MIĘDZYNARODOWA KARTA CHARAKTERYSTYKI ZAGROŻEŃ ZAWODOWYCH

KIEROWCA SAMOCHODU DOSTAWCZEGO

Kto to jest kierowca samochodu dostawczego?

Jest to pracownik, który prowadzi pojazd na ustalonej trasie w celu dostarczenia i sprzedaży produktów klientom, oraz który wykonuje różne inne czynności związane z jego głównym zajęciem.

Jakie zagrożenia wiążą się z wykonywaniem tego zawodu?

Czynniki mogące powodować wypadki	Przewrócenie się załadowanego pojazdu w wyniku defektu mechanicznego, trudnych warunków drogowych i/lub nadmiernej prędkości, zderzenia z innym pojazdem - możliwość ciężkich urazów
	Wchodzenie do kabiny kierowcy i wychodzenie z niej - możliwość urazów w wyniku poślizgnięcia, potknięcia i upadku
	Wykonywanie rozmaitych dodatkowych funkcji kierowcy ciężarówki, takich jak naprawy w terenie, zmiana kół, zwolnienie umocowań (pasów, lin) - możliwość urazów
	Spaliny, w tym zawarty w nich tlenek węgla - możliwość ostrego zatrucia
	Wystające, nieosłonięte elementy pojazdu lub ładunku - możliwość urazów w wyniku przypadkowego uderzenia się o nie
	Długotrwałe prowadzenie pojazdu, w tym prowadzenie nocą, w niesprzyjających warunkach atmosferycznych, w ulicznych korkach, słuchanie głośnej muzyki, rozmowy przez telefon komórkowy, rozmowy z pasażerem lub zwierzchnikiem w czasie jazdy – możliwość urazów na skutek wypadku drogowego [patrz: uwaga 1]
	Nadmiernie napompowane opony lub nadmierne ich zużycie - możliwość urazów na skutek rozerwania opon
	Inne pojazdy lub urządzenia wspomagające operację załadunku lub rozładunku - możliwość urazów w wyniku przygniecenia, uderzenia
Czynniki fizyczne	Długotrwały nadmierny hałas spowodowany pracą silnika - możliwość uszkodzenia słuchu
	Bezpośrednie i odbite promieniowanie słoneczne (ultrafioletowe) - możliwość zmian skórnych i chorób oczu
	Zmienne warunki atmosferyczne - możliwość (w zależności od pory roku) udaru słonecznego, odmrożeń, ostrych i przewlekłych chorób układu oddechowego [patrz: uwaga 2]
	Wibracje ogólne, których źródłem jest pojazd - możliwość zaburzeń w funkcjonowaniu narządów wewnętrznych klatki piersiowej i jamy brzusznej oraz dolegliwości ze strony układu mięśniowo-szkieletowego [patrz: uwaga 3]
Czynniki chemiczne i pyły	Preparaty czyszczące, substancje zapobiegające zamarzaniu, płyny hamulcowe, olej napędowy i oleje mineralne, benzyna oraz przewożone materiały niebezpieczne - możliwość podrażnienia, zapalenia skóry, zmian trądzikowych oraz uczuleniowych
	Spaliny zawierające tlenek węgla, tlenki siarki, tlenki azotu, aldehydy - możliwość zatrucia
Czynniki biologiczne	Wysokie stężenia niektórych pyłków roślinnych w powietrzu - możliwość różnych reakcji uczuleniowych, w tym problemów ze strony układu oddechowego
Czynniki ergonomiczne, psychospołeczne i związane z organizacją pracy	Długotrwałe prowadzenie pojazdu w wymuszonej pozycji ciała, czasami po nierównym podłożu - możliwość dolegliwości bólowych wynikających z przeciążenia układu mięśniowo-szkieletowego, zwłaszcza okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa, nóg i rąk, rozwoju rwy kulszowej
	Przenoszenie ciężkich ładunków - możliwość wypadnięcia dysku u osób z dyskopatią i zmianami patologicznymi w lędźwiowo-krzyżowym odcinku kręgosłupa
	Zwyczaj opierania łokcia o framugę okna podczas prowadzenia pojazdu - możliwość zmian zwyrodnieniowych lub zapalnych stawu barkowego po lewej stronie ciała
	Powszechne w zawodzie ponadnormatywne godziny pracy, będące przyczyną nieregularnego odżywiania się oraz złych nawyków żywieniowych - możliwość zaburzeń w funkcjonowaniu przewodu pokarmowego
	Palenie tytoniu wewnątrz kabiny - możliwość różnych zaburzeń zdrowotnych
	Niedostateczne oświetlenie (szczególne podczas jazdy o zmroku po drogach międzymiastowych) - możliwość uczucia dyskomfortu, zmęczenia wzroku oraz zaburzeń ostrości widzenia [patrz: uwaga 5]
	Różne czynniki stresogenne, długotrwałe prowadzenie pojazdu - możliwość zaburzeń psychicznych oraz halucynacji spowodowanych nadmierną sennością
	Konflikty z niezadowolonymi klientami, nieprawidłowości rozliczeniowe itd. - możliwość stresu psychicznego

	Należy unikać wdychania spalin stojąc w pobliżu pojazdu. Należy wyłączyć silnik, kiedy pojazd zaparkowany jest pod dachem. Należy zainstalować urządzenie kontrolujące emisję spalin (np. konwertor katalityczny).
	Należy zainstalować ergonomiczne siedzenie kierowcy. Należy przerywać okresowo jazdę dla odpoczynku i ćwiczeń; należy nauczyć się wykonywania ćwiczeń relaksacyjnych podczas długiej jazdy.
	Należy używać dobrej jakości okularów z filtrem UV podczas jazdy w silnym słońcu.
	Należy unikać palenia tytoniu podczas prowadzenia pojazdu lub, jeśli to nie jest możliwe, należy wietrzyć kabinę kierowcy podczas i po paleniu.
	Należy przeprowadzać okresowe badania lekarskie, w tym badania okulistyczne i korygować ewentualne wady wzroku.
	Należy stosować rękawice chroniące przed czynnikami chemicznymi, a jeśli to nie jest możliwe, używać kremy ochronne.

