Statystyka wypadków przy pracy |
Stosowanie środków ochrony indywidualnej |
Wymagania prawne dotyczące środków ochrony indywidualnej |
Zasady oceny zgodności środków ochrony indywidualnej |
Ogólne zasady doboru środków ochrony indywidualnej |
Metody doboru środków ochrony indywidualnej |
Grupy czynników szkodliwych |
Typy środków ochrony indywidualnej |
Zasady znakowania |
Sprzęt izolujący |
Izolujący sprzęt ochrony układu oddechowego dzieli się na:
|
Cechą charakterystyczną sprzętu autonomicznego jest posiadanie własnego, niezależnego źródła powietrza lub tlenu do oddychania.
Skład powietrza do oddychania
Wspólną cechą dla sprzętu izolującego jest zapewnienie ciągłego dopływu powietrza zdatnego do oddychania. Istotnym zagadnieniem staje się określenie wymagań dla powietrza oddechowego, w sposób gwarantujący bezpieczeństwo dla użytkowników. Generalnie powinno ono spełniać trzy podstawowe warunki:
|
Typowy skład powietrza naturalnego według normy PN-EN 132 podano w tabeli 1.
Tabela 1. Skład powietrza naturalnego
Składnik |
Masa - % |
Objętość - % |
TLEN |
23,14 |
20,9476 |
AZOT |
75,52 |
78,084 |
ARGON |
1,288 |
0,934 |
DWUTLENEK WĘGLA |
0,048 |
0,0314 |
WODÓR |
0,000003 |
0,00005 |
NEON |
0,00127 |
0,001818 |
HEL |
0,000073 |
0,000524 |
KRYPTON |
0,000330 |
0,000144 |
KSENON |
0,000039 |
0,0000087 |
Norma PN-EN 132 precyzuje także wymagania niezbędne dla zapewnienia czystości powietrza do oddychania. Powinno ono spełniać następujące warunki:
|
Wszystkie informacje dotyczące parametrów powietrza dostarczanego do strefy oddechowej użytkownika powinny zawierać instrukcje użytkowania sprzętu izolującego, w celu umożliwienia dokonania sprawdzeń czystości powietrza oddechowego na każdym stanowisku pracy. Zagadnienie to nabiera szczególnego znaczenia dla wszystkich typów sprzętu stacjonarnego, gdyż parametry źródła świeżego lub sprężonego powietrza, na stanowisku użytkowania sprzętu, determinują parametry powietrza oddechowego. Wszystkie dokumenty normalizacyjne zawierające wymagania, metody badań i sposoby znakowania tej grupy sprzętu odnoszą się jedynie do oceny poprawności funkcjonowania, zapewnienia minimalnego całkowitego przecieku wewnętrznego, spełnienia parametrów użytkowych, poprawności działania przewodów doprowadzających powietrze do oddychania. Do obowiązków użytkownika należy spełnienie zapisu zawartego w każdej z norm, o konieczności zapewnienia czystości powietrza doprowadzanego pod część twarzową sprzętu, stosując rozwiązania techniczne odpowiednie do parametrów źródła powietrza.
Części twarzowe
Podstawowe znaczenie dla skuteczności sprzętu izolującego, podobnie jak dla sprzętu oczyszczającego, ma rodzaj kompletowanej części twarzowej. Wartości całkowitego przecieku wewnętrznego dla samych części twarzowych w postaci: masek, półmasek, ćwierćmasek lub kapturów pozostają na tym samym poziomie jak dla sprzętu oczyszczającego (patrz tabela 5.5). Istnieją także preferencje dotyczące kompletowania części twarzowych z odpowiednimi typami sprzętu izolującego, zawarte w przewodniku brytyjskim BS 4275:1997.
Ze względu na konieczność połączeń pomiędzy częściami twarzowymi, a elementami wszystkich typów sprzętu izolującego istotne jest łączenie poszczególnych części składowych w sposób zapewniający zachowanie szczelności. Zagadnienie to dotyczy głównie połączeń gwintowych, gdzie przy niewielkich różnicach w wymiarach gwintów (np. Rd 40x4 i Rd 40x 1/7”) istnieje możliwość ich połączenia, ale jednocześnie złącze to nie gwarantuje odpowiedniej poprawności działania i szczelności. Instrukcje użytkowania powinny zawierać szczegółowe informacje o możliwych połączeniach elementów składowych sprzętu, którego wszystkie złącza muszą posiadać oznaczenia jednoznacznie identyfikujące rodzaj łącznika. Obecnie istnieją trzy obowiązujące dokumenty normalizacyjne, które stanowią uzupełnienia norm podstawowych dla sprzętu ochrony układu oddechowego, które precyzują wymagania dla łączników części twarzowych:
|
Kryteria doboru sprzętu izolującego
Przy doborze sprzętu izolującego do zagrożeń układu oddechowego decydujące znaczenie mają następujące aspekty:
|
Aparaty wężowe świeżego powietrza należy stosować, gdy istnieje możliwość zainstalowania źródła powietrza doprowadzanego do oddychania w strefie poza obszarem zanieczyszczenia. Wymagane jest, aby przewody świeżego powietrza miały długość co najmniej 9 m, co wymaga kontroli ze strony nadzorujących pracę, czy nie nastąpiło zgniecenie lub odłączenie przewodów doprowadzających powietrze. Sprzęt ten zaleca się jedynie do pracy w środowisku dokładnie znanym pod względem zawartych w nim zanieczyszczeń.
Aparaty wężowe sprężonego powietrza ogólnie podzielone są na dwie kategorie:
|
Aparaty należące do tej grupy sprzętu wyposażane są w maski, kaptury lub hełmy, co rozszerza zakres ochrony układu oddechowego na ochrony oczu, twarzy i głowy użytkownika. Należy jednak pamiętać, o zapewnieniu spełnienia wymagań z zakresie bezpieczeństwa elektrostatycznego, gdy istnieje zagrożenie wybuchem lub zapaleniem łatwopalnych mieszanin gazów.
Sprzęt izolujący autonomiczny jest typem sprzętu ochrony układu oddechowego, który zapewnia najwyższy stopień ochrony. Szczególnie dotyczy to aparatów powietrznych butlowych z nadciśnieniem, które głównie zalecane są do stosowania podczas akcji gaszenia pożaru, gdy skład chemiczny powietrza może ulegać gwałtownym zmianom. Aparaty regeneracyjne, które wyposażone są w tlen lub w mieszanki gazu do oddychania nie powinny być używane w warunkach przemysłowych, w sytuacjach zagrożenia pożarem, w atmosferze wzbogaconej w tlen. W aparatach tych powietrze przechodzi przez pochłaniacz dwutlenku węgla i zregenerowane dostarczane jest pod część twarzową do użytkownika, co w połączeniu z wymienionymi zagrożeniami mogłoby spowodować dodatkowe niebezpieczeństwa dla użytkowników.
Użytkowanie sprzętu izolującego musi być poprzedzone uważnym zapoznaniem się z instrukcją użytkowania, przeprowadzeniem odpowiednich szkoleń w zakresie: zakładania, użytkowania, zdejmowania, konserwacji i przechowywania tego sprzętu. Znajomość tych zasad, w przypadku sprzętu izolującego, jest jednakowo ważna jak właściwy dobór sprzętu do występujących zagrożeń.