Zagrożenia drganiami mechanicznymi |
System prawnej ochrony |
Źródła ekspozycji w środowisku pracy i życia |
Drgania mechaniczne - Zasady oceny narażenia i metody badań |
Drgania mechaniczne - Profilaktyka techniczna i organizacyjna |
Słowniczek |
Artykuły |
Książki |
Literatura uzupełniająca |
Drgania mechaniczne - Wykaz ustaw i rozporządzeń |
Wykaz norm |
DRGANIA MECHANICZNE - Materiały szkoleniowe i prezentacje multimedialne |
Zaprezentowane dane statystyczne obrazujące stan zagrożenia drganiami mechanicznymi w środowisku pracy w Polsce opracowano na podstawie danych publikowanych przez Główny Urząd Statystyczny ("Warunki pracy w 2019” r., Warszawa 2020 r.) oraz przez Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera (”Choroby zawodowe w Polsce w 2019 r.”, Łódź 2020) Stosowane w opisach określenie osobozagrożenia to suma działających na pracownika, szkodliwych czynników (np. jeśli pracownik narażony jest jednocześnie na drgania mechaniczne, hałas i substancje chemiczne to mamy do czynienia z trzema osobozagrożeniami). Jeżeli na każdego pracownika działa tylko jeden czynnik szkodliwy, wówczas suma osobozagrożeń równa jest liczbie osób narażonych na czynniki szkodliwe.
Drgania mechaniczne (wibracje) są czwartym pod względem liczby zagrożonych pracowników czynnikiem szkodliwym środowiska pracy (wykresy na rys. 1 i rys. 2). W 2019 roku na drgania mechaniczne było narażonych 12891 pracowników. Wg danych GUS, w porównaniu do roku 2018 liczba pracowników zagrożonych drganiami mechanicznymi utrzymuje się na podobnym poziomie (rys. 3), jednak w dłuższym okresie czasu można zauważyć tendencję malejącą (rys. 4).
Rys. 2. Procentowy udział zatrudnionych w warunkach zagrożenia czynnikami szkodliwymi w 2019 roku.
Rys. 3. Zatrudnieni w warunkach zagrożenia czynnikami szkodliwymi i uciążliwościami pracy w 2018 i 2019 roku.
Rys. 4. Liczba narażonych na wibracje w latach 2010 - 2019.
Wykres na rys. 5 pokazuje zagrożenie drganiami mechanicznymi środowisku pracy w poszczególnych województwach. Największą liczbę zagrożonych tym czynnikiem odnotowano w 2019 r. w województwach: śląskim (2295 zagrożonych), dolnośląskim (1988) i wielkopolskim (1575), czyli w województwach o znacznej koncentracji zakładów z sekcji przetwórstwa przemysłowego, górnictwa.
Z danych statystycznych z lat ubiegłych wynika, że najwięcej osób zagrożonych drganiami pracuje w sekcjach: przetwórstwa przemysłowego, budownictwa, transportu i gospodarki magazynowej oraz górnictwa. Mimo ogólnej tendencji malejącej, w wielu sekcjach gospodarki narodowej wzrasta liczba zatrudnionych w warunkach zagrożenia drganiami mechanicznymi.
WPŁYW DRGAŃ NA ORGANIZM CZŁOWIEKA
CHOROBY ZAWODOWE
Dane dotyczące chorób zawodowych w Polsce gromadzone są w Centralnym Rejestrze Chorób Zawodowych w Instytucie Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi.
Na wykresie z rys. 6 przedstawiono liczbę przypadków każdej z postaci zespołu wibracyjnego z 2018 roku.
Rys. 6. Liczba przypadków postaci zespołu wibracyjnego w 2019 roku.
Na wykresach z rys. 7 i rys. 8 opracowanych na podstawie danych opublikowanych przez IMP pokazano liczbę przypadków stwierdzonych w Polsce w 2019 r. chorób zawodowych w liczbach bezwzględnych i w przeliczeniu na 100 tys. pracujących (tzw. współczynnik zachorowalności). Prezentowane dane ograniczono do chorób o największej zapadalności. Z przedstawionych danych wynika, że w 2019 r. stwierdzono 9 przypadków zespołu wibracyjnego, co odpowiadało współczynnikowi zachorowalności równemu 0,1.
Rys. 7. Dominujące choroby zawodowe wśród mężczyzn w Polsce w 2019 r. – liczba stwierdzonych przypadków.
Na Rys. 9 przedstawiono dane dotyczące stwierdzonych przypadków zespołu wibracyjnego w 2019r. w sekcjach gospodarki narodowej, w których odnotowano największe zagrożenie drganiami mechanicznymi. Najwięcej przypadków tej choroby stwierdza się w sekcjach rolnictwa, leśnictwa, łowiectwa i rybactwa (3), przetwórstwa przemysłowego (3), górnictwa i wydobywania (1) oraz budownictwa (2). Są to sekcje, w których powszechnie wykorzystywane są różnego rodzaju pneumatyczne, hydrauliczne, elektryczne i spalinowe narzędzia ręczne takie jak młoty pneumatyczne, wiertarki (w tym udarowe), szlifierki, ubijaki udarowe i piły łańcuchowe.
W ciągu ostatnich lat liczba rejestrowanych nowych przypadków zespołu wibracyjnego ma tendencję malejącą (rys. 10).