Obróbka skrawaniem metali
Ryzyko zawodowe
 

Definicja: ryzyko zawodowe to prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy  wg (§ 2 pkt 7) rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp z późn. zm., (tekst jedn. Dz. U. 2003 r., nr 169, poz. 1650) ze zm.


Obowiązki pracodawcy związane z:

    • informowaniem pracowników o ryzyku zawodowym oceną i dokumentowaniem ryzyka zawodowego występującego przy określonych pracach
    • stosowaniem niezbędnych środków profilaktycznych zmniejszających ryzyko

Pracodawca w szczególności jest obowiązany:

1) zapewnić organizację pracy i stanowisk pracy w sposób zabezpieczający pracowników przed zagrożeniami wypadkowymi oraz oddziaływaniem czynników szkodliwych dla zdrowia i uciążliwości – m.in. przez

    • przeprowadzanie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy
    • monitorowanie czynników rakotwórczych lub mutagennych
    • nadzór nad wykonywaniem ręcznych prac transportowych

2) zapewnić likwidację zagrożeń dla zdrowia i życia pracowników głównie przez stosowanie następujących zasad zapobiegania:

    1. zapobieganie zagrożeniom,
    2. przeprowadzanie oceny ryzyka związanego z zagrożeniami, które nie mogą być wykluczone,
    3. likwidowanie zagrożeń u źródeł ich powstawania,
    4. dostosowywanie warunków i procesów pracy do możliwości pracownika, w szczególności przez odpowiednie projektowanie i organizowanie stanowisk pracy, dobór maszyn i innych urządzeń technicznych oraz narzędzi pracy – z uwzględnieniem zmniejszenia uciążliwości pracy, zwłaszcza pracy monotonnej i pracy w ustalonym z góry tempie, oraz ograniczenia negatywnego wpływu takiej pracy na zdrowie pracownika,
    5. stosowanie nowych rozwiązań technicznych,
    6. zastępowanie niebezpiecznych procesów technologicznych, urządzeń, substancji i innych materiałów – bezpiecznymi lub mniej niebezpiecznymi,
    7. nadawanie priorytetu środkom ochrony zbiorowej przed środkami ochrony indywidualnej,
    8. instruowanie pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

 

***

 

Badania i pomiary czynników szkodliwych

Obowiązki pracodawcy związane z prowadzeniem badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy regulują m.in.:

    • Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, Dz.U. 2011 nr 33 poz. 166


Badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia (z wyjątkiem czynników o działaniu rakotwórczym lub mutagennym):

1) nie są przeprowadzane jeżeli wyniki dwóch ostatnio przeprowadzonych badań i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia nie przekroczyły 0,1 wartości (określonej w odrębnych przepisach) najwyższego dopuszczalnego stężenia lub natężenia  tego czynnika

2) co najmniej raz na dwa lata – przy stwierdzeniu, w ostatnio przeprowadzanym badaniu, stężeń i natężeń czynników szkodliwych powyżej 0,1 lecz poniżej 0,5 wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń określonych w odrębnych przepisach

3) raz w roku - przy stwierdzeniu stężeń i natężeń czynników powyżej 0,5  wartości najwyższych dopuszczalnych stężen i natężeń określonych w odrębnych przepisach

4) w razie stwierdzenia przekroczeń wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń czynnika chenicznego należy podjąć jak najszybciej działania mające na celu ograniczenie narażenia na ten czynnik i po ich wprowadzeniu przeprowadzić pomiary stężeń - harmonogram działań korygujących powinien określić zakres i termin zakończenia działań.


Badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia o działaniu rakotwórczym lub mutagennym:

1) co najmniej raz na sześć miesięcy – przy stwierdzeniu, w ostatnio przeprowadzanym badaniu, stężeń i natężeń czynników rakotwórczych lub mutagennych powyżej 0,1 lecz poniżej 0,5 wartości ich najwyższych dopuszczalnych stężen i natężeń określonych w odrębnych przepisach

2) co najmniej raz na trzy miesiące - przy stwierdzeniu stężeń i natężeń czynników rakotwórczych lub mutagennych powyżej 0,5  wartości ich najwyższych dopuszczalnych stężen i natężeń określonych w odrębnych przepisach

3) w każdym przypadku wprowadzenia zmiany w warunkach występowania czynników rakotwórczych lub mutagennych na stanowisku pracy

4) w razie stwierdzenia przekroczeń wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń czynnika chenicznego rakotwórczego lub mutagennego należy podjąć jak najszybciej działania mające na celu ograniczenie narażenia na ten czynnik i po ich wprowadzeniu przeprowadzić pomiary stężeń - harmonogram działań korygujących powinien określić zakres i termin zakończenia działań.

