Monitoring psychospołecznych warunków pracy, zdolności do pracy i dobrostanu w grupie polskich pracowników

Kierownik projektu: dr hab. Łukasz Baka, prof. Instytutu

Streszczenie projektu:

Celem projektu był monitoring psychospołecznych warunków pracy, zdolności do pracy oraz dobrostanu w grupie pracowników reprezentujących trzy obszary działalności zawodowej: ochronę zdrowia, oświatę i naukę oraz działalność usługową związana z pracą z klientem (np. bankowość, ubezpieczenia, handel).

W ramach realizacji 3. etapu przeprowadzono w okresie od stycznia do lutego 2022 r. trzecią falę badań na ogólnopolskiej próbie 839 pracowników (w tym 285 pracownikach ochrony zdrowia, 268 pracowników oświaty i nauki oraz 286 pracowników usług) na terenie 14 województw, w 289 wylosowanych organizacjach i instytucjach (m.in. szpitalach, klinikach, szkołach, uczelniach wyższych, bankach, lokalach usługowych). Monitoring objął swoim zasięgiem 8 grup czynników dotyczących wymagań w pracy, organizacji i treści pracy, relacji społecznych, interakcji człowiek – praca, wartości w pracy, dobrostanu psychofizycznego, zaangażowania w pracy oraz zdolności do pracy. W sumie objęto badaniami 34 czynniki związane z pracą. W oparciu o zgromadzone dane została wykonana analiza statystyczna obejmująca: (1) analizę korelacji; (2) analizę regresji z efektami mediacji; (3) analizę wariancji dla prób niezależnych oraz (4) analizę wariancji dla prób zależnych.

Projekt IV.PB.03. Proces pogarszania stanu zdrowia i proces motywacyjny

Wyniki analizy korelacji wykazały, że wymagania w pracy oraz konflikty praca – życie osobiste i życie osobiste – praca ujemnie korelują z dobrostanem psychofizycznym i zdolnością do pracy. Zasoby w pracy dotyczące organizacji i treści pracy oraz relacji społecznych są związane dodatnio z dobrostanem psychofizycznym i zdolnością do pracy. Analiza regresji z efektami mediacji wykazała, że wymagania w pracy oraz interakcja człowiek – praca, tj.: konflikty na linii praca – życie osobiste i życie osobiste – praca (mierzone w pomiarze 1.) są predyktorem wysokiego wypalenia zawodowego (mierzonego po 8 miesiącach, pomiar 2.), a to z kolei wiąże się z rozwojem depresji oraz problemów ze snem (mierzonych po kolejnych 8 miesiącach, pomiar 3.). Z kolei wysokie zasoby w pracy obejmujące organizację i treść pracy oraz relacje społeczne (pomiar 1.) są predyktorem wysokiego zaangażowania w pracy (pomiar 2.), który z kolei wiąże się z wysoką zdolnością do pracy i przywiązaniem do organizacji (pomiar 3.). ANOVA dla prób niezależnych wykazała, że najbardziej obciążające warunki pracy wystąpiły w środowisku pracowników ochrony zdrowia. Zaobserwowano w tej grupie nieco wyższy poziom wymagań w pracy, a także najniższy poziom wsparcia ze strony współpracowników i przełożonych oraz najniższe poczucie sprawiedliwości i szacunku. Pracownicy ochrony zdrowia cechowali się także najsłabszym zdrowiem ogólnym i najsilniejszymi problemami ze snem. Zaobserwowane różnice międzygrupowe były jednak znacząco mniejsze w porównaniu z dwoma poprzednimi falami badań. ANOVA dla prób zależnych wykazała z kolei ogólne polepszenie warunków pracy względem dwóch poprzednich fal badań, zwłaszcza w odniesieniu do wymagań w pracy, konfliktów między pracą a życiem osobistym, a także dobrostanu psychofizycznego. Na podstawie przeprowadzonych analiz statystycznych opracowany został poradnik pt. Kształtowanie się zdolności do pracy i dobrostanu w grupie pracowników ochrony zdrowia, oświaty i nauki oraz usług związanych z kontaktem z klientem. Zalecenia do programów profilaktycznych (wydany w 500 egz. i zamieszczony na stronie internetowej CIOP-PIB). Zawiera on najważniejsze wyniki badań przeprowadzonych w ramach projektu (lata 2020-2022) oraz zalecenia wspierające prowadzenie działań profilaktycznych. Przygotowane zostały także materiały informacyjne dotyczące psychospołecznych warunków pracy, zdolności do pracy i dobrostanu psychofizycznego. Udostępniono je w na stronie internetowej CIOP-PIB oraz w portalu społecznościowym Facebook (profil CIOP-PIB).

Wyniki 3. etapu projektu przedstawiono w 3 publikacjach naukowych oraz zaprezentowano na 4 konferencjach krajowych i 2 konferencjach międzynarodowych. Ponadto dane pochodzące z trzech etapów badań (3 x 750 osób) zasiliły bazę danych z badań psychologicznych, fizjologicznych i biomechanicznych w CIOP-PIB.

Jednostka: Pracownia Psychologii i Socjologii Pracy

Okres realizacji: 01.01.2020 – 31.12.2022