Synonimy	Szofer.
Definicja i/lub opis zawodu	Kierowca samochodu dostawczego prowadzi samochód dostawczy ustaloną trasą w celu świadczenia usług: dostarczenie i sprzedaż produktów, pobieranie pieniędzy od klientów. Dostawca dostarcza do firm, sklepów lub domu klienta produkty takie jak: wyroby piekarnicze, piwo, napoje alkoholowe i bezalkoholowe, żywność o specjalnym przeznaczeniu i produkty nabiałowe. Pobiera pieniądze od klienta, wydaje resztę i zapisuje transakcje przy odbiorze towaru przez klienta. Sporządza zamówienia dla klientów i instrukcje. Przygotowuje informacje na temat dziennych obrotów oraz rejestr dostaw. Pozyskuje nowych klientów. Przygotowuje formularze zamówień i umowy sprzedaży. Informuje stałych klientów o nowych produktach i usługach. Wysłuchuje i rozpatruje reklamacje dotyczące świadczonych usług. Może układać towary na półkach lub regałach. Może tworzyć wystawy lub wydawać materiały promocyjne klientom. Może zbierać puste kontenery lub odrzucony, nie sprzedany towar. Może prowadzić załadunek ciężarówki. Może uzyskiwać podpis klienta na fakturze za dostarczony towar. Może czyścić wnętrze ciężarówki. Może wykonywać prace związane z utrzymaniem stanu technicznego ciężarówki.
Zawody pokrewne	Kierowcy autobusu, trolejbusu i tramwaju, kierowca betoniarki, kierowca śmieciarki, traktorzysta, mleczarz, kierowca furgonetki, itp., kierowca ciężarówki, kierowca pojazdu z przyczepą lub naczepą, kierowca przewożący materiały łatwopalne (w tym materiały wybuchowe, paliwo).
Wykonywane czynności	Czyszczenie, czytanie, dokonywanie przeglądu, dostarczanie towaru, dźwiganie, hamowanie, holowanie, kontrolowanie, ładowanie, manewrowanie, mierzenie, mycie wozu, nadzorowanie, obserwowanie, obsługiwanie, określanie poziomu paliwa, pakowanie, parkowanie, pielęgnowanie, pisanie, pompowanie, prowadzenie pojazdu, przenoszenie, rejestrowanie, smarowanie, sprawdzanie, tankowanie, testowanie, transportowanie, układanie i przymocowywanie towaru, wypełnianie dokumentów.
Podstawowy stosowany sprzęt	pojazd mechaniczny, lewarek lub inny sprzęt służący do podnoszenia i wymiany kół, dźwignia, zestaw narzędzi do reperowania, przenośne ostrzegawcze światła i znaki, liny i taśmy zabezpieczające, koła zapasowe, brezent lub inny impregnowany materiał, pompka, linka holownicza, komplet żarówek, telefon komórkowy lub sprzęt krótkofalowy, gaśnica, zestaw pierwszej pomocy.
Miejsca/obszary, gdzie zawód występuje powszechnie	Handel hurtowy i detaliczny.

Uwagi

Ryzyko wypadku jest podwyższone w wyniku fizycznego i umysłowego zmęczenia kierowcy oraz monotonii wynikającej z wielogodzinnego prowadzenia pojazdu, krótkich okresów odpoczynku, senności, nieregularnego jedzenia, złych nawyków dietetycznych itd. Narażenie na czynniki klimatyczne potencjalnie szkodliwe dla zdrowia, takie jak ekstremalny chłód lub gorąco, lub łączne działanie temperatury, wilgotności i wiatru, może prowadzić do odmrożeń lub udaru cieplnego. Narażenie na nagłe zmiany temperatury podczas wchodzenia do i opuszczania klimatyzowanej kabiny, może prowadzić do przeziębień i schorzeń reumatycznych. Wibracje całego ciała mogą uszkodzić funkcje narządów klatki piersiowej, narządów jamy brzusznej oraz układ mięśniowo-szkieletowy, a także przyczyniają się do zmęczenia kierowcy i obniżenia jego czujności.

Piśmiennictwo

Rozporządzenie MPiPS z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz. U z 2003 r., Nr 169, poz. 1650 z póź.zm); Rozporządzenie MZiOS z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. (Dz. U. Nr 69, poz.332 z póź.zm); Rozporządzenie MPiP S z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz. U. Nr 26, poz. 313 z późn.zm.) USTAWA z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r. poz. 1137) ROZPORZĄDZENIE MPiPS z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. Nr.82, poz. 537); Informator - „Środki ochrony indywidualnej”. INFOCHRON. Warszawa. CIOP 2000.