Statystyka wypadków przy pracy |
Stosowanie środków ochrony indywidualnej |
Wymagania prawne dotyczące środków ochrony indywidualnej |
Zasady oceny zgodności środków ochrony indywidualnej |
Ogólne zasady doboru środków ochrony indywidualnej |
Metody doboru środków ochrony indywidualnej |
Grupy czynników szkodliwych |
Typy środków ochrony indywidualnej |
Zasady znakowania |
Rękawice chroniące przed czynnikami gorącymi |
Rękawice chroniące przed gorącymi czynnikami termicznymi to rękawice, które chronią ręce pracownika przed gorącem i/lub ogniem występującymi na stanowisku pracy w jednej lub kilku postaciach tj.:
|
Do typowych branż, w których występuje narażenie rąk pracowników na działanie gorąca i/lub ognia można zaliczyć:
|
Podstawową normą zharmonizowaną określającą wymagania i metody badań dla tej grupy rękawic ochronnych jest norma PN-EN 407:2007 [1]. Zgodnie z normą rękawice powinny spełniać wymagania ogólne, wymagania dotyczące odporności na ścieranie oraz wytrzymałości na rozdzieranie oraz wymagania w zakresie skuteczności termicznej. Wśród ostatniej z wymienionych grup wymagań wymienia się:
|
Dla każdego z ww. parametrów określono cztery poziomy skuteczności, które określa się dla danego typu rękawic na podstawie wyników badań laboratoryjnych. W zależności od przewidywanego zakresu stosowania rękawic, powinny charakteryzować się one odpowiednimi poziomami skuteczności w zakresie poszczególnych parametrów. Należy przy tym podkreślić, że ocenia się tylko te parametry, które odpowiadają zagrożeniom podczas przewidywanego przez producenta zakresu użytkowania rękawic. W tabelach poniżej (1 –6) przedstawiono poszczególne parametry i przyjęte dla nich poziomy skuteczności zgodnie z normą PN-EN 407:2007.
Tabela 1 Poziomy skuteczności dotyczące badania zachowania się podczas palenia [1]
Poziom skuteczności |
Czas dalszego palenia |
Czas dalszego żarzenia |
1 |
≤ 20 |
Brak wymagań |
2 |
≤ 10 |
≤ 120 |
3 |
≤ 3 |
≤ 25 |
4 |
≤ 2 |
≤ 5 |
Tabela 2 Poziomy skuteczności w odniesieniu do odporności na ciepło kontaktowe [1]
Poziom skuteczności |
Temperatura kontaktu Tc |
Czas progowy tt |
1 |
100 |
≥ 15 |
2 |
250 |
≥ 15 |
3 |
350 |
≥ 15 |
4 |
500 |
≥ 15 |
Tabela 3 Poziomy skuteczności w odniesieniu do odporności na ciepło konwekcyjne [1]
Poziom skuteczności |
Wskaźnik przenoszenia ciepła HTI |
1 |
≥ 4 |
2 |
≥ 7 |
3 |
≥ 10 |
4 |
≥ 18 |
Tabela 4 Poziomy skuteczności w odniesieniu do odporności na ciepło promieniowania [1]
Poziom skuteczności |
Przenoszenie ciepła t24 |
1 |
≥ 7 |
2 |
≥ 20 |
3 |
≥ 50 |
4 |
≥ 95 |
Tabela 5 Poziomy skuteczności w odniesieniu do odporności na drobne rozpryski stopionego metalu [1]
Poziom skuteczności |
Liczba kropli |
1 |
≥ 10 |
2 |
≥ 15 |
3 |
≥ 25 |
4 |
≥ 35 |
Tabela 6 Poziomy skuteczności w odniesieniu do odporności na duże ilości stopionego metalu [1]
Poziom skuteczności |
Stopione żelazo [g] |
1 |
30 |
2 |
60 |
3 |
120 |
4 |
200 |
Poziomy skuteczności dotyczące badania odporności na duże ilości stopionego metalu są określone na podstawie badań przy zastosowaniu stopionego żelaza. Norma PN-EN 407:2007 dopuszcza stosowanie w badaniach dodatkowo również innych metali, co powinno być odnotowane w informacji dostarczanej przez producenta wraz z rękawicami.
W celu zapewnienia ochrony rąk przed czynnikami gorącymi, do wytworzenia rękawic stosuje się różne materiały lub układy materiałów. Wśród nich wymienić należy tkaniny, włókniny lub dzianiny z przędzy z włókien Kevlar®, Nomex®, Twaron®, Preox®, PBI, PBI/Kevlar®, Basofil® lub z przędzy bawełnianej, wełnianej impregnowanej niepalnie, skór wyprawianych termoodpornie, tkanin z przędzy z włókien szklanych lub aramidowych aluminizowanych. W zależności od rodzaju zastosowanej przędzy, jej masy liniowej, liczby nitek, jak i różnego splotu, liczby warstw materiałów zastosowanych w konstrukcji, uzyskuje się rękawice o zróżnicowanych właściwościach ochronnych.
