Bezpieczeństwo zdrowotne osób starszych w środowisku pracy

Autor: Krystian Cholewa, mgr ekonomii i pedagogiki, referent ds. bhp w latach 2012-2015. Interesuje się

problematyką osób z niepełnosprawnościami; choruje na dziecięce porażenie mózgowe

Źródło: Bezpieczeństwo zdrowotne osób starszych w środowisku pracy, Bezpieczeństwo Pracy. Nauka i Praktyka, 2022, 3, s. 6

Już w 2013 r. Komisja Europejska dostrzegła potrzebę zwiększenia udziału osób 60+ na rynku pracy. W ramach strategii „Europa 2020” wskaźnik zatrudnienia pracowników w wieku od 20 do 64 lat miał zostać podniesiony do 75%. Aby to było możliwe, mieszkańcy UE powinni pracować dłużej, a pracodawcy zapewnić im odpowiednie warunki w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, dostosowane do ich predyspozycji i potrzeb.

Fot. insta_photos/Bigstockphoto

Według wyliczeń Głównego Urzędu Statystycznego średnia ludzkiego życia się wydłuża, co oznacza, że w 2050 r. populacja osób w wieku powyżej 60. roku życia może wynieść 35,8% (dla porównania: w 2013 r. wynosiła 18%). Tym samym na rynku pracy będzie obecnych coraz więcej osób starszych. Jak pokazują badania, osoby z grupy 60+ mogą być cennymi pracownikami, ponieważ są bardziej lojalni wobec pracodawcy oraz mają mniejszą absencję chorobową i wypadkowość w porównaniu z młodymi pracownikami¹. Posiadają też bogate doświadczenie zawodowe, którym mogą się dzielić z osobami dopiero wchodzącymi na rynek pracy.

Z drugiej jednak strony pracownicy z tej grupy wiekowej są bardziej podatni na różnego rodzaju urazy i schorzenia, co może niekorzystnie wpływać na jakość wykonywanej pracy. Dlatego warto, aby pracodawca zachęcał pracowników do troski o własne zdrowie. Polityka prozdrowotna w przedsiębiorstwie może się przyczynić do lepszego stanu zdrowia oraz przedłużenia aktywności zawodowej. Dopilnowanie i zapewnienie przez pracodawcę terminowych badań profilaktycznych, zainteresowanie się stanem zdrowia pracownika oraz zagwarantowanie mu wsparcia w przypadku choroby – to podstawowe działania, które mogą mieć pozytywny wpływ na jego zaangażowanie w pracę².

Z wiekiem wzrok się pogarsza, co może powodować zaburzenia widzenia i wywołać różne schorzenia oczu. Pracownik może wtedy skorzystać z dofinansowania do szkieł korekcyjnych. Ważne jest również regularne wykonywanie wspomnianych już badań, zwłaszcza w takich zawodach, jak: kierowca autobusu, kasjer, ślusarz, stolarz czy krawcowa. Pracownicy po 60. roku życia mogą się również zmagać ze schorzeniami słuchu, który odgrywa ważną rolę w takich miejscach pracy, jak warsztat ślusarski lub blacharski czy supermarket. W tym wieku może się pojawić utrudnione odbieranie sygnałów w hałasie. W tym przypadku również ważne jest zapewnienie pracownikowi odpowiednich badań kontrolnych i odpowiedniego sprzętu czy wyposażenia na stanowisku pracy, np. słuchawek wygłuszających ochronnych. Niezmiernie istotne jest kontrolowanie poziomu ciśnienia krwi (dotyczy to zwłaszcza osób, które zmagają się z nadciśnieniem) czy wykonywania wysiłkowego badania Holtera. Osoby powyżej 55. roku życia są grupie ryzyka, jeśli chodzi o częstotliwość występowania zawałów i udarów. Dlatego profilaktyka chorób wieńcowych jest kluczowa w przypadku tej grupy wiekowej. Ważne jest również regularne badanie poziomu cukru we krwi. Z wiekiem sprawność ruchowa człowieka ulega obniżeniu, m.in. ze względu na zwyrodnienia i bóle kręgosłupa, co ma znaczenie podczas wykonywania ciężkich prac. Niemniej jednak wiele zależy od stanu zdrowia danego pracownika i opinii lekarz  medycyny pracy.

Jak pracodawca powinien dbać o pracowników 60+? Istotne są wspomniane już badania profilaktyczne, a także podejście do tych osób z większą wyrozumiałością oraz powierzanie im zadań adekwatnych do ich wieku i możliwości. Pracodawca powinien również przed dopuszczeniem pracownika np. do ciężkiej pracy fizycznej przeprowadzić szczegółowy wywiad, uwzględniając czynniki ryzyka. Ważne jest również zapewnienie odpowiednich warunków na stanowisku pracy, aby pracownik mógł ją wykonywać w bezpieczny i zdrowy sposób. W zależności od rodzaju wykonywanej pracy trzeba pracownikowi zapewnić: odpowiednie oświetlenie, ergonomiczny fotel, środki ochrony indywidualnej itp. Ponadto, znając specyfikę pracy osób 60+, dobry pracodawca powinien wiedzieć, na jakie elementy zwrócić uwagę przy ocenie możliwości wykonywania pracy przez pracowników z tej grupy wiekowej. W wielu przedsiębiorstwach funkcjonują systemy zarządzania wiekiem, w ramach których pracodawcy podejmują szereg działań prewencyjnych i doraźnych w zakresie podnoszenia kompetencji pracownika i ochrony jego zdrowia przez cały okres kariery zawodowej.

____________________________

1 https://asystentbhp.pl/zdrowie-i-bezpieczenstwo-pracownikow-w-starszymwieku (dostęp: 17.02.2022).

2 A. Kucharska. Pracownik 60+. Warszawa: Główny Inspektorat Pracy, 2013.