- pracodawca prowadzi rejestr wyników wykonywanych badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia na stanowisku pracy oraz karty pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia

- rejestr i karty przechowywane są - przez 40 lat; wyniki badań i pomiarów – przez 3 lata

- wyniki badań i pomiarów oraz rejestr i karty pracodawca obowiązany jest udostępnić na każde żądanie pracownikom lub ich przedstawicielom w sposób ustalony w danym zakładzie

 

Czynniki rakotwórcze lub mutagenne:


- wykaz czynników rakotwórczych lub mutagennych (tj. substancji, preparatów,  czynników i procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym) określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy, (Dz. U. 2012 r, poz. 980)

- pracodawca prowadzi rejestr prac w ekspozycji na czynniki rakotwórcze lub mutagenne, zawierający następujące dane:

    • wykaz procesów technologicznych i prac, w których substancje, preparaty lub czynniki o działaniu rakotwórczym lub mutagennym są stosowane, produkowane lub występują jako zanieczyszczenia bądź produkt uboczny
    • wykaz substancji, preparatów, czynników o działaniu rakotwórczym lub mutagennym wraz z podaniem ilościowej wielkości produkcji lub stosowania
    • uzasadnienie konieczności stosowania ww. substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym
    • wykaz i opis stanowisk pracy, na których występuje narażenie na substancje, preparaty, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym
    • liczbę pracowników pracujacych w narażeniu, w tym liczbę kobiet
    • określenie rodzaju substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym powodujących narażenie, rodzaj kontaktu, wielkość narażenia i czas jego trwania
    • rodzaje podjętych środków i działań ograniczajacych stopień narażenia

- pracodawca jest obowiązany prowadzić rejestr pracowników narażonych na działanie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym i przechowywać go  przez okres 40 lat

- pracodawca jest obowiązany stosować środki zapobiegawcze

- pracodawca jest obowiązany informować pracowników o zagrożeniach dla zdrowia spowodowanych przez czynniki rakotwórcze lub mutagenne oraz o podjętych działaniach zapobiegawczych zmniejszających ryzyko zawodowe

- pracodawca jest obowiązany przeszkolić pracowników w zakresie sposobu postępowania z określonym rodzajem czynnika rakotwórczego lub mutagennego

- pracodawca powinien zapewnić wyraźne i czytelne oznakowanie wszystkich instalacji i pojemników zawierających czynniki rakotwórcze lub mutagenne

 

Ręczne prace transportowe:

Ręczne prace transportowe obejmują każdy rodzaj transportowania lub podtrzymywania przedmiotów, ładunków lub materiałów przez jednego lub więcej pracowników, w tym przermieszczanie ich poprzez: unoszenie, podnoszenie, układanie, pchanie, ciągnięcie, przenoszenie, przesuwanie, przetaczanie lub przewożenie

 

Dopuszczalne masy przemieszczanych przedmiotów, ładunków lub materiałów, a także dopuszczalne wartości sił niezbędne do przemieszczania przedmiotów określa rozporządzenie ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy recznych pracach transportowych, (Dz. U. 2000 r. Nr 26, poz. 313) ze zm. (Dz. U. z 2000 r., nr 82 poz. 930), (Dz.U. 2009 nr 56 poz.462), .

 

Przemieszczanie przedmiotów przez jednego pracownika:
- masa przedmiotów przemieszczanych nie może przekraczać

30 kg – przy pracy stałej
50 kg – przy pracy dorywczej

Niedopuszczalne jest ręczne przenoszenie przedmiotów o masie przekraczającej 30 kg na wysokość powyżej 4 m lub na odległość przekraczającą 25 m.
- siła użyta przez pracownika (niwezbędna do zapoczątkowania ruchu przedmiotu) nie może przekraczać wartości

300 N – przy pchaniu
250 N – przy ciągnięciu

(podane wartości określają składową siły mierzoną równolegle do podłoża)

 

Zespołowe przenoszenie przedmiotów

Przenoszenie przedmiotów, których długość przekracza 4 m i masa 30 kg, powinno odbywać się zespołowo, pod warunkiem aby na jednego pracownika przypadała masa nie przekraczająca:

25 kg – przy pracy stałej
42 kg – przy pracy dorywczej

Niedopuszczalne jest zespołowe przemieszczanie na odległość przekraczajacą 25 m przedmiotów o masie przekraczającej 500 kg.
Przy zespołowym przenoszeniu przedmiotów należy zapewnić:

    • dobór pracowników pod względem wzrostu i wieku oraz nadzór pracownika doświadczonego w zakresie stosowania odpowiednich sposobów recznego przemieszczania przedmiotów i organizacji pracy, wyznaczonego w tym celu przez pracodawcę
    • odstepy pomiędzy pracownikami co najmniej 0,75 m oraz stosowanie odpowiedniego sprzetu pomocniczego