Początki i rozwój rzeczywistości wirtualnej |
Zanurzeniowa rzeczywistość wirtualna, Symulatory pojazdów |
Rzeczywistość rozszerzona |
Podsumowanie |
Piśmiennictwo |
Szkolenie górników techniką VR, dotyczące prac szczególnie niebezpiecznych |
Wykorzystanie symulacji komputerowej do rekonstrukcji wypadków przy pracy |
Artykuły - Rzeczywistość wirtualna - zastosowania w bhp |
Przykład wykorzystania technik rzeczywistości wirtualnej do szkolenia górników w zakresie postępowania w czasie prac szczególnie niebezpiecznych
Kierownik projektu: dr hab. inż Andrzej Grabowski, prof. nadzw. CIOP-PIB
Projekt V.B.15: "Wykorzystanie technik rzeczywistości wirtualnej do szkolenia górników w zakresie postępowania w czasie prac szczególnie niebezpiecznych"
Okres realizacji: 01.01.2011 - 31.12.2013
W ramach projektu zrealizowanego w II Etapie programu wieloletniego pn. „Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy” wzbogacono system szkoleń górników pracujących w podziemnych kopalniach węgla kamiennego w zakresie postępowania w czasie prac szczególnie niebezpiecznych o metody wykorzystujące techniki rzeczywistości wirtualnej (VR – Virtual Reality) umożliwiające uzyskanie dużego stopnia realizmu symulacji sytuacji niebezpiecznych oraz skuteczne przekazywanie górnikom tzw. wiedzy ukrytej w zakresie wykonywania prac niebezpiecznych.
Ponadto zastosowanie technik VR umożliwia nabycie i przećwiczenie prawidłowych zachowań przez górników w sytuacjach zagrożenia w kontrolowanych, bezpiecznych warunkach w sali ćwiczeń. Bodźce wizualne w wirtualnym środowisku podczas realistycznej, interaktywnej symulacji pozwalają na utrzymanie zainteresowania osób szkolonych oraz ułatwiają zapamiętanie informacji i utrwalenie nabytych umiejętności. Opracowany system pozwoli na symulowanie warunków panujących w kopalni podczas prac szczególnie niebezpiecznych. Wykorzystanie technik VR umożliwi dodatkowo obserwację zachowań osób szkolonych w sytuacji stresowej. Schemat ukazujący sposób wykorzystania aparatury umożliwiającej stworzenie stanowiska zanurzeniowej rzeczywistości wirtualnej przedstawiono na Rys. 1. Uzyskane wyniki badań porównano dla wyników grupy kontrolnej korzystającej z komercyjnie dostępnego kontrolera Razer Hydra (Rys. 2.).
Aplikacja szkoleniowa (opracowana w 2. etapie projektu) wraz z stanowiskiem szkoleniowym (opracowanym w 1. etapie projektu) została przetestowana w czasie szkoleń pilotażowych przeprowadzonych w 3. etapie projektu. W szkoleniach wzięło udział 21 osób zatrudnionych w górnictwie. Najważniejsze wyniki szkoleń pilotażowych są następujące:
Wyniki analizy ankiet zebranych na przeprowadzonych seminariach, w których łącznie wzięło udział 83 osoby zatrudnione w Kompani Węglowej S.A., Katowickim Holdingu Węglowym S.A. i Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego, wyraźnie pokazują, że istnieje zapotrzebowanie wśród osób zatrudnionych w górnictwie na nowe rozwiązania wykorzystujące techniki rzeczywistości wirtualnej do wspomagania szkolenia górników zatrudnionych w podziemnych kopalniach węgla kamiennego.
Aplikacja szkoleniowa została wdrożona w jednej ze spółek węglowych (Rys. 3).
Rys. 1. Laboratoryjny zestaw wykorzystania aparatury umożliwiający stworzenie stanowiska zanurzeniowej rzeczywistości wirtualnej do szkolenia górników w zakresie wykonywania prac niebezpiecznych.
Rys. 2. Stanowisko szkoleniowe wykorzystujące okulary rzeczywistości wirtualnej (HMD) oraz trzymany w dłoniach kontroler Razer Hydra pozwalający na interakcję z środowiskiem wirtualnym (np. przenoszenie wirtualnych przedmiotów).
Rys. 3. Ilustracja wdrożonej do praktyki wirtualnej symulacji szkoleniowej obejmującej w swym zakresie m.in. gaszenia płonącej ścianki przodka w podziemnej kopalni węgla kamien-nego. W symulacji wykorzystana jest atrapa rzeczywistego obiektu (gaśnicy).