Nieprzestrzeganie przez pracowników i pracodawców zasad bhp jest główną przyczyną dużej liczby wypadków w różnych sektorach przemysłu, w których praca odbywa się powyżej 1 m nad poziomem otoczenia (tzw. praca na wysokości). Z tego powodu potrzebne jest stosowanie dodatkowych zabezpieczeń, takich jak elektroniczne systemy nadzoru bhp, których celem jest zwiększenie bezpieczeństwa pracowników. Do najpopularniejszych funkcji tych systemów należy zaliczyć: śledzenie lokalizacji pracownika, w tym jego obecności w strefach niebezpiecznych, monitorowanie jego aktywności ruchowej, kontrolę stosowania i poprawności skompletowania sprzętu ochronnego, wykrycie powstrzymania spadania lub zawiśnięcia pracownika w szelkach bezpieczeństwa, a także nadzorowanie innych zdarzeń mogących zagrażać życiu i bezpieczeństwu człowieka. W artykule omówiono podstawowe problemy związane z pracą na wysokości, które wymagają monitorowania, oraz przedstawiono rozwiązania techniczne wykorzystywane w elektronicznych systemach nadzoru bhp, stosowanych do poprawy warunków pracy. Publikacja koncentruje się na stanowiskach pracy w budownictwie, gdzie nieraz jedynym możliwym do zastosowania zabezpieczeniem jest indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości.

DOI: 10.54215/BP.2024.12.26.Baszczynski

Celem artykułu jest omówienie zagadnień związanych z używaniem systemów elektronicznych w sprzęcie chroniącym przed upadkiem z wysokości. Stosuje się je zarówno jako moduły świetlne czy dźwiękowe, jak i zestawy czujników, detektorów lub bloków transmisji danych. Systemy te służą poprawie bezpieczeństwa pracy i stanowią wyposażenie środków ochrony indywidualnej. Takie środki określa się inteligentnymi. Ponadto celem artykułu jest zaprezentowanie prototypu urządzenia samohamownego do dynamicznego skracania drogi spadania. Urządzenie to, opracowane w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy – Państwowym Instytucie Badawczym, wyposażone jest w elektroniczno-mechaniczny system blokowania, który pozwala na jego dynamiczne uruchomienie, niezależne od zewnętrznej energii generowanej podczas spadania człowieka. Taka konstrukcja pozwala na redukcję drogi swobodnego spadania i tym samym sił działających na człowieka podczas powstrzymywania spadania, a także na pracę urządzenia samohamownego w pozycji poziomej lub zbliżonej do poziomej i jego wykorzystanie jako urządzenia zapobiegającego rozpoczęciu spadania. W artykule zaprezentowano konstrukcję i sposób działania zaprojektowanego urządzenia oraz możliwości jego zastosowania.

DOI: 10.54215/BP.2024.7.16.Jachowicz

W artykule przedstawiono nowe wymagania dotyczące  badań i oceny bezpieczeństwa użytkowania drabin, ujęte w normie PN-EN 131-2+A2:2017-02. Wymagania te odnoszą się do dwóch wyodrębnionych kategorii drabin: profesjonalnych i nieprofesjonalnych; obejmują także dodatkowe cykliczne badania zmęczeniowe. Nowe badania drabin są realizowane w warunkach zbliżonych do występujących podczas użytkowania na stanowisku pracy.

W  artykule zwrócono uwagę na zgodność zmian z istniejącym w niektórych krajach podziałem tych urządzeń na kategorie wynikające z zakresu i intensywności ich stosowania. Omówiono szczegółowo nowe wymagania dotyczące badań. Zwrócono uwagę na zróżnicowanie sprzedawanych na rynku drabin,  podkreślając istotną rolę sprzedawców – powinni oni udzielać wyczerpujących informacji firmom oraz osobom prywatnym na temat norm europejskich i danych technicznych sprzedawanych drabin.

Na wielu stanowiskach pracy usytuowanych na wysokości, w takich  gałęziach przemysłu jak: budownictwo, energetyka, transport, górnictwo itp., od pracownika wymaga się przemieszczania w poziomie. Specyfika wykonywania pracy w takich warunkach wymaga zastosowania specjalnego sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości. W przypadku zastosowania sprzętu indywidualnego najlepszym rozwiązaniem są systemy ochronne składającego się z: podzespołu kotwiczącego umożliwiającego przemieszczanie się w poziomie, podzespołu łącząco-amortyzującego (np. linki bezpieczeństwa z amortyzatorem) i szelek bezpieczeństwa.

Złożoność konstrukcji podzespołów kotwiczących, ich dobór do stanowisk pracy, instalacja oraz użytkowanie wymagają szerszego omówienia, zarówno z punktu widzenia użytkowników jak i producentów. Z tego powodu w artykule przedstawiono podstawowe konstrukcje urządzeń kotwiczących sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości oraz zasady jego działania. Omówiono podstawowe wymagania stawiane urządzeniom oraz ich metody badań, które są zgodne z normą PN-EN 795:2012. Zwrócono uwagę na możliwość równoczesnego stosowania urządzeń kotwiczących przez więcej niż jednego pracownika. Wskazano problemy techniczne związane z wymaganiami i metodami badań tych urządzeń na podstawie dokumentu CEN/TS 16415:2013 oraz dokumentów Proposal for Enquiry i Recommendation for Use Grupy Pionowej VG-11. Sformułowano podstawowe zasady doboru urządzeń kotwiczących do stanowisk pracy na wysokości.

