MIĘDZYNARODOWA KARTA CHARAKTERYSTYKI ZAGROŻEŃ ZAWODOWYCH

MECHANIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH

Kto to jest mechanik samochodowy?

Jest to pracownik, który dokonuje przeglądu oraz napraw samochodów i innych pojazdów mechanicznych.

Jakie zagrożenia wiążą się z wykonywaniem tego zawodu?

Czynniki mogące powodować wypadki	Praca na drabinkach, schodach, podwieszanych platformach, w kanale rewizyjnym - możliwość urazów w wyniku upadku z wysokości
	Nierówne, śliskie, mokre nawierzchnie - możliwość urazów w wyniku poślizgnięcia, potknięcia i upadku
	Ruchome części mechanicznych narzędzi, głównie szlifierki - możliwość urazów
	Urazy ciała głównie rak na skutek uderzeń podczas pracy w kanałach rewizyjnych o jego ściany
	Ciężkie przedmioty - możliwość urazów palców stóp w wyniku upadku, uderzenia młotkiem
	Praca z narzędziami ręcznymi stanowi zagrożenie uszkodzeń głównie palców rąk na skutek przypadkowych uderzeń np. Młotkiem
	Pojazdy w ruchu - możliwość urazów w wyniku przygniecenia, najechania (podczas wchodzenia wychodzenie do kanałów rewizyjnych, na skutek braku uwagi)
	Prąd elektryczny - możliwość porażenia w przypadku wadliwie działającego sprzętu elektrycznego
	Załamanie się lub usterka sprzętu podnoszącego i przygniecenie przez pojazd - możliwość śmiertelnych urazów
	Odłamki przedmiotów unoszących się w powietrzu podczas szlifowania, obróbki skrawaniem itp. podczas obsługi sprzętu pneumatycznego do czyszczenia i podobnych operacji - możliwość urazów oczu
	Gorące powierzchnie, rury wydechowe lub metale topliwe, jak również nagle uwolniona gorąca woda lub para z przewodów parowych, chłodnicy i rur systemu chłodzenia - możliwość poparzeń
	Żrące substancje chemiczne - możliwość poparzeń chemicznych oczu i skóry w przypadku pryśnięcia
	Rozlane lub ulatniające się łatwopalne/wybuchowe substancje, wodór wydzielający się z akumulatora podczas ładowania lub podczas procesów lutowania i spawania – możliwość poparzeń i urazów na skutek pożaru i eksplozji
	Ostre brzegi i obracające się części pojazdu - możliwość urazów
	Tlenek węgla - możliwość śmiertelnych zatruć pracowników podczas pracy w kanałach
	Jazda próbna po naprawie - możliwość urazów na skutek wypadków drogowych
	Rozerwanie butli ze sprężonym powietrzem lub opon - możliwość urazów
	Urazy ciała, głownie głowy podczas pracy z suwnicami lub podnośnikami przy np. Montażu silników
	Praca w niskich temperaturach – często warsztaty samochodowe stanowią duże hale, które nie są lub w nie wielkim stopniu są ogrzewane w okresie jesienno-zimowym
Czynniki fizyczne	Promieniowanie mikrofalowe i fale częstotliwości radiowej (szczególnie podczas uszczelniania na gorąco płyt i tapicerki) - możliwość napromieniowania
	Bezpośrednie lub odbite promieniowanie nadfioletowe i podczerwone (szczególnie podczas spawania) - możliwość uszkodzenia wzroku
	Wibracje miejscowe spowodowane urządzeniami ręcznymi - możliwość zespołu wibracyjnego
	Nadmierny hałas  (powyżej 90 decybeli), szczególnie podczas pracy przy nadwoziu, testowaniu silnika itp. – możliwość uszkodzenia słuchu
Czynniki chemiczne i pyły	Metale ciężkie zawarte w bardzo wielu substancjach wchodzących w skład płynów hamulcowych, środków do odtłuszczania, detergentów, smarów, środków czyszczących, farb, paliw i rozpuszczalników - możliwość przewlekłych zatruć [patrz: dodatek], alergii
	Kleje,  substancje zapobiegające zamarzaniu i płyny hamulcowe, żywice epoksydowe, benzyna, oleje, nikiel, kalafonia itp. - możliwość chorób skóry (różne rodzaje zapalenia skóry, uczulenie, wypryski, trądzik itp.)
	Tlenki azotu, pył respirabilny - możliwość ostrego podrażnienia oczu i błon śluzowych, bólów głowy i trudności w oddychaniu
	Benzen i jego homologi (toluen, ksylen itp.) - możliwość zmian w układzie krwiotwórczym i rozwoju chorób nowotworowych (benzen jest substancją o działaniu rakotwórczym dla ludzi)
	Środki chemiczne o działaniu drażniącym oraz ich aerozole i pary np.: środki przeciwstukowe (tetraetylek ołowiu), rozpuszczalniki ketonowe (metyloizobutyloketon) - możliwość podrażnienia oczu, bólów i zawrotów głowy, nudności, problemów z oddychaniem
	Pył azbestu uwalniany podczas demontażu starych klocków, bębnów i tarcz hamulcowych i ich wymiany na bezazbestowe - możliwość powstania azbestozy i rozwoju chorób nowotworowych (np. międzybłoniaka opłucnej)
	Ołów, jego pyły i pary (szczególnie podczas naprawy chłodnic, kontaktu z bateriami akumulatorowymi, spawania, używania farb i smarów itp.) - możliwość przewlekłego zatrucia w wyniku kumulacji związków ołowiu w organizmie
	Spaliny z silników Diesla - możliwość organicznych uszkodzeń mózgu i rozwoju chorób nowotworowych
Czynniki biologiczne	Mikroorganizmy chorobotwórcze rozwijające się w klejach i olejach - możliwość chorób zakaźnych
Czynniki ergonomiczne, psychospołeczne i związane z organizacją pracy	Nadmierny wysiłek fizyczny i nieprawidłowa postawa podczas podnoszenia i przenoszenia ciężkich ładunków - możliwość urazów układu mięśniowo-szkieletowego (wypadnięcie dysku, zerwanie ścięgna, powstanie przepuklin itp.)
	Praca wiąże się z wykonywaniem pracy w wąskich, małych przestrzeniach słabo oświetlonych, co wpływa na komfort pracy i przyczynia się do zmęczenia oraz powoduje pogorszenie wzroku
	Wykonywanie czynności powtarzalnych i wymuszona pozycja ciała podczas pracy, pochylona, klęcząca, stojąca z wyciągnietymi rekoma do góry- możliwość dolegliwości bólowych wynikających z przeciążenia układu mięśniowo-szkieletowego.
	Praca pod presją czasu - możliwość stresu psychicznego

