Badanie narażenia pracowników sektora przetwórstwa mięsnego na szkodliwe drobnoustroje bakteryjne ze szczególnym uwzględnieniem szczepów posiadających zdolność formowania biofilmu

Kierownik projektu: dr Anna Ławniczek-Wałczyk

Streszczenie projektu:

Celem projektu było badanie narażenia pracowników sektora przetwórstwa mięsnego na szkodliwe drobnoustroje bakteryjne ze szczególnym uwzględnieniem szczepów posiadających zdolność formowania biofilmu.

Mimo rozwoju technologicznego oraz stale wprowadzanych środków profilaktycznych i rozwiązań organizacyjnych praca w branży mięsnej jest niezwykle ciężka i wiąże się z narażeniem pracowników na wypadki oraz niekorzystne skutki zdrowotne powodowane przez zagrożenia biologiczne.

Celem 3. etapu projektu było opracowanie zaleceń do ograniczenia narażenia na patogeny związane z przetwórstwem mięsnym, opracowanie publikacji i przeprowadzenie seminarium weryfikującego przygotowane materiały.

Na podstawie wyników 1. i 2. etapu projektu opracowano zalecenia do ograniczenia narażenia pracowników na szkodliwe drobnoustroje występujące w środowisku produkcji mięsa. Zalecenia opracowano w formie broszury pt. Zawodowe narażenie na czynniki biologiczne w branży mięsnej. Zalecenia do ograniczenia narażenia na chorobotwórcze mikroorganizmy w nakładzie 300 egz. Broszura składa się z 13 rozdziałów dotyczących aktualnych problemów związanych z utrzymaniem bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w branży mięsnej. Przedstawiono w niej najnowsze informacje na temat m.in. rodzajów szkodliwych czynników biologicznych związanych z produkcją mięsa oraz problemów zdrowotnych, jakie mogą być następstwem narażenia na nie. Omówiono główne drogi narażenia pracowników na szkodliwe czynniki biologiczne. Opisano także zagrożenia powodowane przez biofilmy oraz przybliżono główne strategie zapobiegania ich rozwojowi na powierzchniach użytkowych w środowisku produkcji mięsa. W opracowaniu omówione zostały najczęściej popełniane ryzykowne zachowania i błędy w zakładowym planie higieny, które sprzyjają rozprzestrzenianiu się szkodliwych czynników biologicznych. Materiał zawiera też informacje z zakresu uregulowań prawnych dotyczących ochrony pracowników przed narażeniem na szkodliwe czynniki biologiczne oraz oceny ryzyka zawodowego i sposobów ograniczania narażenia na szkodliwe czynniki biologiczne. Pomocne narzędzie w przygotowaniu oceny ryzyka zawodowego stanowi dołączona do broszury lista kontrolna. Dzięki niej użytkownik będzie mógł w prosty sposób zgromadzić niezbędne informacje dotyczące warunków pracy, a jej otwarty charakter pozwoli na dostosowanie do konkretnych stanowisk pracy.

Projekt II.PB.12. Okładka zaleceń dotyczących zawodowego narażenia pracowników branży mięsnej na szkodliwe czynniki biologiczne	Projekt II.PB.12. Biofilm E. coli na powierzchni fartucha rzeźniczego (zdj. mikroskopowe)

Tworzenie biofilmów na powierzchniach w środowisku produkcji mięsa niesie ze sobą ryzyko narażenia pracowników zakładów mięsnych na szkodliwe drobnoustroje, które często wykazują oporność na działanie środków przeciwdrobnoustrojowych. Aby zwiększyć świadomość pracodawców i pracowników na temat tego zagrożenia opracowano materiał informacyjny pt. Biofilm – co to jest i jak powstaje? Przedstawiono tam definicję biofilmu, opis miejsc zagrożonych powstawaniem biofilmu oraz czynników sprzyjających ich rozwojowi w zakładach produkcji żywności. Opracowano i opublikowano także materiał informacyjny w czasopiśmie z branży mięsnej dotyczący zagrożeń związanych z tworzeniem biofilmów na powierzchniach i urządzeniach w zakładach mięsnych.

Opracowane produkty zostały zweryfikowane podczas seminarium w dniu 29.09.2022 r.  w Warszawie, zorganizowanego dla przedstawicieli m.in. Powiatowych i Wojewódzkich Stacji Sanitarno-Epidemiologicznych oraz osób zainteresowanych prezentowaną tematyką. Przeprowadzone wśród uczestników badanie ankietowe wykazało, że przekazane podczas seminarium informacje przyczyniły się znacząco do wzrostu ich świadomości o zawodowych zagrożeniach w branży mięsnej. 92% ankietowanych uważało, że materiały zostały opracowane w sposób wyczerpujący. 100% badanych potwierdziło, że problem narażenia pracowników na szkodliwe czynniki biologiczne w środowisku pracy związanym z produkcją i przetwarzaniem mięsa jest niezwykle istotny i że brakuje ogólnodostępnych materiałów informacyjnych na ten temat.

Wyniki 3. etapu projektu przedstawiono w 1 publikacji naukowej oraz zaprezentowano na 1 konferencji międzynarodowej, 2 konferencjach krajowych i 3 seminariach krajowych.

Jednostka: Pracownia Zagrożeń Biologicznych

Okres realizacji: 01.01.2020 – 31.12.2022