Do ochrony rąk przed porażeniem prądem elektrycznym stosuje się rękawice  elektroizolacyjne które zgodnie z przepisami, mogą być stosowane jako sprzęt ochronny przy pracy z prądem o napięciu do 1 kV. Przy wyższych napięciach, rękawice elektroizolacyjne mogą być stosowane tylko jako pomocniczy sprzęt ochronny, co oznacza, że muszą być one stosowane jednocześnie z niezbędnymi zabezpieczeniami technicznymi.

Rękawice do prac pod napięciem zaliczane są do środków ochrony indywidualnej o złożonej konstrukcji, przeznaczonych do ochrony przed zagrożeniami życia lub zagrożeniami o poważnych i nieodwracalnych uszkodzeniach ciała (kategoria III).

Podstawową normą zharmonizowaną, która określa wymagania i metody badania rękawic chroniących przed porażeniem prądem elektrycznym to norma PN-EN 60903:2006 „Prace pod napięciem. Rękawice z materiału izolacyjnego”.

Norma ta rozróżnia dwa rodzaje rękawic:

Rękawice izolacyjne wykonywane są najczęściej z elastomeru, natomiast rękawice kompozytowe z elastomeru lub z tworzywa sztucznego. Pod pojęciem elastomery rozumie się gumę, lateks, związki elastomerowe, naturalne lub syntetyczne, ich mieszaniny lub kombinacje.

Zgodnie z wytycznymi normy rękawice izolacyjne powinny mieć mankiet. Mankiet może być prosty lub dzwonowy, czyli o poszerzonej średnicy od nadgarstka do mankietu, co umożliwia założenie rękawic na grube rękawy ubrania. Mankiet może być wykonany bez wzmocnienia (zawinięcia) lub zakończony wzmocnieniem (zawinięty) [1].

Rękawice z materiału izolacyjnego, stosowane do prac pod napięciem zostały podzielone na sześć klas, różniących się między sobą właściwościami elektrycznymi. Każdej z sześciu klas odpowiada inna wartość napięcia probierczego tj. napięcia prądu, które rękawica musi wytrzymać podczas badania w warunkach określonych w normie [1].

W tabeli 1 podano klasy rękawic elektroizolacyjnych wraz z odpowiadającymi im wartościami napięcia probierczego w odniesieniu do badań napięciem przemiennym i stałym.

Tabela 1 Klasy rękawic elektroizolacyjnych i odpowiadające im wartości
napięcia probierczego [1] 

Rękawice kompozytowe są dostępne tylko w klasach 00, 0 i 1, natomiast rękawice kompozytowe długie – tylko w klasach 1, 2 i 3.

Dodatkowo, wyróżnia się pięć kategorii rękawic do prac pod napięciem, w zależności od ich właściwości specjalnych*):

Wcześniejsza wersja normy dla rękawic elektroizolacyjnych wprowadzała jeszcze jedną kategorię rękawic tj. kategorię M – rękawice o zwiększonej odporności mechanicznej, a kategoria R oznaczała rękawice odporne na działanie kwasu, oleju, ozonu oraz o zwiększonej odporności mechanicznej.

Rękawice mogą charakteryzować się dowolną kombinacją właściwości oznaczających daną kategorię.

W normie PN-EN 60903:2006 podano wytyczne dotyczące zasad wyboru klasy rękawic w zależności od wartości napięcia nominalnego sieci. Zalecane maksymalne wartości napięcia użytkowania rękawic dla poszczególnych klas podano w tabeli 2:

Tabela 2 Wartości maksymalne napięcia użytkowania rękawic [1]

Maksymalne napięcie użytkowania rękawic jest określane jako napięcie przemienne (wartość skuteczna) sprzętu ochronnego i oznacza maksymalne napięcie znamionowe instalacji i urządzeń pod napięciem, przy którym praca jest bezpieczna [1]. Dalsze wytyczne przydatne przy doborze rękawic do odpowiednich wartości napięcia użytkowania są zawarte w załączniku D do normy PN-EN 60903:2006 oraz w załączniku I, w którym opisano ograniczenia elektryczne stosowania rękawic z materiałów izolacyjnych.

Dokonując wyboru rękawic elektroizolacyjnych do wykonywanych prac, poza wartościami maksymalnego napięcia użytkowania, należy uwzględnić również występowanie innych zagrożeń i wybierać rękawice należące do odpowiednich kategorii (A, H, Z, R, C). Należy wziąć pod uwagę również wymaganą precyzję podczas wykonywania pracy. Przy pracach wymagających dużej precyzji i dobrego chwytu należy wybrać rękawice pięciopalcowe.

Poniżej podano kilka wskazówek dotyczących bezpiecznego użytkowania rękawic do prac pod napięciem:

Tabela 3 Odległość miedzy mankietem rękawicy ochronnej a zakończeniem mankietu rękawicy izolacyjnej [1]

Rysunek 1 Rękawice z materiału izolacyjnego do prac pod napięciem

Znakowanie rękawic elektroizolacyjnych

Każda rękawica spełniająca wymagania normy PN-EN 60903:2006 powinna być oznakowana w sposób wyraźny, widoczny, czytelny i trwały.

W oznakowaniu rękawic powinny być zawarte następujące informacje:

Rękawice kompozytowe powinny być dodatkowo oznakowane znakiem graficznym oznaczającym ochronę przed czynnikami mechanicznymi. Znak ten powinien być umieszczony przy znaku podwójnego trójkąta.

Dodatkowo, na każdej rękawicy powinny być umieszczone odpowiednie elementy umożliwiające oznaczenie daty rozpoczęcia użytkowania rękawic oraz daty okresowych kontroli lub badań okresowych.

Oznaczenia powinny być umieszczone w pobliżu krawędzi mankietu, jednak nie bliżej niż 2,5 mm od niej. Oznaczenia nie powinny pogarszać jakości rękawicy.

Jeżeli stosuje się oznaczenie barwne rękawic to kolor symbolu podwójnego trójkąta powinien być zgodny z następującym kodem [1]:

Pakowanie rękawic

Każda para rękawic powinna być zapakowana w oddzielnym pojemniku lub opakowaniu o dostatecznej wytrzymałości i zapewniającym skuteczną ochronę rękawic przed uszkodzeniem. Zewnętrzna strona pojemnika lub opakowania powinna mieć oznaczenia zawierające nazwę producenta lub dostawcy, klasyfikację, kategorię, wielkość, długość rękawic oraz rodzaj mankietu [1].

Informacje producenta dostarczane wraz z wyrobem

Każda para rękawic powinna być dostarczana wraz z informacjami producenta, które powinny zawierać następujące informacje:

Literatura
[1] PN-EN 60903:2006 „Prace pod napięciem. Rękawice z materiału izolacyjnego”