Główne zalecenia bezpieczeństwa

Szczególną uwagę należy zwracać na to, by obsługę ciągników, kombajnów, opryskiwaczy, a także rozsiewaczy i siewników nawozowych powierzać wyłącznie osobom przeszkolonym w tym zakresie. W żadnym wypadku nie należy dopuszczać do tych prac dzieci.

Nowoczesne maszyny wykorzystywane przy produkcji wielkotowarowej mają duże gabaryty. Po drogach należy przewozić je w układzie transportowym, po zabezpieczeniu przed samoczynnym opadaniem uniesionych zespołów roboczych, stosować trójkąty wyróżniające, tablice ostrzegawcze, odpowiednie oświetlenie itd.

Podstawowe zalecenia dotyczące bezpiecznej pracy

• przed przystąpieniem do pracy należy zapoznać się z instrukcją obsługi maszyn i urządzeń i przestrzegać zapisów zawartych w instrukcji
• agregowanie maszyn i narzędzi może wykonywać jedynie kierowca ciągnika, chyba że producent w instrukcji obsługi określa inny sposób
• maszynę lub urządzenie przygotowuje się do pracy w sposób opisany w instrukcji obsługi
• niedopuszczalne jest cofanie i wykonywanie nawrotów agregatem (ciągnik + maszyna) w położeniu roboczym
• w pobliżu pracujących maszyn nie powinni znajdować się ludzie i zwierzęta
• niedopuszczalne jest przebywanie ludzi w strefie pracy zespołu roboczego maszyn do uprawy gleby, szczególnie maszyn aktywnych.
• podczas pracy rozsiewacza nawozów niedopuszczalne jest przegarnianie nawozu; skrzynia ładunkowa powinna być przykryta pokrowcem.
• niedopuszczalne jest przebywanie ludzi w strefie załadunku nawozów lub obornika z użyciem ładowacza uniwersalnego.
• rozrzutnik obornika na przedniej burcie powinien mieć siatkę chroniącą operatora przed uderzeniem twardymi przedmiotami; przekładnie i wał przegubowo-teleskopowy powinny być zabezpieczone wymaganymi osłonami
• w ciągniku warto wozić apteczkę, dzięki której można na miejscu opatrzyć skaleczenia. Jednak po powrocie z pola należy udać się do lekarza ze względu na możliwość zakażenia rany laseczką tężca na skutek jej zanieczyszczenia glebą lub obornikiem
• zabranie ze sobą do pracy w polu czystej wody i mydła umożliwi umycie rąk i twarzy przed przerwą na posiłek czy nawet na odpoczynek
• wyjeżdżając do pracy dobrze jest zabrać ze sobą telefon komórkowy, który może być przydatny, jeśli zajdzie potrzeba wezwania pomocy
• wszelkie przekładnie i wały przegubowo-teleskopowe powinny być zabezpieczone odpowiednimi osłonami
• przewożenie ludzi na maszynach do tego nieprzystosowanych oraz na ładunkach objętościowych jest niedopuszczalne
• po skończonej pracy czyszczenie i mycie maszyn może być przeprowadzane po odłączeniu napędów i wyłączeniu silnika ciągnika, o ile ciągnik napędzał maszynę
• wszelkie kontrole stanu technicznego, regulacje i doraźne naprawy mogą być wykonywane po  uprzednim unieruchomieniu silnika ciągnika i odłączeniu napędu
• maszyny powinny być przechowywane w zadaszonych pomieszczeniach, w sposób uniemożliwiający okaleczenie ludzi i zwierząt
• w gospodarstwie należy wydzielić pomieszczenie, w którym można umyć ręce, przebrać się i przechowywać odzież roboczą oraz środki ochrony indywidualnej.

Zalecenia dodatkowe

Przygotowując maszyny i narzędzia do pracy nie można zapominać o ciągniku, który powinien mieć sprawne układy: kierowniczy, hamulcowy, jezdny i zapłonowy, oraz oświetlenie i oznakowanie.

Trzeba do skutku szukać bezpiecznego zjazdu z drogi na pole, pamiętając, że zestaw ciągnik-maszyna ma przesunięty środek ciężkości i łatwo jest doprowadzić do jego wywrócenia.

Na gruntach podmokłych zdarzają się przypadki ugrzęźnięcia ciągnika z doczepioną maszyną. By skorzystać z pomocy drugiego ciągnika niezbędna jest długa, mocna lina, którą warto mieć ze sobą. Nie wolno używać do wyciągania ciągnika prowizorycznych połączeń, gdyż zerwanie takiego połączenia jest bardzo niebezpieczne dla traktorzystów i osób znajdujących się w pobliżu.

Prędkość jazdy zarówno po drogach, jak i w czasie pracy maszyny powinna być dostosowana do panujących warunków i wymagań podanych przez producenta.
Mimo że nie jest to wymóg prawny, dobrym zwyczajem wielu rolników jest oczyszczenie maszyny i opon ciągnika z resztek roślinnych i błota. Jeśli czynność ta zostanie wykonana po skończonej pracy, przed wjazdem z pola na drogę, to nie zostaną narażeni na zagrożenia wypadkowe inni uczestnicy ruchu drogowego.

Długotrwała praca wymaga odpowiednio dobranej odzieży, zapewniającej komfort termiczny. Zaleca się odzież obcisłą, chroniącą zarówno przed nadmiernym chłodem, jak i wysokimi temperaturami. Buty powinny chronić nogę w kostce, mieć dobry protektor zabezpieczający przed poślizgiem i umożliwiać wymianę powietrza. Przy dużym zapyleniu konieczne jest stosowanie maski przeciwpyłowej, a podczas pracy w słońcu - okularów przeciwsłonecznych z filtrem UV.

Jeśli w gospodarstwie są dzieci, to wykonując nawet najprostsze prace należy pamiętać, że w każdej chwili mogą się one znaleźć w strefie zagrożenia.

Zapewnienie bezpieczeństwa pracy w wielu gospodarstwach rolnych jest możliwe bez ponoszenia dużych nakładów finansowych. Wystarczy zmienić niektóre metody pracy, zadbać o ład i porządek, organizować pracę w taki sposób, by znalazł się czas na odpoczynek, bezwzględnie stosować się do zaleceń producentów maszyn podanych w instrukcjach obsługi, stosować odzież roboczą i ochrony osobiste.
Działanie z wyobraźnią i świadomością zagrożeń występujących przy pracach w gospodarstwie rolnym, szczególnie przy obsłudze maszyn i narzędzi, jest najlepszym sposobem uniknięcia wielu ludzkich tragedii.