Wypadek osoby pozostającej pod opieką szkoły lub placówki - podstawowe pojęcia i dane statystyczne

 

W polskim prawodawstwie możemy spotkać się z różnymi definicjami dotyczącymi wypadków osób znajdujących się pod opieką szkół i placówek:

 

Wypadkiem w czasie zajęć w szkołach i placówkach  nazywa się zdarzenie, któremu uległa osoba pozostająca pod opieką szkoły lub placówki, przebywająca na ich terenie, bądź w innym miejscu wyznaczonym przez szkołę lub placówkę, w związku z uczestniczeniem w organizowanych przez nie zajęciach²  [3].

 

Wypadek osoby pozostającej pod opieką szkoły lub placówki - to nagłe zdarzenie, powodujące uraz lub śmierć, wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w związku z pobytem tej osoby pod opieką szkoły bądź placówki [4,5] (tab. 1. i rys. 1.).

 

Tabela 1. Wypadki osób pozostających pod opieką szkół i placówek w latach szkolnych 2010/11-2015/16

 

	Rok szkolny 2010/11		Rok szkolny  2011/12		Rok szkolny 2012/13		Rok szkolny 2013/14		Rok szkolny 2014/15		Rok szkolny 2015/16
Typ placówki oświato-wej	liczba wypad­ków	% liczby dzieci i mło­dzieży	liczba wypad­ków	% liczby dzieci i mło­dzieży	liczba wypad­ków	% liczby dzieci i mło­dzieży	liczba wypad­ków	% liczby dzieci i mło­dzieży	liczba wypad­ków	% liczby dzieci i mło­dzieży	liczba wypad­ków	% liczby dzieci i mło­dzieży
Przedszkola	2205	*	2492	0,22	2654	0,21	2743	0,23	2507	0,27	2283	0,20
Szkoły podstawowe	30560	1,39	30805	1,41	30987	1,44	31441	1,37	32246	1,40	30799	1,25
Gimnazja	26833	2,10	26804	2,19	25265	2,15	25324	2,29	24534	2,22	21570	1,99
Szkoły ponadgim-nazjalne	12765	0,78	12577	0,83	11655	0,78	11187	0,79	10894	0,77	9824	0,72
Inne placówki	848	0,19	893	0,17	910	0,18	909	0,26	894	0,29	765	0,22
Razem	73211	—**	73571	1,12	71471	1,12	71604	1,12	71075	1,12	65241	1,02

*brak danych dot. Liczby przedszkolaków **średnia niewyciągnięta z powodu braku danych

 

Źródło: Oprać. własne na podst. Wypadki w szkołach i placówkach oświatowych w roku szkolnym 2010/2011 wg SIO stan na 3 0 września2011r.; Wypadki w szkołach i placówkach oświatowych w roku szkolnym 2011/2012- wg stanu na 30 września 2012; Wypadki w szkołach i placówkach w roku szkolnym 2012/2013 - wg stanu na 30 września 2013, Wypadki w szkołach i placówkach w roku szkolnym 2013/2014 wg SIO stan na 30 września 2014 r, Wypadki w szkołach i placówkach w roku szkolnym 2014/2015 wg SIO stan na 30 września 2015 r, Wypadki w szkołach i placówkach w roku szkolnym 2015/2016 wg SIO stan na 30 września 2016 r. https://cie.men.gov.pl/siostronaglowna/dane-statystyczne/uczniowie-dane-statystyczne/

 

  Rys. 1. Porównanie liczby wypadków pracowniczych ogółem we wszystkich sektorach gospodarki (lata 2012-2016) z wypadkami osób będących pod opieką szkół i placówek (lata szkolne 2011/122015/16) w %

Źródło: Oprać, własne na podst. Wypadki uczniowskie - dane SIO z lat2011/12-2015/16; Wypadki w pracy- dane GUS z lat2011-2016, http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/warunki-pracy-wypadki-przy-pracy/html

 

Średnia liczba wypadków w szkołach i placówkach pozostaje w ostatnich latach na podobnym poziomie - dotyczy ponad 1% liczby osób znajdujących się pod ich opieką. Od lat najczęściej wydarzają się one w gimnazjach i w szkołach podstawowych. Należy podkreślić małą liczbę wypadków w przedszkolach, co jest spowodowane m.in. specyfiką pracy w tych miejscach - m.in. nauczyciel ma z reguły do pomocy przy dzieciach osobę wspomagającą - „woźną oddziałową" (inaczej „pomoc nauczyciela"). Do ich zadań należy m.in.: pomoc przy prowadzeniu zajęć, obsługa dzieci - m.in. pomoc przy posiłkach, ubieraniu, potrzebach fizjologicznych; sprzątanie pomieszczeń przedszkola); ponadto zajęcia ruchowe ograniczone są z reguły do placu zabaw bądź sal, co w pewnym stopniu ogranicza możliwość powstania urazów.

Podana wcześniej średnia liczba 1 procenta wypadków osób będących pod opieką szkół i placówek w ciągu roku szkolnego jest oczywiście „suchą" cyfrą. Jeżeli jednak porównamy ją z wypadkami w pracy ogółem, okazuje się, że placówki oświatowe, mające stanowić ostoję bezpieczeństwa dla dzieci i młodzieży, są bardzo często miejscem niebezpiecznym.

Tak duża liczba wypadków osób będących pod opieką szkół i placówek powinna oczywiście powodować szczególne zainteresowanie odpowiednich instytucji państwowych. Niestety od lat sytuacja pozostaje na niemal tym samym poziomie, a nieznacznie „wahnięcie w dół" spowodowane jest zmniejszaniem się ogólnej liczby dzieci i młodzieży w szkołach oraz placówkach w Polsce.