Bezpieczne funkcjonowanie w roli kierowcy wymaga posiadania określonych cech i sprawności, do których należą:
- sprawność procesów intelektualnych i poznawczych – umożliwia trafną ocenę sytuacji na drodze i podejmowanie właściwych decyzji,
- sprawność psychomotoryczna i psychofizyczna – umożliwia sprawne wykonanie podjętych decyzji,
- cechy temperamentu i osobowości – decydują m.in. o trafności samooceny, odpowiedzialności w działaniu, samokontroli emocjonalnej, dojrzałości społecznej, stylu działania.
Te cechy i sprawności są oceniane w trakcie badań psychologicznych kierowców już przy podejmowaniu pracy w tym zawodzie, a następnie kontrolowane cyklicznie w kolejnych badaniach przeprowadzanych w trakcie wykonywania zawodu (co 5 lat do 60 roku życia, co 30 miesięcy po przekroczeniu 60 lat – co 30 miesięcy).
Poza doborem zawodowym sprawność kierowców może być zwiększana poprzez różne formy oddziaływań indywidualnych, takich jak:
- kształtowanie umiejętności adekwatnej samooceny,
- uświadamianie konsekwencji lekceważenia przepisów i skutków błędów kierowców,
- kształtowanie umiejętności radzenia sobie z czynnikami obciążającymi wynikającymi z uczestnictwa w ruchu drogowym,
- zwiększanie poziomu uwagi i unikanie sytuacji zaburzających ciągłość uwagi,
- kształtowanie dobrych nawyków,