Sprzęt stosowany podczas spawania łukiem elektrycznym lub elektrożłobieniu, cięciu tlenem lub strumieniem plazmy

Sprzęt ochrony oczu i twarzy stosowany podczas spawania łukiem elektrycznym lub elektrożłobieniu, cięciu tlenem lub strumieniem plazmy

   Przy spawaniu łukiem elektycznym lub elektrożłobieniu, cięciu tlenem lub strumieniem plazmy używa się przede wszystkim przyłbic spawalniczych, tarcz spawalniczych, a w niektórych przypadkach kapturów spawalniczych (zwanych również okularowymi osłonami spawalniczymi).

Przyłbice spawalnicze składają się z korpusu, nagłowia oraz ramki na filtry spawalnicze. Przyłbice montowane są na nagłowiu samonośnym lub na hełmie ochronnym. Chronią one oczy i całą twarzy spawacza. Korpusy przyłbic spawalniczych wykonywane są z tworzyw sztucznych lub z preszpanu. Powierzchnie wewnętrzne oraz zewnętrzne przyłbic musza być matowe, w ciemnych kolorach. Niektóre modele przyłbic spawalniczych mogą być wyposażone w układ umożliwiający regulacje maksymalnych kątów ustawienia korpusu przyłbicy względem twarzy spawacza. Przyłbice mogą być wyposażone w filtry o pojedynczym stopniu ochrony, o dwu stopniach ochrony lub automatyczne filtry spawalnicze.

Klasyczne przyłbice wyposażone w pojedynczy filtr spawalniczy znacznie ograniczają widzialność spawanego przedmiotu. Co powoduje konieczność opuszczania korpusu w momencie zajarzenia łuku spawalniczego lub zapalanie próbnego łuku obok właściwej spoiny.  
Drugim rozwiązaniem są przyłbice wyposażone w filtry o dwu stopniach ochrony - jaśniejszego filtra obserwacyjnego oraz  właściwego filtra, ciemnego. Filtry te rozdzielone są za pomocą daszka o szerokości co najmniej  2 mm. Jasny filtr obserwacyjny umożliwia widzialność spawanego przedmiotu, bez konieczności podnoszenia korpusu przyłbicy. Po zajarzeniu łuku spawalniczego spawacz do obserwacji wykorzystuje właściwy ciemniejszy filtr (UWAGA:  Wysokość strefy ciemnej  filtra właściwego powinna wynosić co najmniej 25 mm wzdłuż całej szerokości filtra). Filtr właściwy przeznaczony jest do obserwacji procesu spawania i tylko przez ten filtr można obserwować proces spawania. Przy doborze stopni ochrony filtru obserwacyjnego i właściwego należy zawsze stosować taką zasadę, aby różnica między tymi stopniami nie wynosiła więcej niż pięć. Powszechnie stosuje się 4 lub 5 stopień ochrony filtru obserwacyjnego.
Nowoczesnym rozwiązaniem sprzętu spawalniczego są przyłbice wyposażone w automatyczne filtry spawalnicze. Filtry te charakteryzują się stałym lub w przeważającej większości zmiennym stopniem ochrony przeważnie od 9 do 13, samoczynnie przyciemniając pole widzenia w momencie np. zajarzenia łuku elektrycznego lub plazmowego, a po zaniku łuku (w tempie stygnięcia spoiny) samoczynnie rozjaśniając pole widzenia (patrz automatyczny filtr spawalniczy).

Dodatkowo przyłbice mogą być wyposażone w  układ wentylacyjny, doprowadzający powietrze zza głowy spawacza, co powoduje znaczne ograniczenie ilości wdychanych dymów spawalniczych (pyłów i gazów), powstających podczas spawania lub uchwyty umożliwiające zamontowanie sprzętu filtrującego z wymuszonym przepływem powietrza.

Przykłady rozwiązań konstrukcyjnych przyłbic spawalniczych podano na rysunku 1.

             

                               A                                                     B


                     C
 
Rysunek 1. Przyłbice spawalnicze: A, B - przyłbice wyposażone w automatyczne filtry spawalnicze, C - przyłbica z filtrami o dwóch stopniach ochrony

  Kaptur spawalniczy (okularowa osłona spawalnicza) składa się z gogli lub okularów odchylnych oraz osłony twarzy, wykonanej ze skóry.  Kaptur mocowany jest na głowie przy zastosowaniu elastycznej taśmy oraz skórzanego paska nośnego. Podobnie jak przyłbica spawalnicza zapewnia ochronę oczu oraz twarzy użytkownika (patrz rysunek 2).

 


Rysunek 2. Kaptur spawalniczy (okularowa osłona spawalnicza)



  Kaptury spawalnicze stosowane są najczęściej w miejscach trudno dostępnych i wymagających zmiennego ustawiania głowy i ciała.

   Tarcza spawalnicza - trzymana w ręku - składa się z korpusu, ramki na szybkę ochronną i filtr spawalniczy oraz rękojeści. Przeznaczona jest ona do ochrony oczu, całej twarzy i szyi spawacza,. Korpusy tarcz wykonywane są z tworzywa sztucznego, preszpanu lub fibry; ramki - z tworzywa sztucznego lub blachy; a rękojeść - z drewna lub tworzywa sztucznego. Powierzchnie wewnętrzne i zewnętrzne tarcz są ciemne i matowe (patrz rysunek 3). Podstawowym ograniczeniem zastosowania tarczy spawalniczej jest konieczność trzymania jej w ręku podczas spawania, co znacznie zmniejsza swobodę ruchów pracownika, np. uniemożliwiając przytrzymanie spawanego przedmiotu.


Rysunek 3 Tarcza spawalnicza



   Wyżej omówione przyłbice, tarcze i kaptury spawalnicze chronią użytkownika przed szkodliwym promieniowaniem optycznym oraz gorącymi odpryskami metalu oraz żużla powstającymi podczas spawania.

Wszystkie osłony spawalnicze wyposażone są w szybki ochronne. Ich zadaniem jest ochrona oczu oraz filtrów przed gorącymi odpryskami ciał stałych.  W zależności od przeznaczenia szybek wykonuje się je ze szkła lub z poliwęglanu. Podczas spawania szybki te wymienia się dość często po ich uszkodzeniu i zmatowieniu. Ostatnio na rynku krajowym stosuje się - wykonane ze szkła sodowego - zewnętrzne szybki ochronne. Jedna powierzchnia tych szybek pokryta jest warstwą zabezpieczającą szczególnie przed uszkodzeniem jej przez gorące odpryski metalu i żużlu.
UWAGA: Szybki ochronne musza charakteryzować się 1 klasą wykonania optycznego.  Jeżeli ich zadanie jest ochrona oczu przed odpryskami ciał stałych to muszą spełniać odpowiednie wymagania dotyczące odporności mechanicznej oraz powinny być odpowiednio oznakowane (symbolami "S" lub "F").