9. 5 MINUT DLA BEZPIECZEŃSTWA

 

 Nazwa firmy: Katowicki Holding Węglowy S.A.

 

Dziedzina gospodarki/branża: górnictwo
Strona internetowa: www.khw.com.pl

 

Tytuł dobrej praktyki: 5 MINUT DLA BEZPIECZEŃSTWA

 

      1.     Charakterystyka zagadnienia, którego dotyczy dobra praktyka
              (powód podjęcia tematu):

 

Obowiązkowe szkolenia z zakresu bhp stanowią jedno z podstawowych narzędzi zmiany świadomości pracowników w zakresie bezpieczeństwa pracy. Ich celem jest podnoszenie poziomu wiedzy z zakresu identyfikacji zagrożeń, a także umiejętności unikania sytuacji niebezpiecznych oraz właściwej reakcji na niebezpieczne zachowania pracowników.

W przedsiębiorstwie, oprócz szkoleń obowiązkowych, są przeprowadzane również cotygodniowe szkolenia dla załogi. Dział BHP i Szkoleń opracowuje tematykę tych szkoleń i raz w tygodniu osoby dozoru przekazują pracownikom wskazane zagadnienia (pracownicy potwierdzają podpisem fakt udziału w szkoleniu). Dodatkowo treść tych szkoleń jest nagrywana i w każdej chwili pracownicy mają możliwość odsłuchania ich treści w systemach łączności telefonicznej po wybraniu odpowiedniego numeru, także bezpośrednio na stanowiskach pracy.

Niestety, pomimo tak bogato realizowanych działań edukacyjnych z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy od 2005 do I połowy 2010 r. obserwowano tendencję wzrostową liczby wypadków przy pracy.

 

      2.     Opis podjętych działań:

 

Charakterystyka metody „5 minut dla bezpieczeństwa”:

 

 „5 minut dla bezpieczeństwa” to krótkie, moderowane rozmowy
na temat bezpieczeństwa pracy, prowadzone przez bezpośredniego przełożonego z małą grupą jego pracowników.

 

 Rolą prowadzącego „5 minut dla bezpieczeństwa” jest zadawanie pytań. Nie informuje i nie szkoli, lecz wymaga podania informacji przez swoich pracowników, traktuje ich jak ekspertów od danej czynności.

 

 Tematem rozmów są konkretne czynności lub zadania, które pracownicy wykonują codziennie, od wielu lat.

 

 Podczas rozmowy pracownicy koncentrują się na zachowaniach, które umożliwiają bezpieczne wykonanie pracy.

 

 Pracownicy dyskutują wspólnie o zakładowych przepisach i zajmują się zagrożeniami związanymi z daną czynnością.

 

 Poprzez rozważanie słabych punktów i problemów pracownicy mogą opracować dobre i wykonalne propozycje ulepszeń.

 

Reguły zachowania są ustalane przez pracowników,
przez co są w dużym stopniu przez nich akceptowane
(budowanie zaangażowania pracownika)

 

 Systematyczne dyskusje o zagrożeniach i opracowywanie reguł postępowania wspomagają myślenie zapobiegawcze szeregowych pracowników.

 

 

Podczas „5 minut dla bezpieczeństwa” pracownicy mają możliwość przyjrzeć się istniejącym przepisom. Jest to szczególnie istotne, w sytuacji gdy w zakładzie pracy następuje ich zmiana. Pracownicy mają również możliwość zauważyć zagrożenia, które dotychczas nie zostały ujęte w ocenie ryzyka.

Wspólna rozmowa w formie „5 minut dla bezpieczeństwa” i omówienie istniejących problemów w grupie pobudza kreatywność pracowników, którzy podczas jej trwania znajdują łatwe i proste rozwiązania problemów dotyczących bezpieczeństwa, szczególnie, że odnosi się to do ICH stanowisk pracy.

 

1 etap – Przygotowanie pracowników do prowadzenia „5 minut dla bezpieczeństwa” w kopalniach. Założono, że rozmowy dotyczące bezpiecznych zachowań na stanowiskach pracy będą prowadzone przez wytypowanych pracowników ruchu, pracowników nadzoru oraz zakładowych społecznych inspektorów pracy z kopalni należących do Katowickiego Holdingu Węglowego S.A. Problem stanowił jednak brak przygotowania tych osób do podobnych działań i brak edukacji w tym zakresie, a zgodnie z założeniami projektu umiejętności w zakresie komunikacji były niezbędne. Stąd w celu podniesienia poziomu wiedzy z zakresu zachowania pracowników i podejmowania ryzyka w pracy oraz nabycia umiejętności z zakresu komunikacji interpersonalnej wytypowani pracownicy wzięli udział w szkoleniach przygotowanych przez KHW S.A. we współpracy z CIOP-PIB z zakresu doskonalenia metod komunikacji bezpośredniej oraz metod promowania bezpieczeństwa pracy. W programie szkoleń uwzględniono elementy teorii komunikacji i teorii ryzyka oraz wyniki najnowszych badań dotyczących omawianej tematyki.