Szelki bezpieczeństwa oraz pasy do nadawania pozycji podczas pracy i zapobiegania rozpoczęciu spadania są przykładami najczęściej stosowanych uprzęży w indywidualnych systemach chroniących przed upadkiem z wysokości. Uprzęże są narażone na działanie niebezpiecznych czynników mechanicznych, chemicznych, termicznych itp., które powodują utratę parametrów ochronnych, co może stanowić istotne zagrożenie dla ich użytkowników. Konieczne jest zatem prowadzenie monitorowania stanu technicznego uprzęży podczas całego okresu ich użytkowania. Kontrole te powinny być prowadzone bezpośrednio przez ich użytkowników oraz specjalnie do tego celu przygotowane osoby.
W artykule wskazano, co i w jaki sposób należy sprawdzać w uprzężach, aby ocenić, czy podczas użytkowania nie utraciły parametrów ochronnych. Przedstawiono również zdjęcia typowych uszkodzeń, które wymagają wycofania sprzętu z dalszego użytkowania oraz metody manualnego sprawdzania poprawności działania części ruchomych. Głównym celem artykułu jest uzupełnienie informacji zawartych w instrukcjach użytkowania dostarczanych wraz ze sprzętem przez jego producentów.

Indywidualne systemy chroniące przed upadkiem z wysokości odgrywają bardzo istotną rolę w zabezpieczaniu ludzi pracujących na stanowiskach, gdzie występuje zagrożenie spadaniem na niższy poziom, szczególnie w takich gałęziach przemysłu, jak budownictwo, energetyka, telekomunikacja, górnictwo. Składniki systemu są połączone ze sobą za pomocą odpowiednich elementów łączących, najczęściej zatrzaśników, powszechnie stosowanych w zakończeniach podzespołów łącząco-amortyzujących. Zatrzaśniki muszą zachowywać odpowiednie właściwości ochronne w czasie całego okresu użytkowania. Pociąga to za sobą konieczność prowadzenia kontroli ich stanu technicznego bezpośrednio przez ich użytkowników oraz specjalnie do tego celu przygotowane osoby w zakładzie pracy. Prowadzenie takiej kontroli wymaga od użytkownika odpowiedniej wiedzy. W artykule wskazano m.in., jakie cechy należy sprawdzać i w jaki sposób ocenić, czy podczas użytkowania sprzęt nie utracił parametrów ochronnych. W niniejszym artykule przedstawiono zdjęcia typowych uszkodzeń, które wymagają wycofania zatrzaśników z dalszego użytkowania.

Według PIP i GUS upadek z wysokości jest jedną z najczęstszych przyczyn wypadków w środowisku pracy. Praktyka organizowania stanowisk pracy na wysokości oraz wykonywania tam różnych czynności wskazuje, że ciągle jedną z podstawowych metod zabezpieczania pracowników jest stosowanie indywidualnego sprzętu ochronnego, takiego jak np. system powstrzymujący spadanie, którego najważniejszym składnikiem jest podzespół łącząco-amortyzujący. Jego sposób działania w warunkach powstrzymywania spadania jest uzależniony od jego charakterystyki siła obciążająca – wydłużenie. Niniejszy artykuł dotyczy opracowanej w CIOP-PIB metody badań takich charakterystyk zarówno składników indywidualnych systemów ochronnych jak i surowców włókienniczych stosowanych do ich produkcji. Przedstawiono w nim również przykładowe wyniki przeprowadzonych badań linek bezpieczeństwa wykonanych z taśm włókienniczych.

Postęp w dziedzinie sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości, jaki dokonał się w Polsce na przestrzeni ostatnich lat, spowodował znaczne rozszerzenie asortymentu wyrobów należących do tej grupy środków ochrony indywidualnej. Wzrosła też ranga właściwego doboru poszczególnych składników sprzętu w celu stworzenia systemu ochronnego, odpowiedniego dla konkretnych zastosowań. Również w grupie wyrobów pełniących funkcję urządzeń kotwiczących można zauważyć coraz większą liczbę rozwiązań konstrukcyjnych, często o specjalistycznym przeznaczeniu. Sytuacja ta stworzyła potrzebę przedstawienia potencjalnym użytkownikom usystematyzowanej informacji na ich temat, obejmującej zarówno zakres, jak i metody stosowania. Systemy chroniące przed upadkiem z wysokości składają się z trzech głównych podsystemów pełniących odrębne lecz wzajemnie uzupełniające się role, tak aby łącznie zrealizowane były wszystkie wymagane funkcje systemu ochronnego. Podsystemami tymi są: uprząż (część systemu kontaktująca się bezpośrednio z ciałem użytkownika), podsystem łączący lub łącząco-amortyzujący oraz podsystem kotwiczący (urządzenie kotwiczące). Ten ostatni podsystem bezpośrednio współpracuje z konstrukcją stałą i zawiera punkt lub punkty kotwiczenia dla podsystemu łącząco-amortyzującego. Urządzenia kotwiczące ułatwiają, a często wręcz umożliwiają przyłączenie systemu ochronnego do konstrukcji stałej. Niektóre z nich posiadają liczne dodatkowe funkcje, np. umożliwiają przemieszczanie się pracownika na wysokości lub przyłączanie do elementów konstrukcji stałej, będących poza bezpośrednim zasięgiem użytkownika. (...)