Zagrożenia zawodowe
ZAGROŻENIE WYBUCHEM I POŻAREM

 

Zagrożenie wybuchem i pożarem pochodzące od pyłów przemysłowych

 

Większość pyłów przemysłowych przy odpowiednim rozdrobnieniu i stężeniu w powietrzu oraz źródle zapłonu może tworzyć atmosfery palne i wybuchowe. Dotyczy to również pyłów powstałych w procesach otrzymywania i obróbki ziaren zbóż i pasz rolniczych. Do pyłów przemysłowych palnych zalicza się m.in. pyły pochodzenia organicznego, np. pyły drewna, węgla, produktów żywnościowych (mąki, cukru).

Niezwykle duża skala przetwórstwa zboża powoduje, że ryzyko wystąpienia incydentów związanych z zapłonem oraz wybuchem pyłu jest bardzo duże. Tylko w 2018 r. doszło do szeregu wybuchów związanych z magazynowaniem i transportem roślinnych materiałów sypkich, z których największy miał miejsce w maju w miejscowości South Sioux City w USA [1].

Polska jest jednym z największych producentów zbóż w Europie i jednym z większych na świecie. Zgodnie z wstępnymi danymi GUS za 2018 r. roczna produkcja zboża wynosi w naszym kraju ok. 27 mln ton, w tym ok. 10 mln ton pszenicy i 4 mln ton pszenżyta. Powoduje to, że istnieje duże prawdopodobieństwo awarii w trakcie procesu magazynowania (podczas suszenia, przesypywania), transportu i przetwarzania.

Z dotychczasowych badań wynika, że spośród wszystkich wybuchów pyłów blisko 25% stanowią eksplozje pyłów w przemyśle spożywczo-rolniczym i paszowym, przy czym najbardziej narażone na eksplozje są silosy, systemy odpylające i wentylacyjne (w tym suszarnie i magazyny przeznaczone do suszenia zbóż), [2]. W październiku 2013 r. doszło w Gdańskim Terminalu Masowym do wybuchu i pożaru w silosie zbożowym. Akcja ratownicza trwała blisko 4 godziny, spaleniu uległo ok. 10 ton zboża (20% całkowitej składowanej ilości).

W artykule przedstawiono opis wyników badań dotyczących zjawiska palności i wybuchowości pyłów przemysłowych dotyczących czterech najpopularniejszych w Polsce ziaren zbóż.

 

W serwisie przedstawiono również przegląd literatury z zakresu badań eksperymentalnych i obliczeniowych (numerycznych), dotyczących zapłonu warstwy pyłu od rozgrzanej powierzchni oraz wyniki i pomiarów wraz z ich analizą - minimalnej temperatury zapłonu (MTZ) warstwy pyłu dla skrawków płyty MDF, będącej podstawowym materiałem do produkcji mebli i wyrobów stolarskich. Badania przeprowadzono zgodnie z metodą A europejskiej normy EN 50281-2-1, która odnosi się szczególnie do urządzeń przemysłowych o gorących powierzchniach, na których pył tworzy cienkie warstwy i jest wystawiony na działanie powietrza atmosferycznego.

Publikacja zawiera także spostrzeżenia autora dotyczące prowadzenia badań mających na celu oznaczenie MTZ warstwy pyłu. Uzyskane wyniki mogą zostać wykorzystane dla celów ochrony przeciwwybuchowej w tartakach oraz warsztatach stolarskich i stanowią przyczynek do wiedzy z zakresu materiałoznawstwa przemysłu drzewnego.

 

 

 

Autorzy udostępnionych opracowań: 

dr inż. Maciej Celiński dr Agnieszka Gajek (Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy), dr inż. Michał Gloc (Politechnika Warszawska - Wydział Inżynierii Materiałowej) Kontakt: macel@ciop.pl
Źródło: Bezpieczeństwo Pracy – Nauka i Praktyka, 2019, 3, 11-14
DOI: 10.5604/01.3001.0013.1051

 

mgr inż. Marcin Grabarczyk

Politechnika Warszawska Kontakt: marcin.grabarczyk@itc.pw.edu.pl
Źródło: Bezpieczeństwo pracy – Nauka i Praktyka, 2016, 1, 22-26

 

 

 

____________________

 

[1] 2018 mid-year Combustible Dust Incident Report. Dustex Research, LTD 2018
[2] https://www.agrofakt.pl/produkcja-zboz-w-polsce-swiecie