Jak planować działania wynikające z oceny ryzyka zawodowego ?

 

Wyniki oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy powinny być podstawą planowania i wdrażania odpowiednich działań, mających na celu ograniczanie ryzyka zawodowego. Powinny być one również być brane pod uwagę przy ustalaniu potrzebnych kompetencji i potrzeb szkoleniowych oraz informacyjnych. Jest to szczególnie istotne w przypadku stanowisk, na których wykonywane są prace wymagające szczególnych predyspozycji fizycznych, psychicznych lub specjalistycznego szkolenia i wynikających z jego odbycia uprawnień. Niekiedy odpowiedni dobór pracownika do pracy stanowi warunek obniżenia ryzyka do poziomu akceptowalnego, zwłaszcza w przypadku prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej.

Ogólne zalecenia dotyczące planowania działań wynikających z oceny ryzyka zawodowego podano w tablicy  4  (dla ryzyka zawodowego oszacowanego w skali trójstopniowej) oraz w tablicy  5 (dla ryzyka zawodowego oszacowanego w skali pięciostopniowej).

 

 

Tablica 4. Ogólne zasady wyznaczania dopuszczalności ryzyka zawodowego oraz zalecenia dotyczące działań wynikających z oceny tego ryzyka (oszacowanie w skali 3-stopniowej)

 

OSZACOWANIE RYZYKA ZAWODOWEGO

DOPUSZCZALNOŚĆ RYZYKA ZAWODOWEGO

NIEZBĘDNE DZIAŁANIA

duże

niedopuszczalne

Jeżeli ryzyko zawodowe jest związane z pracą już wykonywaną, działania w celu jego zmniejszenia trzeba podjąć natychmiast (np. przez zastosowanie środków ochronnych). Planowana praca nie może być rozpoczęta do czasu zmniejszenia ryzyka zawodowego do poziomu dopuszczalnego.

średnie

dopuszczalne

Zaleca się zaplanowanie i podjęcie działań, których celem jest zmniejszenie ryzyka zawodowego.

małe

Konieczne jest zapewnienie, że ryzyko zawodowe pozostaje co najwyżej na tym samym poziomie.

 

Tablica 5. Ogólne zasady wyznaczania dopuszczalności ryzyka zawodowego oraz zalecenia dotyczące działań wynikających z oceny tego ryzyka (oszacowanie w skali 5-stopniowej)

 

OSZACOWANIE RYZYKA ZAWODOWEGO

DOPUSZCZALNOŚĆ RYZYKA ZAWODOWEGO

NIEZBĘDNE DZIAŁANIA

bardzo duże

niedopuszczalne

Praca nie może być rozpoczęta ani kontynuowana do czasu zmniejszenia ryzyka zawodowego do poziomu dopuszczalnego.

duże

Jeżeli ryzyko zawodowe jest związane z pracą już wykonywaną, działania w celu jego zmniejszenia trzeba podjąć natychmiast. Planowana praca nie może być rozpoczęta do czasu zmniejszenia ryzyka zawodowego do poziomu dopuszczalnego.

średnie

dopuszczalne

Zaleca się zaplanowanie i podjęcie działań, których celem jest zmniejszenie ryzyka zawodowego.

małe

Zaleca się rozważenie możliwości dalszego zmniejszania poziomu ryzyka zawodowego lub zapewnienie, że ryzyko zawodowe pozostaje najwyżej na tym samym poziomie.

bardzo małe

Nie jest konieczne prowadzenie żadnych działań.

 

 

Planowane i wdrażane w celu ograniczenia ryzyka zawodowego rozwiązania techniczne i organizacyjne powinny:

  • być dostosowane do występujących zagrożeń i związanego z nimi ryzyka zawodowego;
  • być konsultowane z pracownikami i/lub ich przedstawicielami;
  • być okresowo przeglądane i w razie potrzeby modyfikowane;
  • spełniać wymagania krajowych przepisów prawnych oraz być zgodne z dobrą praktyką; 
  • uwzględniać aktualny stan wiedzy.


Rozwiązania te powinny być wdrażane w trybie natychmiastowym w tych obszarach, w których występuje ryzyko zawodowe uznane za niedopuszczalne. W strefie ryzyka dopuszczalnego stosuje się zasadę jego obniżania do poziomu tak niskiego, jak to jest ekonomicznie i praktycznie uzasadnione.

Planując działania zmierzające do ograniczenia ryzyka zawodowego należy w szczególności uwzględnić potrzebę:

  • likwidowania zagrożeń u źródeł ich powstawania;
  • dostosowania warunków i procesów pracy do możliwości pracownika, w szczególności przez odpowiednie projektowanie i organizowanie stanowisk pracy, dobór maszyn i innych urządzeń technicznych oraz narzędzi pracy, a także metod produkcji i pracy - z uwzględnieniem zmniejszenia uciążliwości pracy, zwłaszcza pracy monotonnej i pracy w ustalonym z góry tempie, oraz ograniczenia negatywnego wpływu takiej pracy na zdrowie pracowników;
  • stosowania nowych rozwiązań technicznych;
  • zastępowania niebezpiecznych procesów technologicznych, urządzeń, substancji i innych materiałów - bezpiecznymi lub mniej niebezpiecznymi;
  • nadawania priorytetu środkom ochrony zbiorowej przed środkami ochrony indywidualnej;
  • instruowania pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.


Przed realizacją zaproponowanego planu działań zmierzających do ograniczenia ryzyka zawodowego należy dokonać jego przeglądu w celu stwierdzenia:

  • Czy proponowane działania doprowadzą do oczekiwanego obniżenia poziomu ryzyka?
  • Czy w wyniku realizacji planu nie powstaną nowe zagrożenia?
  • Czy można wybrać inne, bardziej opłacalne rozwiązania?
  • Co sądzą pracownicy o potrzebie wprowadzenia i skuteczności planowanych środków?
  • Czy planowane środki będą stosowane w praktyce?


Po wdrożeniu tych działań konieczne jest sprawdzanie ich skuteczności i przeprowadzanie w razie potrzeby działań korygujących.