Dyrektywa Rady 96/82/WE
z dnia 9 grudnia 1996 r.
dotycząca zarządzania zagrożeniami poważnymi awariami
z udziałem substancji niebezpiecznych

(Council Directive 96/82/EC
of 9 December 1996
on the control of major-accident hazards
involving dangerous substances)

[Tekst oryginalny dyrektywy: OJ L 10, 14. 01. 1997, p. 13]

Preambuła

(Tłumaczenie: mgr Iwona Sikora)

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
biorąc pod uwagę Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, a w szczególności jego artykuł 130s (1),
biorąc pod uwagę wniosek Komisji 1),
biorąc pod uwagę opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego  2),
działając zgodnie z procedurą ustaloną w artykule 189c Traktatu  3),

1. zważywszy, że dyrektywa Rady 82/501/EWG z dnia 24 czerwca 1982 roku w sprawie zagrożenia poważnymi awariami przez niektóre rodzaje działalności przemysłowej  4) dotyczy przeciwdziałania powstawaniu poważnych awarii, które mogłyby być rezultatem wybranej działalności przemysłowej oraz dotyczy ograniczania ich skutków dla człowieka i środowiska;
2. zważywszy, że zadania i zasady polityki Wspólnoty dotyczącej środowiska naturalnego, ustanowione w artykule 130r (1) i (2) Traktatu oraz sprecyzowane w programach działań Wspólnoty Europejskiej, dotyczących środowiska 5), mają w szczególności na celu zachowanie i ochronę stanu środowiska oraz ochronę zdrowia człowieka, poprzez działania zapobiegawcze;
3. ważywszy, że Rada i przedstawiciele rządów państw członkowskich, spotykający się w ramach działań Rady, w towarzyszącym postanowieniu w sprawie czwartego programu działań dotyczącego środowiska 6), zwrócili uwagę na potrzebę bardziej efektywnego wdrażania dyrektywy 82/501/EWG i zaapelowali o zmianę treści dyrektywy, tak aby stwarzała możliwość, jeśli będzie to konieczne, poszerzenia zakresu jej oddziaływania i większej wymiany informacji w przedmiotowej sprawie między państwami członkowskimi; zważywszy, że piąty program działań, którego ogólny zakres został zaakceptowany przez Radę i przedstawicieli rządów państw członkowskich, spotykających się w ramach działań Rady, w ich postanowieniu z dnia 1 lutego 1993 7), kładzie nacisk na lepsze zarządzanie ryzykiem powstania awarii;
4. zważywszy, że w świetle awarii w Bhopal i Mexico City, które ukazały rozmiary zagrożeń powstające wówczas, gdy obszary niebezpieczne i obszary zamieszkane znajdują się blisko siebie, rezolucja Rady z dnia 16 października 1989 roku wezwała Komisję, by uzupełniła dyrektywę 82/501/EWG o postanowienia dotyczące kontroli planowania zagospodarowania terenu odnoszące się do zezwoleń na nowe instalacje oraz do rozwoju urbanistycznego terenów wokół istniejących instalacji;
5. zważywszy, że wymieniona rezolucja wzywa Komisję do wspólnej pracy z państwami członkowskimi w kierunku większego wzajemnego zrozumienia i harmonizacji krajowych zasad oraz działań praktycznych dotyczących raportów bezpieczeństwa;
6. zważywszy, że pożądane jest zgromadzenie doświadczeń osiągniętych w wyniku różnorodnych sposobów zarządzania zagrożeniami poważnymi awariami; zważywszy, że Komisja i państwa członkowskie powinny rozwijać stosunki z odpowiednimi instytucjami międzynarodowymi, aby określić środki odpowiednie do ustanowionych w niniejszej Dyrektywie w celu ich wykorzystania w krajach trzecich;
7. zważywszy, że konwencja Europejskiej Komisji Gospodarczej Narodów Zjednoczonych w sprawie transgranicznych skutków awarii przemysłowych uwzględnia środki odnoszące się do zapobiegania, przygotowania się i reagowania na awarie przemysłowe, które mogą powodować skutki transgraniczne, oraz zakłada międzynarodową współpracę w tej dziedzinie;
