Czynniki mechaniczne

 

Problem : Niezabezpieczone ruchome części maszyn, urządzeń i ich oprzyrządowania oraz narzędzia i obrabiane przedmioty, mogące powodować urazy

Pytania / obserwacje
Działania poprawiające stan bhp
Czy maszyna jest prawidłowo posadowiona i podłączona do instalacji oraz użytkowana zgodnie z przeznaczeniem?
Posadowienie i/lub zamocowanie oraz podłączenie do instalacji i utrzymywanie maszyn w stanie technicznym zgodnym z aktualnymi wymaganiami zawartymi w przepisach i normach oraz stosowanie w zakresie i w warunkach podanych w instrukcji obsługi lub dokumentacji techniczno-ruchowej (DTR).
Wprowadzanie do eksploatacji wyłącznie maszyn, urządzeń oraz narzędzi:

- oznaczonych znakiem bezpieczeństwa i posiadających aktualny certyfikat uprawniający do oznaczania tym znakiem - jeśli znajdują się w wykazie wyrobów podlegających obowiązkowi zgłaszania do certyfikacji na znakbezpieczeństwa i oznaczania tym znakiem
- posiadających deklarację zgodności z normami wprowadzonymi do obowiązkowego stosowania oraz wymaganiami określonymi właściwymi przepisami - dla pozostałych.
Czy możliwy jest dostęp rąk, nóg lub innych części ciała do strefy roboczej, ruchomych elementów maszyny (przekładni i wałów napędowych itp.), narzędzi lub przedmiotów obrabianych, mogących powodować następujące sytuacje i zdarzenia niebezpieczne:
  • pochwycenie
  • wciągnięcie
  • uderzenie
  • wplątanie
  • dotknięcie
  • wyrzut lub wytrysk
  • zmiażdżenie
  • obcięcie
  • przecięcie
  • złamanie
  • otarcie
  • stłuczenie?
Stosowanie pewnie mocowanych osłon i innych urządzeń ochronnych, uniemożliwiających dostęp do stref niebezpiecznych i zabezpieczających zachowanie normalnych warunków pracy, np.: przed wzrostem ciśnienia (zgodnie z instrukcją obsługi, DTR, normami lub oceną ryzyka).
Czy wytrzymałość, usytuowanie i mocowanie osłon są właściwe (kompletność, pewność mocowań, kształt i wielkości otworów oraz zachowane adekwatne odległości bezpieczeństwa)? Sprawdzenie i zapewnienie odległości bezpieczeństwa uniemożliwiających dostęp rąk i nóg oraz innych części ciała do stref niebezpiecznych.
Czy usytuowanie i działanie innych urządzeń ochronnych i zabezpieczających, a także elementów sterowniczych oraz ich oznakowanie są właściwe? Sprawdzenie i zapewnienie właściwego funkcjonowania i oznakowania innych urządzeń ochronnych i zabezpieczających oraz elementów sterowniczych.
Czy są używane maszyny i urządzenia bez osłon lub ze zdjętymi osłonami, np.: przekładni pasowych i zębatych, wałów napędowych, stref obróbki? Przymocowanie zdjętych lub uzupełnienie brakujących osłon maszyn i urządzeń.
Czy mogą powstać zagrożenia w szczególnych sytuacjach, np. podczas usuwania niesprawności, naprawy, czyszczenia i smarowania maszyny lub urządzenia? Przestrzeganie zakazu czyszczenia i konserwacji maszyn i urządzeń w czasie ich ruchu (czynności te należy wykonywać wyłącznie po unieruchomieniu).

Problem : Ostre, wystające elementy, ostre krawędzie i naroża, ostrza oraz chropowate, postrzępione powierzchnie narzędzi, maszyn i materiałów, mogące powodować urazy

Pytania / obserwacje
Działania poprawiające stan bhp
Czy istnieje zagrożenie urazami (przekłuciem, przecięciem itp.) z powodu ostrych wystających elementów, ostrych krawędzi i naroży? Eliminowanie wystających ostrych elementów,
np.: zaginanie gwoździ, stępianie (zaokrąglanie, fazowanie itp.) ostrych krawędzi i naroży. Stosowanie rękawic chroniących przed urazami mechanicznymi, np. skórzano-tkaninowych lub z dzianin powlekanych gumą.
Czy użytkowane narzędzia, a przynajmniej ich ostrza (np. przecinaków, dłut, siekier), są osłonięte wówczas, gdy nie są używane? Zapewnienie prawidłowego przechowywania i przenoszenia narzędzi, np.:
w futerałach, na półkach, oraz chronienia ich ostrzy, np.: pochwami.
Czy występują postrzępione, chropowate elementy narzędzi, maszyn i materiałów? Zapewnienie gładkiego wykończenia i dobrego stanu narzędzi (bez ścięć, zbić, rozklepów, tzw. grzybków itp.), właściwego ich używania do określonych czynności oraz wymiany lub naprawy zużytych narzędzi, a także prawidłowego osadzenia narzędzi ręcznych na trzonku i stosowania rękawic.
Czy części, które muszą wystawać, i ze względów technologicznych nie mogą być osłonięte oraz strefy ich aktywności są oznakowane barwami i znakami bezpieczeństwa? Zapewnienie właściwego oznakowania barwami i znakami bezpieczeństwa.