	Należy zamontować poręcze lub inną ochronę wokół nieużywanych kanałów samochodowych, stosować przykrycie nieużywanych kanałów. Krawędzie kanałów zaleca się oznakować na kolor ostrzegawczy fluoryzujący, w celu zwiększenia widoczności otwaru, zwłaszcza, kiedy kanały nie są zamykane
	Należy stosować obuwie ochronne ze spodami przeciwpoślizgowymi.
	Należy stosować środki ochrony oczu.
	Należy stosować bezpieczne metody podnoszenia i przenoszenia ciężkich lub nieporęcznych ładunków oraz stosować urządzenia mechaniczne ułatwiające podnoszenie i przenoszenie.
	Podczas spawania należy używać tarczy spawalniczej z szybą chroniącą przed promieniowaniem UV.
	Należy używać ochronniki słuchu oraz rękawice antywibracyjne podczas niektórych prac.
	Należy stosować rękawice chroniące przed czynnikami chemicznymi, a jeśli to nie jest możliwe, używać kremy ochronne.
	Należy stosować węże do odprowadzania spalin przy wjeździe i po każdorazowym uruchamianiu silnika.
	Należy sprawdzić stan techniczny urządzeń elektrycznych przed pracą oraz zlecać uprawnionemu pracownikowi naprawę ewentualnych uszkodzeń i okresowy przegląd urządzeń.
	Należy wykonywac pomiary czynników szkodliwych, glównie spaliny oraz pomiary natężenia światła
	Stanowisko pracy należy dodatkowo oświetlić lampami przenośnymi, zaleca się stosować światło żarowe zamiast jarzeniowego
	Należy poddawać przeglądom technicznym sprzet, głównie podlegający dozorowi technicznemu (podnośniki, suwnice)
	W przypadku wykonywania prac spawalniczych, pracownicy muszą posiadać odpowiednie uprawnienia spawalnicze

