PRACA MOBILNA ICT - PODSUMOWANIE

 

Rozwój technologii informacji i komunikacji sprzyja wzrostowi ekonomicznemu poprzez zwiększenie wydajności i efektywności pracy, poszerzanie obszaru działalności firm; stwarza również możliwości rozwoju nowych rodzajów produkcji i usług. Powoduje także zmiany w sposobie wykonywania pracy, jej organizacji, w relacjach interpersonalnych. Sprzyja lepszemu godzeniu pracy z życiem zawodowym, ułatwia wykonywanie wielu zadań. Jednakże wraz z tym rozwojem w środowiskach pracy nasiliło się oddziaływanie niektórych psychospołecznych czynników ryzyka dla zdrowia zwłaszcza psychicznego, jak również pojawiły nowe. Są to przede wszystkim: dyspozycyjność i konieczność niemal stałej komunikacji, stałe monitorowanie przez pracodawcę, ilościowe i jakościowe obciążenie pracą, duża zmienność sposobu wykonywania pracy i konieczność stałego doskonalenia kompetencji, zmiana charakteru relacji interpersonalnych.

Istniejące dane wskazują, że niektóre cechy pracy mobilnej z ICT mogą mieć odmienne skutki u różnych osób. Należy sądzić, że przyczyny tego stanu rzeczy tkwią w środowisku pracy (np. organizacja pracy, klimat organizacyjny) i pracowniku - w jego właściwościach indywidualnych (np. umiejętność radzenia sobie z wymaganiami pracy, otwartość na nowe doświadczenia, poziom kompetencji), które powinny być ze sobą dobrze dopasowane.

 

Wprawdzie brakuje przepisów i zaleceń dotyczących wymagań co do psychospołecznych warunków pracy z ICT w Polsce, jednak wiele istniejących już aktów prawnych, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, znajduje tutaj zastosowanie, jak chociażby przepisy Kodeksu pracy [20] zobowiązujące pracodawcę do „stwarzania właściwych warunków pracy i zapewnienie opieki zdrowotnej pracownikom", regulujące zagadnienia czasu pracy, zasady wprowadzania telepracy oraz przepisy dotyczące warunków pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe [21]. Konieczne staje się monitorowanie warunków pracy mobilnej wykonywanej przy pomocy ICT: prowadzenie okresowej ich oceny oraz określanie ich wpływu na funkcjonowanie pracowników, po to, by odpowiednio wcześnie wprowadzać stosowne modyfikacje w środowisku pracy i sposobie wykonywania zadań, a także stwarzać możliwości wspierania pracowników w radzeniu sobie z nowymi wyzwaniami.

 

BIBLIOGRAFIA

 

[1]  Afolabi A.F, Abidoye J.A. Integration of information and Communications technology in library operations towards effective library services. "Journal of Humanistic and Social Studies" 2011, 2,1:153-162

[2]  Eurofound and the International Labour Office. Working anytime, anywhere: The effects on the world of work. Publications Office of the European Union, Luxembourg, the International Labour Office, Geneva 2017

[3]  Perspektywy rozwoju polskiej branży ICT do roku 2025. Raport przygotowany przez lnvestin na zlecenie Ministerstwa Rozwoju. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości https://www.parp.gov.pl/storage/publications/pdf/2017_ict_sector_by_2025_pl.pdf (dostęp: 20.02.2018)

[4]  Mobile virtual work. A new paradigm l Andriessen J. H., Vartiainen M. (red.).Springer, Berlin 2006

[5]  Moszyński M. Telepraca jako nowa forma zatrudnienia w Europie. „Rynek Pracy" 2001, 11-12:20-31

[6]  New forms of employment. Publications Office of the European Union, Eurofound, Luxembourg 2015

[7]  The Future Workspace. Mobile and Collaborative Working Perspectives. Schaffers H., BrodtT., Pallot M., Prinz W. (red.).The Mosaic Consortium. Telematica Institut, Enschede 2006

[8]  Popma J. The Janus face of the 'New Ways of Work'. Rise, risks and regulation of nomadic work, ETUI, Working Paper Brussels 2013

[9]  Hislop D., Axtell C., Collins A., Daniels K., GlovereJ., Niven K. Variability in the use of mobile ICTs by homeworkers and its consequences for boundary management and social isolation. "Information and Organization" 2015,25:222-232

[10]  Wolska A., Najmiec A. Ocena wdrożenia postanowień dyrektywy unijnej dotyczącej bhp na stanowiskach pracy wyposażonych w monitory ekranowe. „Bezpieczeństwo Pracy. Nauka i Praktyka" 2013,496,1:16-19

[11]  De Wet, W. Koekemoer, E. Nel J.A. Exploring the impact of information and communication technology on employees' work and personal lives. " SA Journal of Industrial Psychology" 2016,42 (1)

[12]  Błock J.J. Issues for DSM-V: Internet addiction. "American Journal of Psychiatry" 2008,165:306-307

[13]  Chen S.W., Gau S.S., Pikhart H., Peasey A., Chetn S.T., &Tsai M.C. Work stress and subsequent risk of Internet addictions among information technology engineers in Taiwan. "Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking" 2014,17,8:542-550

[14]  Thomee S., Eklóf  M., Gustafsson E., Nilsson R., Hagberg M. Prevalence of perceived stress, symptoms of depression and sleep distubances in relation to information and communication technology (ICT) use among young adults- an explorative prospective study. "Computers in Human Behavior" 2007,23,3:1300-1321

[15]  Arnetz B.B., Wiholm C.J. Technological stress: psychophysiological symptoms in modern offices. "Journal of Psychosomatic Research" 1997,43 (1): 35-42

[16]  Tarafdar    M., Tu Q„ Ragu-Nathan B. & Ragu-Nathan T. The Impact of Technostress on Role Stress and Productivity. "Journal of Management Information Systems" 2007,24,1:301-328

[17]  Tarafdar M., Tu Q„ Ragu-Nathan T. & Ragu-Nathan B. Crossing to the Dark Side: Examining Creators, Outcomes, and Inhibitors of Technostress. "Communications of the ACM" 2011,54,9:113-120

[18]  Raport z realizacji projektu w latach 2016-2017 (nr umowy 6/7K/6/NPZ/2016/312/1716). Merecz-Kot D. (red.) Instytut Medycyny Pracy, Łódź 2017 (niepublikowany)

[19]  Ayyagari R., Grover V., Purvis R. Technostress: technological antecedens and implications. "MIS Ouarterly" 2011,35,4:831-858

[20]  Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. T. jedn. Dz.U. z 2016r., poz. 1666 ze zm.

[21]  Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. Dz.U. 1998 Nr 148 poz. 973

 

Praca została zrealizowana w ramach zadania finansowanego ze środków Narodowego Programu Zdrowia

nr 6/7K/6/NPZ/2016/312/1716.