Przedmiotem szkolenia było w szczególności:

  1. Omówienie założeń metoda aktywizacji pracowników „5 minut dla bezpieczeństwa”
  2. Łamanie zasad w pracy i podejmowania ryzyka (postrzeganie ryzyka, jakościowa ocena podejmowanego ryzyka, percepcja ryzyka i zagrożeń w zależności od płci, wieku, wykształcenia i liczby potomstwa)
  3. Elementy andragogiki (typy uczenia się dorosłych, podnoszenie skuteczności i efektywności uczenia się dorosłych)
  4. Komunikacja interpersonalna w grupie (cechy komunikacji w grupie, tworzenie komunikatów, słuchanie – odbieranie komunikatów i interpretowanie komunikatów i reagowanie na nie, komunikacja niewerbalna, błędy w rozumowaniu)
  5. Rutyna w pracy i metody jej przeciwdziałania

Podczas szkoleń największy nacisk położono na elementy praktyczne – uczestnicy doskonalili komunikację, ćwiczyli metody przekazu informacji oraz elementy z zakresu komunikacji werbalnej i niewerbalnej. Ważnym elementem szkoleń było także omawianie i ćwiczenie sposób prowadzenia prostych rozmów na stanowiskach pracy. Każdy uczestnik otrzymał drukowane materiały szkoleniowe w formie skryptu zawierającego szczegółowe omówienie tematyki z zakresu szkolenia.

2 etap - Szkolenie osób dozoru w kopalni. Szkolenia zostały prowadzone przez pracowników służb BHP Biura Zarządu KHW S.A. oraz kopalń zarówno podczas narad dla osób dozoru jak i podczas odrębnych spotkań. Przedmiotem szkoleń było szczegółowe omówienie metody „5 minut dla bezpieczeństwa” oraz zachęcenie osób dozoru do zaangażowania się w realizowane działania. Szkolenia te miały na celu zapoznanie osób dozoru z założeniami projektu oraz zmianę sposobu ich myślenia o poprawie bezpieczeństwa pracy w kopalniach. Przyjęto,
że niezbędnym elementem skuteczności podjętych działań jest poparcie i zaangażowanie osób dozoru, widoczne dla pracowników kopalń. 

3 etap - Wdrażanie metody. „5 minut dla bezpieczeństwa” zostało wprowadzone w pierwszej kolejności w oddziałach mniejszych liczebnie oraz w oddziałach przeróbki mechanicznej węgla, a w okresie późniejszym nastąpiło wdrożenie metody w pozostałych oddziałach. Do upowszechniania prowadzonych działań wśród pracowników wykorzystano m.in. plakaty wykonane przez pracowników kopalń oraz członków ich rodzin w ramach konkursu na plakat, zorganizowanego jako element informacyjnej kampanii społecznej 2010 „Bezpieczne miejsce pracy”.

Metoda „5 minut dla bezpieczeństwa” została wdrażana w kopalniach KHW S.A. poprzez działania informacyjne, prewencyjne oraz naprawcze, tj.:

  • omawianie planów oraz efektów prowadzonych działań podczas cotygodniowych szkoleń dla pracowników kopalń (działanie informacyjne)
  • przeprowadzanie rozmów na temat bezpiecznego wykonywania prac bezpośrednio na stanowiskach pracy dla wszystkich grup pracowników, zarówno dołowych, jak
    i powierzchniowych (działanie prewencyjne).
  • przeprowadzanie rozmów na stanowiskach, na których doszło do wypadków lub zdarzeń potencjalnie wypadkowych (działanie naprawcze).

 

      3.     Efekty przeprowadzonych działań, w tym szczególnie związane z bezpieczeństwem pracy
              (dla przedsiębiorstwa oraz dla pracowników):

 

Wdrażanie instruktaży metodą „5 minut dla bezpieczeństwa” ma na celu zwiększenie świadomości pracowników w zakresie stosowanie bezpiecznych metod pracy. Podjęte działania prowadzą do ograniczania zagrożeń osobowych i organizacyjnych.

W 2011 r. zanotowano spadek liczby wypadków przy pracy w kopalniach Katowickiego Holdingu Węglowego S.A. o 21 w stosunku do roku poprzedniego (345 wypadków w 2011 r. w porównaniu do 366 wypadków przy pracy w 2010 r. Przede wszystkim należy jednak zwrócić uwagę na zmniejszenie udziału czynnika ludzkiego jako przyczyny wypadków o 5,5%.

 

      4.     Wnioski/uwagi:

 

Nowatorska metoda prowadzenia instruktażu, wdrożona w KHW S.A., może zostać wdrożona w innych spółkach węglowych – Kompania Węglowa S.A., Jastrzębskiej Spółce Węglowej S.A., Południowym Koncernie Węglowym, KGHM Miedź Polska S.A., w których podobnie jak w KHW S.A. przyczyną około 80% wypadków przy pracy jest czynnik ludzki i wymagana jest zmiana świadomości pracowników w zakresie odpowiedzialności za bezpieczeństwo własne i współpracowników. Stan taki potwierdzają raporty Wyższego Urzędu Górniczego, dotyczące bezpieczeństwa pracy w górnictwie węgla kamiennego. Ze względu na uniwersalność i położenie nacisku na zmianę zachowania pracowników na bezpieczne, projekt może zostać wdrożony w każdym przedsiębiorstwie, niezależnie od działu gospodarki czy specyfiki działalności. 

 

      5.     Kontakt:

 

Katowicki Holding Węglowy S.A.
Strona internetowa: www.khw.com.pl