Synonimy	Monter samochodowy, pracownik  warsztatu samochodowego,.
Definicja i/lub opis zawodu	Mechanik samochodowy naprawia i dokonuje przeglądu samochodów i innych pojazdów mechanicznych. Kontroluje pojazd i omawia z klientem rodzaj i zakres uszkodzenia lub niesprawności. Planuje pracę, wykorzystując wykresy, podręczniki techniczne i doświadczenie. Podnosi pojazd, używając podnośnika hydraulicznego, w celu dostania się do części mechanicznych. Usuwa części, takie jak silnik itp., używając klucza maszynowego, skrętnika i podnośnika. Rozkłada części i kontroluje zużycie, używając narzędzi pomiarowych. Naprawia lub wymienia części, takie jak tłoki, drążki itp., używając narzędzi ręcznych. Dokonuje przeglądu i wymienia gaźniki, rozdzielacze, pompy itp. Przebudowuje części, używając sprzętu do obróbki skrawaniem i spawania. Wymienia przewody w obwodach elektrycznych. Wymienia klocki hamulcowe i reguluje hamulce, ustawia w osi (centruje), naprawia i wymienia amortyzatory, i lutuje nieszczelności w chłodnicy. Naprawia uszkodzoną karoserię i zderzaki. Wymienia i reguluje światła, instaluje i naprawia akcesoria, takie jak radio, ogrzewanie, alarm przeciw- włamaniowy, itp. Wymienia materiały i części jednorazowego użytku (oleje, filtry, itp.). Może pracować zgodnie ze specjalnością jako mechanik samochodów osobowych, ciężarowych, autobusów, pojazdów rolniczych itd.
Zawody pokrewne	Mechanik statków powietrznych, mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych, monter maszyn i urządzeń mechanicznych, elektromechanik, mechanik precyzyjny, monter maszyn i urządzeń mechanicznych, ślusarz, technik mechanik, diagnosta samochodowy, mechanik ciężkich maszyn drogowych, ślusarz.
Wykonywane czynności	Ciągnięcie, cięcie, cięcie gazowe, czyszczenie, diagnozowanie, dłutowanie, dokonywanie przeglądu,  frezowanie, gwintowanie, instalowanie, jazdy próbne, kalibrowanie, kierowanie pojazdem, klejenie, konserwowanie, kontrolowanie, kucie, laminowanie, lutowanie, lutowanie twarde, ładowanie, malowanie, mierzenie (z użyciem aparatury pomiarowej), młotkowanie, mocowanie, montowanie, naprawianie, nastawianie, nawlekanie, nitowanie, obróbka skrawaniem, odbudowywanie, osiowanie, pchanie, piłowanie, planowanie, podgrzewanie, podnoszenie, pompowanie, przekłuwanie, przytwierdzanie, przywracanie do stanu użytkowego, regulowanie, rozbieranie, składanie i rozkładanie, smarowanie, spawanie, spinanie klamrami, spryskiwanie, szczotkowanie, szlifowanie, szlifowanie blach karoserii, szpachlowanie, testowanie, tłoczenie, topienie, ustalanie położenia, usuwanie, wiązanie, wiercenie, wstawianie, wygładzanie papierem ściernym, wykańczanie, wymienianie okładziny, wymienianie tulejki, wypełnianie, wyrabianie, zaciskanie, zanurzanie, ześrubowywanie.
Podstawowy stosowany sprzęt	Elektroniczny sprzęt pomiarowy, testowy i diagnostyczny, młotki, podnośnik, narzędzia do obróbki skrawaniem (tokarka, strugarka poprzeczna itp.), mikrometry, oliwiarki, śrubokręty, klucze i tym podobne narzędzia (ręczne, pneumatyczne lub elektryczne), pistolety do spryskiwania, narzędzia i akcesoria do lutowania, podnośnik do pojazdów, sprzęt spawalniczy.
Miejsca/obszary, gdzie zawód występuje powszechnie	Warsztaty, stacje serwisowe, firmy transportowe, zakłady komunikacji publicznej.

Uwagi

Mechanicy samochodowi powinni być poddawani okresowym badaniom moczu i krwi na poziom ołowiu.

Piśmiennictwo

Rozporządzenie MPiPS z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz. U z 2003 r., Nr 169, poz. 1650 z póź.zm); Rozporządzenie MZiOS z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. (Dz. U. Nr 69, poz.332 z póź.zm); Rozporządzenie MPiP S z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz. U. Nr 26, poz. 313 z późn.zm.) ROZPORZĄDZENIE MPiPS z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. Nr.82, poz. 537); Informator - „Środki ochrony indywidualnej”. INFOCHRON. Warszawa. CIOP 2000.