MIĘDZYNARODOWA KARTA CHARAKTERYSTYKI ZAGROŻEŃ ZAWODOWYCH

 

PALACZ KOTŁÓW CO

 

Kto to jest palacz kotłów CO?

 

Palacz kotłów CO obsługuje i konserwuje kotły centralnego ogrzewania.

 

Jakie zagrożenia wiążą się z wykonywaniem tego zawodu?

Kotły pracują w warunkach wysokiej temperatury i ciśnienia, co stwarza ryzyko wybuchów oraz poparzeń obsługujących je pracowników. Spalanie paliwa stosowanego w kotłach może powodować pożary oraz zatrucie tlenkiem węgla. Pracownicy obsługujący kotły pracują w kontakcie z różnymi substancjami stosowanymi w kotłach (paliwo, dodatki do wody itd.), co może powodować zmiany skórne oraz zaburzenia funkcjonowania układu oddechowego oraz wzroku. Pracownicy obsługujący kotły pracują w hałasie, w gorącym i wilgotnym mikroklimacie, co może powodować zmęczenie i ogólne złe samopoczucie.

 

Czynniki mogące powodować wypadki	Praca na drabinach, schodach, pomostach i metalowych konstrukcjach - możliwość urazów w wyniku poślizgnięcia się i upadku z wysokości
	Nierówne, śliskie, mokre nawierzchnie (rozlana woda, paliwo, olej) - możliwość urazów w wyniku poślizgnięcia, potknięcia i upadku
	Spadające, źle umocowane przedmioty - możliwość urazów
	Paliwo (przecieki, szmaty nasączone paliwem) - możliwość urazów, poparzeń na skutek wybuchu i pożaru
	Zbyt wysoka temperatura lub ciśnienie wewnątrz kotła, zużycie materiału, z którego wykonano kocioł - możliwość ciężkich urazów i poparzeń na skutek rozsadzenia kotła
	Prąd elektryczny - możliwość porażenia w przypadku wadliwie działającego sprzętu elektrycznego
	Rozbryzgujące się substancje chemiczne stosowane do regeneracji kolumny jonitowej, odrdzewiania i usuwania kamienia kotłowego (szczególnie hydrazyna i jej pochodne) - możliwość poparzenia i zmian zapalnych skóry oraz ciężkich urazów oczu, w tym trwałego uszkodzenia rogówki
	Ostre narzędzia, krawędzie - możliwość urazów w wyniku ukłucia, przecięcia, przekłucia
	Wadliwe zawory bezpieczeństwa, gorące powierzchnie, gorąca woda i para wodna - możliwość poparzenia
	Niedostateczna ilość tlenu w powietrzu, w którym oddychają pracownicy kotłowni - możliwość niedotlenienia
	Tlenek węgla - możliwość zatruć, w tym śmiertelnych, zwłaszcza w przypadku wadliwie działającej wentylacji lub niedostatecznego dostarczania powietrza do palników
Czynniki fizyczne	Wysoka temperatura i wilgotność - możliwość przegrzania organizmu
	Nadmierny hałas - możliwość uszkodzenia słuchu
Czynniki chemiczne i pyły	Hydrazyna i jej pochodne, stosowane jako dodatki do wody kotłowej - możliwość podrażnienia oczu a nawet trwałego uszkodzenia wzroku, podrażnienia układu oddechowego i skóry [patrz: uwaga 1]
	Tlenek węgla, dwutlenek siarki oraz tlenki azotu zwłaszcza podczas spalania paliw wysokosiarkowych - możliwość podrażnienia górnych dróg oddechowych i oczu
	Pył zawierający wanad i azbest pochodzący z izolacji, zwłaszcza podczas prac konserwacyjnych i naprawczych oraz respirabilny popiół lotny - możliwość pylicy płuc
	Paliwa i inhibitory korozji (różne związki organiczne, w tym zawierające metale) i inne dodatki do wody - możliwość chorób skórnych
	Azbest - możliwość powstania międzybłonniaka opłucnej, zwłaszcza u osób palących tytoń
Czynniki biologiczne	Mikroorganizmy, zwłaszcza grzyby i bakterie rozwijające się w sprzyjających warunkach wysokiej temperatury i wilgotności - możliwość chorób zakaźnych, w tym grzybicy
	Gryzonie i owady - możliwość pogryzienia lub ukąszenia i zakażenia przenoszonymi przez nie chorobami
Czynniki ergonomiczne, psychospołeczne i związane z organizacją pracy	Ciężka praca fizyczna w hałasie, wysokiej temperaturze i wysokiej wilgotności - możliwość zmęczenia i obniżonej zdolności do pracy
	Wykonywanie czynności powtarzalnych i nadmierny wysiłek fizyczny podczas pracy - możliwość dolegliwości bólowych wynikających z przeciążenia układu mięśniowo-szkieletowego
	Niezadowolenie z pracy wynikające z monotonii, niskiego wynagrodzenia, niekorzystnych stosunków ze współpracownikami i/lub przełożonymi - możliwość stresu psychicznego

 