Jednym z typowych przykładów rękawic chroniących przed czynnikami gorącymi są rękawice przeznaczone do ochrony przed oparzeniem podczas krótkotrwałego kontaktu z płomieniem lub kontaktu z gorącym przedmiotem o temperaturze do 250°C. Są to najczęściej rękawice dzianinowe wykonane z przędz: bawełnianej impregnowanej niepalnie, przędz aramidowych, przędz mieszanych z udziałem przędzy poliestrowej, wiskozowej, bawełnianej, jak również z tkaniny z przędzy bawełnianej w wersji pętelkowej typu frotte.
Innym przykładem mogą być rękawice zaprojektowane do ochrony rąk pracowników branży metalurgicznej, głównie dla hutników. Tego typu rękawice wykonane są najczęściej po stronie grzbietowej, łącznie z mankietem, z tkanin z przędzy z włókien szklanych lub aramidowych aluminizowanych, najczęściej z podszewką z tkanin bawełnianych impregnowanych niepalnie. Strona dłoniowa rękawic jest wykonana zwykle ze skór termoodpornych lub tkanin z przędzy z włókien niepalnych. Pomiędzy podszewką a tkaniną zewnętrzną stosowane są wkłady termoizolacyjne w postaci różnego rodzaju włóknin, tkaniny wełnianej impregnowanej niepalnie itp. Tego typu rękawice mają długi mankiet ochraniający część przedramienia, całe przedramię lub ramię.
W przypadku rękawic, trudne jest często osiągnięcie kompromisu pomiędzy zapewnieniem odpowiednich właściwości ochronnych i użytkowych. Rękawice, które charakteryzują się wyższym poziomem ochrony w zakresie odporności termicznej są najczęściej wykonane z kilku warstw różnych materiałów, co z kolei powoduje ograniczenie zdolności manipulowania palcami rąk. Rękawice zapewniające wyższy poziom ochrony są najczęściej wykonane z układu kilku materiałów, co jednocześnie wpływa na konstrukcję wyrobu – są to najczęściej rękawice z jednym lub z trzema palcami. Przy doborze rękawic ochronnych należy zatem uwzględniać rodzaj wykonywanych czynności i związaną z tym wymaganą precyzję oraz możliwość chwytu, co wiąże się z wyborem odpowiednio rękawic pięcio-, trzy- lub jednopalcowych. Należy również uwzględnić część kończyny górnej, która podczas wykonywania czynności zawodowych jest eksponowana na działanie czynników gorących – rękawice dostępne są w wersjach konstrukcyjnych z mankietem krótkim, bądź długim osłaniającym część przedramienia, przedramię czy także ramię. Dobierając rękawice należy też pamiętać o dopasowaniu wielkości rękawicy do wielkości ręki użytkownika, zarówno rękawice zbyt luźne, jak i zbyt dopasowane będą utrudniały wykonywanie prac i nie zapewnią wymaganej izolacyjności cieplnej.
Rysunek 1 Przykłady różnej konstrukcji rękawic chroniących przed czynnikami gorącymi
Znakowanie
W przypadku rękawic chroniących przed czynnikami gorącymi w ich znakowaniu stosuje się znak graficzny przedstawiony na rys. 9.8 Obok tego znaku jest podany numer normy tj. EN 407:2004 (lub PN-EN 407:2007) wraz z sześcioma cyframi kodu odnoszącymi się do parametrów ochronnych. Cyfry kodu są zawsze podawane w tej samej kolejności i określają one poziomy skuteczności rękawic odpowiednio w zakresie: zachowania się podczas palenia, odporności na ciepło kontaktowe, odporności na ciepło konwekcyjne, odporności na ciepło promieniowania, odporności na drobne rozpryski stopionego metalu oraz odporności na duże ilości stopionego metalu.
Rysunek 2 Znak graficzny według PN-EN 407:2007 oznaczający ochronę przed czynnikami gorącymi [1]
Do ochrony przed zagrożeniami podczas spawania powinny być stosowane rękawice dla spawaczy.
Inna grupa rękawic specjalistycznych stanowią rękawice dla strażaków.
Metoda doboru rękawic chroniących przed czynnikami gorącymi
W celu przeprowadzenia doboru odpowiednich rękawic chroniących przed czynnikami gorącymi należy uwzględnić następujące aspekty:
|
W każdym przypadku należy kierować się wytycznymi dostarczonymi przez producenta rękawic dotyczącymi zakresu stosowania wyrobu i poziomów skuteczności ustalonych dla rękawic na podstawie wyników badań laboratoryjnych.
Literatura
1. PN-EN 407:2007 Rękawice chroniące przed zagrożeniami termicznymi (gorąco i/lub ogień)