Położna

MIĘDZYNARODOWA KARTA CHARAKTERYSTYKI ZAGROŻEŃ ZAWODOWYCH

 

POŁOŻNA

Kto to jest położna?

 

Głównym zadaniem położnej jest opieka nad kobietą w ciąży, przygotowywanie do porodu, odbieranie porodu oraz opieka nad położnicą i noworodkiem.

 

Jakie zagrożenia wiążą się z wykonywaniem tego zawodu?

 
  • Położne narażone są na zwiększone ryzyko zachorowania na choroby zakaźne w związku z bezpośrednim kontaktem z pacjentami oraz materiałem zakaźnym pochodzącym od chorych.
  • Położne stosują środki czyszczące, dezynfekcyjne i sterylizujące, zawierające substancje szkodliwe, które mogą uszkadzać skórę, błony śluzowe oraz układ oddechowy.
  • Położne mogą być narażone na działanie gazów anestetycznych, środków uczulających oraz różnego typu promieniowania.
  • Położne są narażone na urazy powodowane ostrymi narzędziami, igłami itp.
  • Położne mogą ulec poparzeniom skóry w wyniku kontaktu z gorącymi powierzchniami,      uszkodzonym sprzętem elektrycznym itp.
  • Położne mogą odczuwać dolegliwości ze strony układu mięśniowo-szkieletowego      spowodowane dźwiganiem pacjentów. Praca wykonywana w pozycji stojącej z   elementami chodzenia może być również przyczyną zmęczenia oraz bólów nóg.
  • Położne narażone są na stres i wystąpienie zespołu “wypalenia zawodowego" w wyniku pracy zmianowej, nocnej, dużej odpowiedzialności zawodowej oraz innych psychologicznych i organizacyjnych czynników.
Czynniki środowiska pracy związane z wykonywanym zawodem oraz ich możliwe skutki dla zdrowia

 

Czynniki mogące powodować wypadki
  • Ostre narzędzia, zakłucia igłą podczas wykonywania iniekcji, skaleczenia lub zanieczyszczenia skóry i błon śluzowych krwią albo innym materiałem biologicznym
  • Śliskie i nierówne powierzchnie, nieład na stanowisku pracy mogące przyczynić się do upadku na tym samym poziomie i powstania urazów ciała
Czynniki fizyczne

  • Prąd elektryczny, urządzenia biurowe, sprzęt medyczny, mogący przyczynić się do porażenia prądem elektrycznym
  • Gorące powierzchnie, pochodzące głownie ze sprzętu medycznego
Czynniki chemiczne i pyły
  • Leki i preparaty chemiczne, różnego rodzaju środki czyszczące, dezynfekujące, które zawierają substancje szkodliwe, mogące powodować podrażnienia skóry, błony śluzowej i układ oddechowy, płyny dezynfekcyjne w postaci aerozoli, stosowane np. do przemywania i dezynfekcji powierzchni, rozpylane na nich mogą prowadzić do podrażnień i uszkodzeń błon śluzowych gardła i nosa i spojówek oczu
Czynniki biologiczne
  • Materiał biologiczny, wydaliny i wydzieliny, wirusy, bakterie, grzyby, pasożyty chorobotwórcze, poprzez naruszenie ciągłości tkanek i w wyniku kontaktu z zakażoną krwią, płynami ustrojowymi jak i również sprzętem (adenoviridae, wirus zapalenia wątroby typu C, wirus zapalenia wątroby typu B i D, wirus opryszczki pospolitej, wirusy brodawczaka ludzkiego, parwowirus ludzki B19, ludzki wirus upośledzenia odporności typu HIV-1, HIV-2, chlamydie, prątki gruźlicy, gronkowiec złocisty, zakażenie grzybicą)
Czynniki ergonomiczne, psychospołeczne i związane z organizacją pracy

  • Agresja pacjentów, pobicia, stresujące sytuacje
  
  • Obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego, praca w wymuszonej pozycji do tego stojącej, podnoszenie czy przenoszenie, zmiana pozycji chorego w łóżku, powodujące przeciążenia tego układu i doznawania dolegliwości bólowych
  • Stres wywołany przez zmianowość , pracę w godzinach nocnych, problemy organizacyjne, interpersonalne aż po ogromną odpowiedzialność zawodową za zdrowie a nawet życie drugiego człowieka, mogące prowadzić do wypalenia zawodowego
  
  • Wypadek komunikacyjny, podczas przejazdu do pacjentki skutkujące urazem ciała, na skutek chwilowej nieuwagi, nieprzestrzegania przepisów ruchu drogowego
  
Działania profilaktyczne

 