	Należy stosować obuwie ochronne ze spodami przeciwpoślizgowymi.
	Należy stosować sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości.
	Należy okresowo sprawdzać i dostosowywać pracę palników w celu zapobiegania wytwarzaniu się tlenku węgla, tlenków azotu, tlenków siarki w zależności od stosowanego paliwa oraz pyłów z krzemionką.
	Należy zainstalować skuteczną wentylację ogólną zapobiegająca zanieczyszczeniu powietrza, a razie potrzeby dodać wentylację miejscową.
	Należy nosić koszule z długimi rękawami i stosować rękawice chroniące przed czynnikami chemicznymi, a jeśli nie jest to możliwe, używać kremy ochronne.
	Należy stosować środki ochrony oczu (okulary ochronne lub spawalnicze).
	Należy przeprowadzać okresowe kontrole kotłów w celu wykrycia uszkodzeń komponentów (planować z wyprzedzeniem drobne naprawy).
	Należy stosować ochronniki słuchu.
	Należy wymienić hydrazynę (substancję o działaniu rakotwórczym dla ludzi) na mniej niebezpieczne substytuty.
	Należy stosować środki ochrony układu oddechowego podczas prac konserwatorskich i innych prac, podczas których pył może zostać uwolniony do atmosfery.
	Należy stosować bezpieczne metody podnoszenia i przenoszenia ciężkich lub nieporęcznych ładunków oraz stosować urządzenia mechaniczne ułatwiające podnoszenie i przenoszenie.
	Należy zainstalować odpowiednie zabezpieczenia (poręcze, barierki) na podestach i schodach, chroniące przed upadkiem z wysokości.

 

Synonimy	Palacz kotłowy
Definicja i/lub opis zawodu	palacz kotłów CO Operator urządzeń grzewczych obsługuje automatycznie opalane kotły w celu wytworzenia pary dostarczającej ciepło lub energię do budynków czy obiektów przemysłowych. Zapala palniki gazowe lub olejowe za pomocą zapalarki ściśle przeznaczonej do tego celu. Uruchamia pulweryzator i ruszt mechaniczny w celu rozkruszenia i dostarczenia węgla do pieca. Monitoruje ciśnienie, temperaturę i mierniki ciągu powietrza znajdujące się na tablicy pomiarowej lub rozdzielczej w celu regulowania określonej operacji systemu kontroli automatycznego spalania, pracy regulatorów dostarczania wody, rusztów mechanicznych, pulweryzatorów i palników. Za pomocą zaworów i regulatorów ustawia właściwe dostarczanie powietrza do paliwa i ciśnienia pary w kotle. Sprawdza kocioł i urządzenia pomocnicze w celu wykrywania ich wadliwego działania, dokonuje napraw oraz okresowych przeglądów kotła lub urządzeń, takich jak wymiana palników i uszczelnianie rur i łączników. Może przeprowadzać badanie wody zasilającej kotły stosując odpowiednie chemikalia. Może prowadzić rejestr odczytów mierników i przyrządów pomiarowych i danych, takich jak wyniki badań wody i ilość zużytego paliwa. Może zostać wyznaczony do wykonywania zadań związanych z określonym rodzajem paliwa czy typu kotła.
Zawody pokrewne	Mechanik kotłowni, pomocnik pracownika obsługującego kotły, operator generatora pary, operator urządzenia dostarczającego pary
Wykonywane czynności	Badanie wody, czyszczenie zaworów i zbiorników paliwa, dokonywanie napraw, dostarczanie paliwa i wody, konserwowanie izolacji, kruszenie, ładowanie i wyładowywanie paliwa, mierzenie, monitorowanie, montowanie i rozmontowywanie, napełnianie, naprawianie, obracanie, regenerowanie jonitów organicznych, regulowanie przepływu, regulowanie temperatury, rejestrowanie, rusztowanie, segregacja odpadów, spłukiwanie szlamu, udrażnianie otworów powietrznych rusztu, uruchamianie pomp, ustawianie, usuwanie popiołu i odpadów, uszczelnianie rur, wkręcanie śrub, wykrywanie wadliwego działania, zapalanie.
Podstawowy stosowany sprzęt	Mierniki poziomu wody, narzędzia ślusarskie (młotki, szczypce, klucze), zestaw do badania bezpieczeństwa zaworów, miernik/tester ciśnienia pary, zestaw do badania wody, narzędzia hydrauliczne (klucze hydrauliczne, gwintownice, miernik/tester pola elekromagnetycznego wytwarzanego przez silniki elektryczne, miernik elektryczny, tester do sprawdzania szczelności urządzeń i połączeń gazowych.
Miejsca/obszary, gdzie zawód występuje powszechnie	Zakłady produkcyjne i usługowe, w których do produkcji potrzebna jest para np. przemysł chemiczny, zakłady energetyczne, zakłady przemysłu spożywczego, szpitale, przemysł tworzyw sztucznych, żegluga, pralnie parowe itd.

Uwagi

Zgodnie z opublikowanymi raportami, operatorzy urządzeń grzewczych kotły mogą być w wyższym stopniu narażeni na ryzyko raka nosogardzieli. Narażenie na hydrazynę i jej pochodne może spowodować uszkodzenie płuc, wątroby i nerek. Szczególne zagrożenie występuje, gdy jako paliwo stosuje się odpady. W takim przypadku pracownik obsługujący kocioł może być narażony na wiele niebezpiecznych substancji chemicznych występujących w odpadach lub powstałych w trakcie ich palenia, np. furany, tlenki i dwutlenki, dymy metali, włókna mineralne itd. Ponadto, może być narażony na ugryzienia lub ukąszenia przez owady i gryzonie znajdujące się w odpadach.

Piśmiennictwo

Rozporządzenie MPiPS z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz. U z 2003 r., Nr 169, poz. 1650 z póź.zm); Rozporządzenie MZiOS z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. (Dz. U. Nr 69, poz.332 z póź.zm); Rozporządzenie MPiPS z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz. U. Nr 26, poz. 313 z późn.zm.) ROZPORZĄDZENIE MPiPS z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. Nr.82, poz. 537); Informator - „Środki ochrony indywidualnej”. INFOCHRON. Warszawa. CIOP 2000.