8. zważywszy, że dyrektywa 82/501/EWG stanowi pierwszy etap w procesie harmonizacji; zważywszy, że wymieniona dyrektywa powinna być zmodyfikowana i uzupełniona, aby zapewnić wysoki poziom ochrony na terenie całej Wspólnoty w sposób konsekwentny i efektywny; zważywszy, że obecnie harmonizacja ogranicza się do środków koniecznych do ustanowienia bardziej efektywnego systemu zapobiegania poważnym awariom o rozległych skutkach oraz ograniczania ich następstw;
9. zważywszy, że poważne awarie mogą mieć skutki wykraczające poza granice danego kraju; zważywszy, że ekologiczne i ekonomiczne koszty awarii ponosi nie tylko zakład dotknięty awarią, ale także zainteresowane państwa członkowskie; zważywszy, że właśnie dlatego jest konieczne podjęcie środków zapewniających wysoki poziom ochrony na terenie Wspólnoty;
10. zważywszy, że postanowienia niniejszej dyrektywy muszą być stosowane bez naruszania postanowień Wspólnoty dotyczących bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w środowisku pracy;
11. zważywszy, że stosowanie wykazu, który obejmuje pewne instalacje, a wyklucza inne, stwarzające identyczne zagrożenia, nie jest postępowaniem właściwym i stosowanie takiego wykazu może doprowadzić do tego, że potencjalne źródła poważnych awarii nie będą objęte odpowiednimi przepisami; zważywszy, że postanowienia dyrektywy 82/501/EWG muszą zostać zmienione, tak aby przepisy mogły być stosowane do każdego zakładu, w którym znajdują się substancje niebezpieczne w na tyle dużych ilościach, aby stwarzać zagrożenie poważną awarią;
12. zważywszy, że uwzględniając postanowienia Traktatu i zgodnie ze stosownymi przepisami prawnymi Wspólnoty, państwa członkowskie mogą stosować bądź wprowadzić odpowiednie środki odnoszące się do działalności transportowej w dokach, na nabrzeżach i stacjach rozrządowych, które nie zostały objęte postanowieniami niniejszej Dyrektywy, aby zapewnić poziom bezpieczeństwa odpowiadający ustalonemu w niniejszej Dyrektywie;
13. zważywszy, że przesyłanie niebezpiecznych substancji rurociągami również stwarza zagrożenie wystąpienia poważnych awarii; zważywszy, że Komisja, po zebraniu i ocenie informacji dotyczących istniejących wewnątrz Wspólnoty mechanizmów, które regulują taką działalność i występowanie związanych z nią zdarzeń, powinna przygotować stanowisko oceniające sytuację oraz określające odpowiednie instrumenty do działań w tym obszarze, jeśli okaże się to niezbędne;
14. zważywszy, że uwzględniając postanowienia Traktatu i zgodnie z odpowiednimi przepisami prawnymi Wspólnoty, państwa członkowskie mogą stosować bądź wprowadzić odpowiednie środki w odniesieniu do składowisk odpadów, które nie zostały objęte postanowieniami niniejszej dyrektywy;
15. zważywszy, że analiza poważnych awarii odnotowanych we Wspólnocie wskazuje, że większość z nich wynika z niedociągnięć w zarządzaniu i/lub niedociągnięć organizacyjnych; zważywszy, że dlatego właśnie jest konieczne ustalenie na poziomie Wspólnoty podstawowych zasad dotyczących systemów zarządzania, które muszą być odpowiednie do przeciwdziałania zagrożeniom poważnymi awariami, ich kontroli oraz ograniczania ich skutków;
16. zważywszy, że różnice w organizowaniu inspekcji zakładów przez kompetentne władze mogą prowadzić do powstania zróżnicowanego poziomu bezpieczeństwa; zważywszy, że jest konieczne ustalenie na poziomie Wspólnoty niezbędnych wymagań, które muszą spełniać systemy inspekcji ustanawiane przez państwa członkowskie;