Podczas pracy z ostrymi narzędziami lub narzędziami o ostrych krawędziach należy zachować szczególną ostrożność. Podczas pracy z pacjentem należy stosować środki ochrony indywidualnej odpowiednie do wykonywanych czynności. W przypadku niezamierzonego kontaktu z materiałem biologicznym należy zgłosić przełożonemu i rozpocząć procedurę podstępowania w przypadku np. zakłucia igłą. Pracownik musi poddawać się okresowym badaniom profilaktycznym.
Pracownik powinien zostać zaopatrzony w obuwie robocze o antypoślizgowej, płaskiej podeszwie, na stanowisku pracy należy dbać o porządek na stanowisku pracy, należy dbać aby podłoga była sucha, nie zastawiona przypadkowymi przedmiotami.
Podczas pracy z urządzeniami elektrycznymi, sprzętem medycznym lub biurowym, należy zachować ostrożność, pracownik powinien zostać zapoznany z instrukcją użytkowania urządzenia oraz przestrzegać zaleceń producenta; należy systematycznie sprawdzać stan techniczny urządzeń elektrycznych, w przypadku sprzętu medycznego powinien być systematycznie poddawany specjalnym przeglądom. Należy dbać o stan techniczny instalacji elektrycznej oraz podłączać sprzęt do odpowiedniego gniazda.
Pracownik jest zobowiązany do używania środków ochrony indywidualnej, przeznaczone do konkretnych czynności
Do każdego preparatu chemicznego, leku powinna być dołączona karta charakterystyki, ulotka, dotycząca użytkowania, pracownik powinien mieć do nich stały dostęp. Każdy preparat powinien być przechowywany w oryginalnych, dobrze oznakowanych i zabezpieczonych opakowaniach. Sporządzanie roztworów należy wykonywać zgodnie z zaleceniami producenta.
Podczas wykonywania prac polegających na dźwiganiu, podnoszeniu lub przenoszeniu należy przestrzegać technik bezpiecznego podnoszenia np. pacjenta, w przypadku transportu ręcznego sprzętu innych ładunków należy stosować się do norm dźwigania w zależności od płci. W przypadku pracy w szpitalu, zaleca się stosować sprzęt ułatwiający transportowanie, wózki ręczne, wózki z możliwością podnoszenia pacjenta.
Informacje szczegółowe

 

Synonimy  
Definicja i/lub opis zawodu

Udziela świadczeń zdrowotnych, a w szczególności świadczeń pielęgnacyjnych, zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych, rehabilitacyjnych oraz promocji zdrowia w zakresie opieki nad kobietą, kobietą ciężarną, rodzącą i położnicą oraz noworodkiem, w warunkach stacjonarnej, ambulatoryjnej i domowej opieki zdrowotnej.

 

 
Zawody pokrewne  pielęgniarka
Wykonywane czynności Głównymi czynnościami położnej jest obserwacja, pielęgnacja i udział w leczeniu kobiet ciężarnych oraz chorych ginekologicznie. Do głównych zadań na tym stanowisku należy troska o zdrowie kobiety w każdym okresie jej życia, a także wsparcie, edukacja i pomoc przyszłym matkom. Ponadto położna odpowiada za przygotowanie kobiety do porodu, odebranie porodu samodzielnie lub asystując lekarzowi oraz sprawowanie opieki nad matką i dzieckiem w pierwszych tygodniach po porodzie. Położna ma także obowiązek podejmowania koniecznych działań w sytuacjach nagłych, do czasu przybycia lekarza, takich jak np. ręczne wydobycie łożyska i przyjmowanie porodu z położenia miednicowego.
 W Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 7 listopada 2007 roku w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych udzielanych przez pielęgniarkę albo położną samodzielnie bez zlecenia lekarskiego wykazane są czynności, które może udzielać położna bez polecenia lekarza.
Podstawowy stosowany sprzęt  

Położna w swojej pracy wykorzystuje przyrządy kontrolno – pomiarowe oraz różne narzędzia medyczne. Do najczęściej używanych należy kardiotokograf (KTG), zestaw do przetaczania płynów infuzyjnych, aparat do pomiaru ciśnienia tętniczego krwi, zestaw do wykonywania iniekcji, zestaw do wykonania opatrunków oraz zestaw narzędzi chirurgicznych.
Miejsca/obszary, gdzie zawód występuje powszechnie

zakłady lecznictwa zamkniętego (oddział położniczy i ginekologiczny), lecznictwo otwarte (przychodnia w poradni K), środowisko (bezpośredni kontakt z pacjentką w domu).

 
Uwagi

  
Piśmiennictwo

  1. Rozporządzenie MPiPS z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz. U z 2003 r., Nr 169, poz. 1650 z póź.zm);

  2. Ustawa z dn. 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. z 2009r. Nr 151, poz. 1217 z późn. zm.).

  3. Rozporządzenie MZiOS z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. (Dz. U. Nr 69, poz.332 z póź.zm);

  4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 listopada 2007r. w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych udzielanych przez pielęgniarkę albo położną samodzielnie bez zlecenia lekarskiego (Dz. U. z 2007r. Nr 210, poz. 1540).

  5. Rozporządzenie RM z 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz. U. Nr 114, poz. 545 z póź.zm);

  6. Rozporządzenie MPiPS z 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz. U. nr 26, poz. 313 z późn. zm.).

  7.  Rozporządzenie MPiPS z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na   potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. Nr.82, poz. 537);

  8. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki

  9. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 listopada 2007 roku w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych udzielanych przez pielęgniarkę albo położną samodzielnie bez zlecenia lekarskiego wykazane są czynności, które może udzielać położna bez polecenia lekarza.
 
Karty charakterystyk zagrożeń zawodowych