Wprowadzenie do BHP pracy platformowej

JAK POPRAWIĆ BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENĘ PRACY PLATFORMOWEJ?

 

Wstęp

 

Bezpieczeństwo i higiena pracy (bhp) to ogół warunków, które powinny być zachowane w przedsiębiorstwie, aby pracownicy mogli wykonywać swoje zadania bezpiecznie i bez szkody dla zdrowia. Istnieje szereg przepisów, które regulują obowiązki pracodawców i pracowników w zakresie bhp. Jednak, z uwagi na charakter relacji pomiędzy uczestnikami gospodarki platformowej, przepisy te rzadko mają w niej zastosowanie. Opracowanie to powstało, aby wskazać możliwe sposoby poprawy stanu bhp w gospodarce platformowej i jest przede wszystkim skierowane do osób organizujących pracę w jej ramach – tj. do przedstawicieli platform. Poprawę bhp osiąga się dzięki skutecznemu zarządzaniu bhp.

 

Zarządzanie bhp

 

Zarządzanie bhp opiera się na koncepcji ryzyka zawodowego. „Ryzyko zawodowe to prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy”1. Narażenie osób wykonujących pracę na zagrożenia zawodowe, podnoszące poziom ryzyka zawodowego, jest zatem konsekwencją ich istnienia. Istnienie to nie jest jednak równoznaczne z doświadczaniem przez takie osoby skutków zdrowotnych, ale może do nich prowadzić, jeśli dojdzie do „niepożądanych zdarzeń”. W dużym uproszczeniu – zarządzanie bhp polega więc na eliminowaniu zagrożeń lub zapobieganiu „niepożądanym zdarzeniom” i obniżaniu w ten sposób poziomu ryzyka zawodowego. Zagrożeniem jest nie tylko niebezpieczny przedmiot (np. ruchome części maszyny czy gorący element wyposażenia) lub niebezpieczna substancja (np. toksyczna), ale również czynniki występujące w środowisku pracy, takie jak: hałas czy gorący lub zimny mikroklimat, a także niebezpieczne okoliczności wykonywania pracy (np. praca na wysokości). Niepożądanym zdarzeniem jest np. pośliźniecie się lub upadek osoby, która wykonuje pracę czy emisja substancji toksycznych, spowodowana np. awarią jakiegoś urządzenia.

 

Usługodawca i usługobiorca – dwie grupy użytkowników platformy

 

Jak zaznaczono we Wstępie, w pracy platformowej rzadko mamy do czynienia ze stosunkiem pracy – w praktyce relacja taka w zasadzie nie występuje pomiędzy osobą zlecającą wykonywanie usługi, a osobą, która ją wykonuje. Nieuprawnione jest zatem używanie pojęć „pracownik” i „pracodawca” w odniesieniu do stron transakcji zawieranych za pośrednictwem platform, ponieważ pojęcia te są ściśle zdefiniowane w kodeksie pracy (art. 2 i 3). Dlatego w tym opracowaniu przyjmuje się określać osoby kupujące usługi za pośrednictwem platform mianem „usługobiorców”, a osoby je świadczące – mianem „usługodawców”.

 

Rola specjalistów ds. bhp

 

W zarządzaniu bhp w określonych sytuacjach (o czym więcej w kolejnym akapicie) pracodawców wspierają pracownicy służby bhp. Są to osoby o ściśle określonych kompetencjach, tj. posiadające odpowiednie wykształcenie i doświadczenie. Pracodawcy zatrudniający do 10 (a pod pewnymi warunkami nawet do 50) pracowników mogą albo samodzielnie wykonywać zadania służby bhp, albo powierzyć wykonywanie zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy. W związku z tym istnieje wiele firm specjalizujących się w obsłudze bhp przedsiębiorstw. Firmy takie mogą wspierać platformy w interpretowaniu wytycznych opisanych w tym opracowaniu w kontekście rodzaju prowadzonej przez nie działalności oraz we wdrażaniu tych wytycznych.

 

Zawartość opracowania

 

7 kolejnych podstron serwisu odnosi się do określonych aspektów zarządzania bhp. Na każdej z nich, w części zatytułowanej „PROBLEM”, scharakteryzowano czynnik bądź czynniki, które negatywnie wpływają na bezpieczeństwo i higienę pracy platformowej. Następnie, pod nagłówkiem „PROPONOWANE ŚRODKI ZARADCZE”, wypunktowano działania, co do których zaleca się, aby były podejmowane przez przedstawicieli platform internetowych w celu ograniczania ryzyka zawodowego w pracy platformowej. Ponadto niektóre punkty zawierają również trzecią część, zatytułowaną ‘DOBRA PRAKTYKA”. Umieszczono w niej przykłady takich praktyk, tj. działań faktycznie realizowanych przez niektóre platform internetowe i mających pozytywny wpływ na bhp.

 

Przykłady te zostały zaczerpnięte z literatury przedmiotu, tj. w szczególności z następujących publikacji:

 

1. de Groen W. P., Kilhoffer Z. (2019), On-location client-determined moderately skilled platform work: Employment and working conditions, Working Paper, European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions (Eurofound);

 

2. European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions (Eurofound) (2018), Employment and working conditions of selected types of platform work, Publications Office of the European Union, Luxembourg.

 

3. Drahokoupil J., Piasna A. (2017), Work in the Platform Economy: Beyond Lower Transaction Costs, Intereconomics, ISSN 1613-964X, Springer, Heidelberg, Vol. 52, Iss. 6, pp. 335-340.

 

Przy każdym przykładzie podano jego źródło, opatrując go odpowiednią cyfrą w nawiasie kwadratowym:

[1], [2] lub [3].

 

 

_________________________________

 

1 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650 ze zm.)

 

UWAGA:.

Przed zastosowaniem tego poradnika zaleca się, aby przedstawiciele platform internetowych przeanalizowali charakter swojej relacji z usługodawcami i rozważyli możliwość ich zatrudnienia w oparciu o umowę o pracę i zagwarantowania wynikającej z przepisów ochrony w zakresie bhp. Zastosowanie rozwiązań proponowanych w tym opracowaniu nie gwarantuje, że bhp usługodawców w pracy platformowej będzie równe bhp pracowników wykonujących analogiczny zakres prac pod kierunkiem pracodawców. Działania przedstawicieli platform będą mniej skuteczne, ponieważ nie posiadają oni zazwyczaj pełnej wiedzy o stanowiskach pracy platformowej oraz o możliwościach psychofizycznych usługodawców.

 

 
0
0
0
1
9
6
8
6