Problem : Zagrożenia powodowane przez ruchome środki transportu poziomego i pionowego oraz transportowane materiały:
- podnośniki uniwersalne
- wciągniki
- żurawie
- wózki ręczne
- wózki napędzane widłowe)
- materiały i elementy budowlane
- materiały hutnicze

Pytania / obserwacje
Działania poprawiające stan bhp
Czy stosowane środki transportu są odpowiednie do wykonywanych zadań? Stosowanie środków transportu, mających odpowiedni certyfikat bezpieczeństwa;
dla dźwignic i dźwigów (wind) - decyzję Urzędu Dozoru Technicznego (UDT) o dopuszczeniu do eksploatacji po zmontowaniu przez przeszkolonych (uprawnionych) montażystów na placu budowy i dokonaniu odbioru przez inspektora UDT lub o dopuszczeniu do obrotu, zgodnie z przeznaczeniem wg instrukcji obsługi lub DTR .
Czy środki transportu są w stanie pełnej sprawności i z kompletnym wyposażeniem? Zapewnienie montażu urządzeń przez przeszkolonych (uprawnionych) montażystów, zapewnienie dokonania odbioru urządzeń na placu budowy przez UDT (inspektora dozoru technicznego); niedopuszczanie do eksploatacji urządzeń bez odbioru.
Czy występują zagrożenia związane z:
  • przeciążeniem środków transportu,
  • ich złym funkcjonowaniem?
Przestrzeganie dopuszczalnej nośności i udźwigu środków transportu. Stosowanie sprawnego technicznie sprzętu z wyposażeniem zgodnym z instrukcją obsługi lub DTR.
ODA Zapewnienie kwalifikowanych operatorów, mających uprawnienia do obsługi danego środka transportu.
Czy istnieje zagrożenie przygniecenia przez manewrujące środki transportu, spowodowane: nie wyznaczeniem dróg przejazdu, złą widocznością lub brakiem wyznaczenia strefy niebezpiecznej, wynikającej z manewrowania podczas transportu? Prowadzenie transportu poziomego po wyznaczonych i uporządkowanych drogach komunikacyjnych i transportu pionowego w wyznaczonych przestrzeniach; wyznaczenie stref niebezpiecznych, wynikających z koniecznych manewrów środków transportu; doświetlenie oświetleniem sztucznym placu budowy w przypadku złej widoczności.
Czy przewożony lub podnoszony ładunek ogranicza widoczność i może spowodować utratę stateczności? Prawidłowe układanie i mocowanie ładunku.
Niekontrolowane przemieszczanie się materiałów i środków transportu. Zapewnienie funkcjonowania ograniczników ruchu środków transportu i ich zespołów.
Czy są przestrzegane zasady ruchu środków transportu po drogach na terenie budowy? Oznakowanie dróg na terenie budowy zgodnie z kodeksem drogowym i zapewnienie przestrzegania ustalonych zasad ruchu.

Problem : Zagrożenia powodowane składowaniem materiałów:
- cegieł
- pustaków
- piasku
- materiałów hutniczych
- innych materiałów budowlanych
- butli z gazami technicznymi.

Pytania / obserwacje
Działania poprawiające stan bhp
Czy wyznaczono i przygotowano miejsca do składowania materiałów? Wyznaczenie i przygotowanie (wyrównanie, utwardzenie itp.) miejsc składowania materiałów.
Czy są przekraczane dopuszczalne obciążenia stropów, podłóg, regałów
oraz innych miejsc i urządzeń do składowania materiałów?
Określenie dopuszczalnego obciążenia stropów, posadzek, stojaków, regałów oraz innych miejsc i urządzeń do składowania materiałów; zapewnienie informacji o wartościach obciążenia, np.: przez wywieszanie czytelnych napisów.

Zapewnienie, aby masa materiałów nie przekraczała dopuszczalnego obciążenia stojaków, regałów i innych urządzeń do składowania, a także podłóg, stropów i innych miejsc, na których są składowane materiały luzem lub na urządzeniach (z uwzględnieniem także masy urządzeń).
.Czy są ustalone i przestrzegane zasady oraz sposoby układania materiałów, zapewniające bezpieczeństwo?
Ustalenie zasad i sposobów układania oraz pobierania materiałów, zapewniających przede wszystkim:
- zachowanie stateczności stosów: przez ustalenie i przestrzeganie wysokości stosów odpowiednio do rodzaju składowanych materiałów i powiązania między warstwami, zapewnienie, aby środek ciężkości pozostawał w obrysie stosu, a odległości między stosami zapewniały bezpieczeństwo przy układaniu, pobieraniu i przemieszczaniu materiałów

- zachowanie przejść i przejazdów wokół hałd z uwzględnieniem kąta zsypu naturalnego materiałów sypkich oraz bezpieczeństwa przy ich przenoszeniu i pobieraniu (np.: stosowanie, w niezbędnych przypadkach urządzeń zapewniających bezpieczeństwo i asekurację wchodzenia na stosy materiałów grożących zasypaniem)
- wytrzymałości zapór odpowiednich do parcia składowanego materiału sypkiego
- zabezpieczenie przed samozapłonem składowanych materiałów (ograniczenie wysokości, kominy wentylacyjne, przesypywanie)
Czy są spełnione wymagania bezpieczeństwa dotyczące składowania i użytkowania butli z gazami technicznymi? Zabezpieczenie butli z gazami technicznymi przed: przewróceniem, promieniami słonecznymi, opadami atmosferycznymi i dostępem osób nieuprawnionych.