Obuwie chroniące przed czynnikami termicznymi - Dla hutników i spawaczy
 

Poszczególne wzory wytwarzanego aktualnie obuwia przeznaczonego do prac na gorących stanowiskach w hutnictwie i prac spawalniczych różnią się między sobą elementami konstrukcji i właściwościami ochronnymi w zależności od tego czy są przeznaczone do łącznego stosowania z getrami lub innymi ochraniaczami kończyn dolnych czy też nie. Większość wzorów to obuwie samodzielnie zapewniające ochronę przed dużymi lub drobnymi rozpryskami stopionego metalu. Obuwie to jest wyposażone w długą cholewkę, sięgającą do połowy łydki (model C) lub do kolana (model D). Wymaga się, aby zewnętrzna powierzchnia obuwia nie zawierała elementów, do których mogłyby się przyczepiać krople stopionych metali bądź iskry. Wszelkie sprzączki i inne metalowe elementy powinny być pokryte specjalnym środkiem lub odpowiednio przykryte, aby zapobiec przywieraniu stopionego metalu. Górna część cholewki powinna być wyposażona w odpowiedni element umożliwiający jej dopasowanie do nogi. Obuwie to powinno być użytkowane łącznie z odpowiednimi spodniami ochronnymi, których nogawki powinny nachodzić na obuwie. Przykład obuwia chroniącego przed rozpryskami stopionego metalu przedstawia rys. 1.


Rys. 1. But, model typu C, przeznaczony dla hutników. Cholewka wykonana ze skóry licowej o wyprawie termoodpornej. Wstawka w cholewce zwiększająca jej przyleganie do nogi. Dający się regulować kołnierz. Zamknięcie na szybko otwieralną sprzączkę [wg katalogu firmy Totectors]


Zgodnie z przygotowywanym projektem normy [7] dotyczącej obuwia chroniącego przed rozpryskami stopionego metalu obuwie dla spawaczy powinno być badane zgodnie z normą EN 348 [8] a liczba kropli powodująca wzrost temperatury po drugiej stronie cholewki nie powinna być mniejsza niż 35. Obuwie chroniące przed dużymi rozpryskami stopionego metalu powinno być badane z użyciem stopionego żelaza lub aluminium. Proponuje się, aby były spełnione następujące wymagania:

  • brak penetracji stopionego metalu do wewnętrznej powierzchni cholewki w ciągu 10 s od rozpoczęcia wylewania stopionego metalu
  • czas dalszego palenia po zaprzestaniu wylewania ≤ 5 s
  • brak topienia się lub zapalania wewnętrznej powierzchni

Ponadto cholewka powinna być odporna na zapalenie (czas następczego palenia: ≤ 5 s, czas następczego żarzenia: ≤ 5 s) oraz na przenoszenie ciepła kontaktowego (temperatura kontaktu: 500º C; wymagany czas progowy: ≥ 6s i brak topienia się wewnętrznej powierzchni).

W odniesieniu do spodu obuwia wymaga się zapewnienia izolacji od ciepła, przy czym wyróżnia się dwa jej poziomy:

  • poziom HI-1, któremu odpowiada temperatura kontaktu równa 150º C i czas ekspozycji równy 30 min;
  • poziom HI-2, któremu odpowiada temperatura kontaktu wynosząca 250º C i czas ekspozycji - 40 min.

Wiele firm produkujących obuwie o cechach ochronnych ma w swojej ofercie trzewiki dla hutników lub spawaczy z przedłużoną cholewką (sięgającą powyżej kostki), przylegającą ściśle do dolnej części nogi. Trzewiki te mają zamiast sznurowania specjalną klapę zapewniającą ochronę przed wpadaniem do wnętrza iskier i gorących rozprysków, zapinaną z boku na tzw. bezpieczną sprzączkę, która otwiera się po pociągnięciu za pasek zapinający. Dzięki temu rozwiązaniu obuwie może być łatwo zrzucone, jeśli gorący rozprysk dostanie się do wnętrza obuwia. Obuwie tego typu powinno być stosowane łącznie z getrami chroniącymi przed drobnymi lub dużymi rozpryskami stopionego metalu. Przykład trzewików przeznaczonych do prac prowadzonych w hutnictwie przedstawiono na rys. 2.

 
Rys. 2.Trzewiki przeznaczone do prac prowadzonych w hutnictwie. Wierzch wykonany ze skóry licowej termoodpornej. Klapa zapinana z boku na szybko otwieraną sprzączkę. Kołnierz z amortyzatorem.


Ze względu na występujące powszechnie w branży metalurgicznej i spawalnictwie zagrożenie odniesienia urazów mechanicznych na skutek uderzenia bądź nacisku przez spadające lub staczające się przedmioty, stosowane obuwie powinno być wyłącznie obuwiem bezpiecznym, tzn. takim, które jest wyposażone w podnoski zabezpieczające palce stopy przed uderzeniem z energią do 200 J i naciskiem do 15 kN. Dodatkowym zabezpieczeniem dla stopy może być element chroniący górną część śródstopia przed zmiażdżeniem i stłuczeniem spadającymi przedmiotami lub skaleczeniem ostrą krawędzią, dostosowany do zamocowania w trwały sposób wewnątrz obuwia lub na zewnątrz cholewki. W przypadku obuwia dla hutników i spawaczy zalecany jest, ze zrozumiałych względów, pierwszy sposób zamocowania elementu chroniącego śródstopie. Element ten powinien być wykonany z odpowiedniego materiału (stali lub tworzywa sztucznego) oraz mieć odpowiedni kształt, tak aby nie utrudniać normalnych ruchów stopy i aby powstająca podczas ewentualnego uderzenia siła była rozłożona równomiernie na spód obuwia, podnoski i możliwie dużą powierzchnię stopy. Zgodnie z wymaganiami normy PN-EN ISO 20345:2012 [1] powinien on chronić śródstopie przed uderzeniem z energią równą 100 J.