MIĘDZYNARODOWA KARTA CHARAKTERYSTYKI ZAGROŻEŃ ZAWODOWYCH

KIEROWCA SAMOCHODU OSOBOWEGO

Kto to jest kierowca samochodu osobowego?

Jest to pracownik, który prowadzi samochód służbowy do 3,5t, w celu wykonywania pracy, przewożenia ludzi, czasem pracownik odpowiedzialny jest za robienie drobynch zakupów, przewiezienie mebli lub innych rzeczy. Przedstawiciel handlowy kieruje autem osobowym w celach handlowych, zawierania umów, zbierania zamówień, kontroli sprzedaży na określonym terenie lub sprzedażą bezpośrednią.

Jakie zagrożenia wiążą się z wykonywaniem tego zawodu?

Czynniki mogące powodować wypadki	Wypadki komunikacyjne wynikające z trudnych warunków drogowych i/lub nadmiernej prędkości, zderzenia z innym pojazdem - możliwość ciężkich urazów
	Wykonywanie rozmaitych dodatkowych funkcji kierowcy, takich jak naprawy w terenie, zmiana kół, - możliwość urazów
	Spaliny, w tym zawarty w nich tlenek węgla - możliwość ostrego zatrucia
	Wystające, nieosłonięte elementy pojazdu lub ładunku - możliwość urazów w wyniku przypadkowego uderzenia się o nie
	Długotrwałe prowadzenie pojazdu, w tym prowadzenie nocą, w niesprzyjających warunkach atmosferycznych, w ulicznych korkach, słuchanie głośnej muzyki, rozmowy przez telefon komórkowy, rozmowy z pasażerem lub zwierzchnikiem w czasie jazdy – możliwość urazów na skutek wypadku drogowego [patrz: uwaga 1]
	Nadmiernie napompowane opony lub nadmierne ich zużycie - możliwość urazów na skutek rozerwania opon
	Urazy powstające podczas załadunku lub rozładunku - możliwość urazów w wyniku przygniecenia, uderzenia, przeciążenia lub nieprawidłowego pochwycenia ładunku
Czynniki fizyczne	Długotrwały nadmierny hałas spowodowany pracą silnika - możliwość uszkodzenia słuchu
	Bezpośrednie i odbite promieniowanie słoneczne (ultrafioletowe) - możliwość zmian skórnych i chorób oczu, możliwość spowodowania wypadków drogowych na skutek odblasku
	Zmienne warunki atmosferyczne - możliwość (w zależności od pory roku) udaru słonecznego, odmrożeń, ostrych i przewlekłych chorób układu oddechowego [patrz: uwaga 2]
	Wibracje ogólne, których źródłem jest pojazd - możliwość zaburzeń w funkcjonowaniu narządów wewnętrznych klatki piersiowej i jamy brzusznej oraz dolegliwości ze strony układu mięśniowo-szkieletowego [patrz: uwaga 3]
Czynniki chemiczne i pyły	Preparaty czyszczące, substancje zapobiegające zamarzaniu, płyny hamulcowe, olej napędowy i oleje mineralne, benzyna oraz przewożone materiały niebezpieczne - możliwość podrażnienia, zapalenia skóry, zmian trądzikowych oraz uczuleniowych
	Spaliny zawierające tlenek węgla, tlenki siarki, tlenki azotu, aldehydy - możliwość zatrucia
Czynniki biologiczne	Wysokie stężenia niektórych pyłków roślinnych w powietrzu - możliwość różnych reakcji uczuleniowych, w tym problemów ze strony układu oddechowego
Czynniki ergonomiczne, psychospołeczne i związane z organizacją pracy	Długotrwałe prowadzenie pojazdu w wymuszonej pozycji ciała, czasami po nierównym podłożu - możliwość dolegliwości bólowych wynikających z przeciążenia układu mięśniowo-szkieletowego, zwłaszcza okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa, nóg i rąk, rozwoju rwy kulszowej
	Przenoszenie ciężkich ładunków - możliwość wypadnięcia dysku u osób z dyskopatią i zmianami patologicznymi w lędźwiowo-krzyżowym odcinku kręgosłupa
	Zwyczaj opierania łokcia o framugę okna podczas prowadzenia pojazdu - możliwość zmian zwyrodnieniowych lub zapalnych stawu barkowego po lewej stronie ciała
	Powszechne w zawodzie ponadnormatywne godziny pracy, będące przyczyną nieregularnego odżywiania się oraz złych nawyków żywieniowych - możliwość zaburzeń w funkcjonowaniu przewodu pokarmowego
	Palenie tytoniu wewnątrz kabiny - możliwość różnych zaburzeń zdrowotnych
	Niedostateczne oświetlenie (szczególne podczas jazdy o zmroku po drogach międzymiastowych) - możliwość uczucia dyskomfortu, zmęczenia wzroku oraz zaburzeń ostrości widzenia [patrz: uwaga 5]
	Różne czynniki stresogenne, długotrwałe prowadzenie pojazdu - możliwość zaburzeń psychicznych oraz halucynacji spowodowanych nadmierną sennością, stres związany z odpowiedzialnością za przewożonych ludzi
	Konflikty z pasażerami, nieprawidłowości rozliczeniowe, stres związany z prowadzeniem samochodu i różnymi sytuacjami na drodze itd. - możliwość stresu psychicznego