17. zważywszy, że, aby wykazać, że zostały podjęte wszelkie niezbędne działania, mające na celu zapobieganie poważnym awariom, opracowanie planów na wypadek awarii oraz sposobów reagowania na awarie, operator, w przypadku zakładów, w których znajdują się substancje niebezpieczne w znacznych ilościach, powinien dostarczyć kompetentnym władzom informację w formie raportu o bezpieczeństwie zawierającego szczegóły dotyczące zakładu, posiadanych niebezpiecznych substancji, instalacji lub urządzeń magazynowych, możliwych poważnych awarii oraz stosowanych systemów zarządzania, mających na celu zapobieganie i ograniczenie ryzyka wystąpienia poważnych awarii oraz umożliwiających podjęcie niezbędnych kroków ograniczających skutki tych awarii;
18. zważywszy, że aby zredukować ryzyko efektu domina, gdy zakłady są zlokalizowane w taki sposób albo tak blisko siebie, że wzrasta prawdopodobieństwo i możliwość wystąpienia poważnych awarii lub zwiększenia się ich skutków, należy przewidzieć wymianę odpowiednich informacji oraz współpracę w przekazywaniu informacji społeczeństwu;
19. zważywszy, że aby zapewnić dostęp do informacji dotyczących środowiska, społeczeństwo powinno mieć dostęp do raportów bezpieczeństwa przygotowanych przez operatorów, zaś osoby co do których istnieje prawdopodobieństwo, że zostaną dotknięte skutkami awarii, powinny być odpowiednio poinformowane o właściwych działaniach, jakie mają być podjęte w razie awarii;
20. zważywszy, że aby przeciwdziałać niebezpieczeństwu, w zakładach, w których znajdują się substancje niebezpieczne w znacznych ilościach, niezbędne jest przyjęcie zewnętrznych i wewnętrznych planów awaryjnych oraz stworzenie systemów zapewniających sprawdzanie i weryfikację tych planów w razie potrzeby oraz ich uruchamianie w razie poważnej awarii lub prawdopodobieństwa jej wystąpienia;
21. zważywszy, że wewnętrzny plan awaryjny musi być konsultowany z załogą zakładu, a społeczeństwo musi być poinformowane o zewnętrznym planie awaryjnym;
22. zważywszy, że aby zapewnić większą ochronę obszarom zamieszkanym, obszarom użytku publicznego oraz terenom o szczególnym znaczeniu lub wrażliwości, należy w kwestii zagospodarowania terenu i/lub w przypadku innej, odpowiedniej polityki przyjętej w państwach członkowskich wziąć pod uwagę długoterminową potrzebę zachowania odpowiedniej odległości między takimi obszarami a zakładami stwarzającymi takie zagrożenie, jeśli zaś chodzi o istniejące zakłady, należy wziąć pod uwagę dodatkowe środki techniczne, aby nie zwiększać ryzyka w stosunku do ludzi;
23. zważywszy, że aby zapewnić podjęcie odpowiednich środków zaradczych w razie wystąpienia poważnej awarii, operator musi natychmiast powiadomić kompetentne władze i przekazać im konieczne informacje umożliwiające dokonanie oceny jej skutków;
24. zważywszy, że aby zapewnić wymianę informacji oraz zapobiec podobnym awariom w przyszłości, państwa członkowskie powinny przekazywać Komisji informacje dotyczące poważnych awarii na ich terytorium, tak aby Komisja mogła analizować zagrożenia wywołane tymi awariami oraz zapewnić funkcjonowanie systemu rozpowszechniania informacji dotyczących w szczególności poważnych awarii i wniosków wyciągniętych na przyszłość; zważywszy, że wymiana informacji powinna również obejmować sytuacje grożące awarią, które państwa członkowskie uważają za szczególnie interesujące z technicznego punktu widzenia, jeżeli chodzi o zapobieganie poważnym awariom i ograniczanie ich skutków,

PRZYJĘŁA NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ: