzenie dokumentacji, przygotowywanie paszy: mieszanie i mielenie, spłukiwanie stanowisk wodą, transportowanie mleka (zlewnie), uczestniczenie przy porodach (pomoc), usuwanie uszkodzeń i naprawianie sprzętu mechanicznego (dojarki, poidła), usuwanie zanieczyszczeń, ważenie zwierząt, wymiana ściółki ręcznie - widłami lub mechanicznie.
Podstawowy stosowany sprzęt	Automatyczna podkarmiaczka, automatyczne poidło, automatyczna myjnia, szczotki, mieszarka karmy, przenośniki karmy, wózki, widły, grabie, młynki, dojarki, zbiorniki na mleko, krajarki kiszonki, łopaty, traktor i ładowarka.
Miejsca/obszary, gdzie zawód występuje powszechnie	Gospodarstwa mleczarskie prywatne, gospodarstwa rolne indywidualne, spółdzielcze gospodarstwa rolne.

Uwagi

Miejsca składowania (np. doły) nawozów i silosy należy traktować jako obiekty zamknięte. Wchodzenie oraz przebywanie w nich jest przedmiotem odpowiednich regulacji i jest szczególnie strzeżone w obawie przed wypadkami.

Piśmiennictwo

Rozporządzenie MPiPS z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz. U z 2003 r., Nr 169, poz. 1650 z póź.zm); Rozporządzenie MZiOS z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. (Dz. U. Nr 69, poz.332 z póź.zm); Rozporządzenie MPiPS z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz. U. Nr 26, poz. 313 z późn.zm.) Rozporządzenie RM z 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz. U. Nr 114, poz. 545 z póź.zm) ROZPORZĄDZENIE MPiPS z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. Nr.82, poz. 537); Informator - „Środki ochrony indywidualnej”. INFOCHRON. Warszawa. CIOP 2000. "Zagrożenia biologiczne w rolnictwie". - praca zbiorowa pod red. prof.dr hab. Jacka Dutkiewicza IMW Lublin. 1998. "Zagrożenia fizyczne w rolnictwie". - praca zbiorowa pod red. dr Leszka Soleckiego IMW Lublin. 1999.