	Należy unikać wdychania spalin stojąc w pobliżu pojazdu. Należy wyłączyć silnik, kiedy pojazd zaparkowany jest pod dachem. Należy zainstalować urządzenie kontrolujące emisję spalin (np. konwertor katalityczny).
	Należy zainstalować ergonomiczne siedzenie kierowcy. Należy przerywać okresowo jazdę dla odpoczynku i ćwiczeń; należy nauczyć się wykonywania ćwiczeń relaksacyjnych podczas długiej jazdy.
	Należy używać dobrej jakości okularów z filtrem UV podczas jazdy w silnym słońcu.
	Należy unikać palenia tytoniu podczas prowadzenia pojazdu lub, jeśli to nie jest możliwe, należy wietrzyć kabinę kierowcy podczas i po paleniu.
	Należy przeprowadzać okresowe badania lekarskie, w tym badania okulistyczne i korygować ewentualne wady wzroku.
	Należy stosować rękawice chroniące przed czynnikami chemicznymi, a jeśli to nie jest możliwe, używać kremy ochronne.
	Pracownik, zwłaszcza przewożący ludzi powinien być kontrolnie poddawany badaniom alkomatem

Synonimy	Szofer
Definicja i/lub opis zawodu	Kierowca prowadzi samochód firmowy do 3,5t. Zajmuje się przewożeniem pracowników do miejsc pracy, zajmuje się robieniem zakupów, transportowaniem i ich rozładunkiem, dostarcza dokumenty, przewozi drobne ładunki, zajmuje się sprzedażą
Zawody pokrewne
Wykonywane czynności	Czyszczenie, dokonywanie przeglądu, dostarczanie towaru, dźwiganie, manewrowanie, mycie wozu, nadzorowanie, obserwowanie, obsługiwanie, określanie poziomu paliwa, pakowanie, parkowanie, pisanie, prowadzenie pojazdu, przenoszenie, rejestrowanie, smarowanie, sprawdzanie, tankowanie transportowanie, wypełnianie dokumentów,
Podstawowy stosowany sprzęt	Samochód służbowy do 3,5t, lewarek lub inny sprzęt służący do podnoszenia i wymiany kół, dźwignia, zestaw narzędzi do reperowania, przenośne ostrzegawcze światła i znaki, liny i taśmy zabezpieczające, koła zapasowe, brezent lub inny impregnowany materiał, pompka, linka holownicza, komplet żarówek, telefon komórkowy lub sprzęt krótkofalowy, gaśnica, zestaw pierwszej pomocy.
Miejsca/obszary, gdzie zawód występuje powszechnie	Handel hurtowy i detaliczny. firmy prywatne, państwowe

Uwagi

Ryzyko wypadku jest podwyższone w wyniku fizycznego i umysłowego zmęczenia kierowcy oraz monotonii wynikającej z wielogodzinnego prowadzenia pojazdu, krótkich okresów odpoczynku, senności, nieregularnego jedzenia, złych nawyków dietetycznych itd. Narażenie na czynniki klimatyczne potencjalnie szkodliwe dla zdrowia, takie jak ekstremalny chłód lub gorąco, lub łączne działanie temperatury, wilgotności i wiatru, może prowadzić do odmrożeń lub udaru cieplnego. Narażenie na nagłe zmiany temperatury podczas wchodzenia do i opuszczania klimatyzowanej kabiny, może prowadzić do przeziębień i schorzeń reumatycznych. Wibracje całego ciała mogą uszkodzić funkcje narządów klatki piersiowej, narządów jamy brzusznej oraz układ mięśniowo-szkieletowy, a także przyczyniają się do zmęczenia kierowcy i obniżenia jego czujności.

Piśmiennictwo

Rozporządzenie MPiPS z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. (t.j. Dz. U. 2003 nr 169 poz. 1650). Rozporządzenie MPiPS z 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz. U. nr 26, poz. 313), wraz z późniejszymi zmianami. (Dz. U. nr 82, poz. 930 - obowiązuje od 1 stycznia 2002 r.). Rozporządzenie MZiOS z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. (Dz. U. nr 69, poz.332). Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym. (Dz.U. 2001 nr 129 poz. 1444) Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz.U. 2004 nr 265 poz. 2644) Informator - "Środki ochrony indywidualnej". INFOCHRON. Warszawa. CIOP 2000.