Opracowanie metodyki stosowania systemów lockout/tagout w systemach wytwórczych Przemysłu 4.0

Kierownik projektu: dr hab. inż. Marek Dźwiarek, prof. Instytutu

Streszczenie projektu:

Celem głównym zadania było opracowanie wytycznych dotyczących stosowania procedur LOTO w systemach wytwórczych przemysłu 4.0. Następnie należało opracować materiały szkoleniowe dla służb utrzymania ruchu.

W zadaniu rezultaty uzyskane w 1. etapie zostały zebrane w postaci wytycznych dotyczących stosowania zestawu procedur LOTO w systemach wytwórczych Przemysłu 4.0. Opracowany zestaw procedur LOTO dotyczył zapewnienia bezpieczeństwa pracownikom wykonującym prace konserwacyjne i utrzymania ruchu w następujących systemach typowych dla Przemysłu 4.0:

• inteligentny, zintegrowany system wytwórczy,
• automatyka przemysłowa sterowana za pośrednictwem Internetu Rzeczy
• roboty współpracujące
• maszyny z funkcją monitoringu mobilnego
• maszyny sterowane wykorzystaniem sztucznej inteligencji.

Wytyczne uwzględniają wskazanie specyfiki zagrożeń występujących w inteligentnych systemach wytwórczych Przemysłu 4.0. Zostały one opracowane w odniesieniu do klasycznych systemów LOTO, ze wskazaniem różnic i obszarów wspólnych. W wytycznych wskazano techniczne środki zapewniania bezpieczeństwa podczas prac konserwacyjno-naprawczych w kontekście specyfiki rozwiązań Przemysłu 4.0. Wskazano także zalecenia dotyczące zarządzania bhp podczas takich prac, ze szczególnym uwzględnieniem takich środków organizacyjnych, jak: dopuszczenia do pracy, praca w zespołach, szkolenia. Zasady postępowania zostały przedstawione w postaci procedur krok-po-kroku.

Zasady przedstawione w wytycznych stanowiły podstawę do opracowania materiałów szkoleniowych dla służb utrzymania ruchu. Materiały te ukierunkowane są na szkolenia okresowe pracowników służb utrzymania ruchu. Mają one postać prezentacji przeznaczonej do omówienia w trakcie szkolenia.

Materiały szkoleniowe mają formę prezentacji, która zawiera 44 slajdy. Przewidywany czas szkolenia to 2h. Są one także udostępnione w postaci notatek przeznaczonych do uzupełnienia przez uczestników szkoleń.

Opracowane wytyczne i materiały szkoleniowe zostały zweryfikowane podczas szkolenia pilotażowego. Szkolenie to odbyło się w trybie online 9 grudnia 2021 r. i uczestniczyły w nim 52 osoby reprezentujące ponad 40 przedsiębiorstw. Wśród uczestników szkolenia znajdowali się eksperci ds. bhp, pracownicy służb utrzymania ruchu, projektanci maszyn i systemów produkcyjnych Przemysłu 4.0. Uczestnicy szkolenia zostali poproszeni o ocenę przesłanych wytycznych i materiałów szkoleniowych poprzez zgłaszanie uwag i wypełnienie ankiety. Ankiety dotyczące wytycznych i materiałów szkoleniowych zawierały stwierdzenia w zakresie ich: zawartości, użyteczności oraz kompleksowości i kompletności. Ankietowany proszony był o odpowiedź na każde pytanie w ankiecie według 5-stopniowej skali Likerta. Do oceny wytycznych i materiałów szkoleniowych zastosowano wskaźnik trafności merytorycznej (content validity index – CVI). Do oceny istotności statystycznej wyznaczenia wskaźników I_CVI i S_CVI zastosowano parametryczny test istotności dla wartości średniej jednej zmiennej t‑studenta.

Zadanie 3.SP.09. Szczegółowa procedura LOTO

Zarówno wytyczne, jak i materiały szkoleniowe ocenione zostały bardzo wysoko. Średnia wartość liczby punktów w skali Likerta przekracza 4,4 w odniesieniu do każdej pozycji. Analiza statystyczna potwierdziła, że wytyczne i materiały szkoleniowe mają doskonałą trafność merytoryczną na poziomie ufności 0,05. W trakcie szkolenia i w dostarczonych ankietach nie zgłoszono żadnych komentarzy merytorycznych, a jedynie potwierdzające ich dużą przydatność. Oznacza to, że nie wymagały one poprawek.

Opracowane wytyczne i materiały szkoleniowe zostały wydane przez wydawnictwa CIOP-PIB, a także udostępnione na portalu CIOP-PIB. Zostaną upowszechnione na targach, seminariach i konferencjach branżowych, a także wykorzystane do prowadzenia szkoleń w przedsiębiorstwach przemysłu 4.0.

Wyniki zadania przedstawiono w 2 publikacjach naukowych i 1 popularnonaukowej oraz zaprezentowano na 1 konferencji naukowej o zasięgu krajowym.

Jednostka: Pracownia Elektronicznych Systemów Ochronnych

Okres realizacji: 01.01.2020 – 31.12.2021