Pielęgniarka oddziałowa

MIĘDZYNARODOWA KARTA CHARAKTERYSTYKI ZAGROŻEŃ ZAWODOWYCH

 

PIELĘGNIARKA ODDZIAŁOWA

Kto to jest pielęgniarka oddziałowa?

 

Pielęgniarka oddziałowa jest osobą, która zarządza pracą personelu podległego, ustala sposób realizacji kompleksowej i ciągłej opieki pielęgniarskiej, ocenia pracę podległego personelu, dba o zaopatrzenie oddziału w leki, środki opatrunkowe i inne środki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania oddziału. Nadzoruje także stan sanitarno-epidemiologiczny, współpracuje z lekarzem i dietetykiem w sprawie żywienia pacjentów. Wykonująca ten zawód osoba udziela świadczeń zdrowotnych, polegających na świadczeniach pielęgnacyjnych, zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych, rehabilitacyjnych oraz z zakresu promocji zdrowia.

 

Jakie zagrożenia wiążą się z wykonywaniem tego zawodu?

 
  • Pielęgniarki narażone są na zwiększone ryzyko zachorowania na choroby zakaźne w związku z bezpośrednim kontaktem z pacjentami oraz materiałem zakaźnym pochodzącym od chorych.
  • Pielęgniarki stosują środki czyszczące, dezynfekcyjne i sterylizujące, zawierające      substancje szkodliwe, które mogą uszkadzać skórę, błony śluzowe oraz układ  oddechowy.
  • Pielęgniarki mogą być narażone na działanie gazów anestetycznych, leków cytostatycznych, uczulających oraz różnego typu promieniowania.
  • Pielęgniarki są narażone na urazy powodowane ostrymi narzędziami, igłami itp.
  • Pielęgniarki mogą ulec poparzeniom skóry w wyniku kontaktu z gorącymi powierzchniami,      uszkodzonym sprzętem elektrycznym itp.
  • Pielęgniarki mogą odczuwać dolegliwości ze strony układu mięśniowo-szkieletowego      spowodowane dźwiganiem pacjentów. Praca wykonywana w pozycji stojącej z elementami chodzenia może być również przyczyną zmęczenia oraz bólów nóg.
  • Pielęgniarki narażone są na stres i wystąpienie zespołu “wypalenia zawodowego" w wyniku pracy zmianowej, nocnej, dużej odpowiedzialności zawodowej oraz innych psychologicznych i organizacyjnych czynników.
Czynniki środowiska pracy związane z wykonywanym zawodem oraz ich możliwe skutki dla zdrowia

 

Czynniki mogące powodować wypadki
  • Śliskie, mokre, nierówne nawierzchnie, odklejona wykładzina, płytka terakoty lub jej brak, możliwość wystąpienia urazów w wyniku poślizgnięcia się, potknięcia i upadku zwłaszcza w sytuacjach udzielania pomocy w nagłych przypadkach,
  • Zagrożenie zakłuciem ostrymi narzędziami, igłami, stłuczonym szkłem, skaleczenie ostrą krawędzią, możliwość urazów w wyniku ukłucia, przecięcia, przekłucia,
  • Zagrożenie poparzeniem na skutek zbyt wysokiej lub zbyt niskiej temperatury- gorące urządzenia sterylizacyjne, gazy, podgrzewarki do płynów,
  • Zagrożenia porażenia prądem elektrycznym w przypadku użytkowania wadliwie działającego lub uszkodzonego sprzętu,
  • Żle umocowany sprzęt lub aparatura medyczna daje możliwość urazów: głowy, nóg, stóp poprzez spadające przedmioty,
  • Podnoszenie ciężarów: pacjenci, sprzęt medyczny, leki (płyny infuzyjne)- możliwość wystąpienia nagłego zespołu bólowego pleców, wypadnięcie lub przemieszczenie dysku w kręgosłupie.
Czynniki fizyczne

  • Promieniowanie jonizujące, laserowe,
  • Kontakt z urządzeniami podłączonymi do prądu o wysokim napięciu (diaterma, monitory ekranowe, aparaty do znieczulenia, koce grzewcze, pompy infuzyjne),
  • Klimatyzowane pomieszczenia - odpowiednia temperatura pomieszczeń i sal chorych,
  
  • Oświetlenie naturalne i sztuczne
Czynniki chemiczne i pyły
  • Substancje chemiczne, leki; kontakt bezpośredni z niezidentyfikowanymi, rozlanymi, rozsypanymi, wyciekającymi substancjami chemicznymi - możliwość zatrucia, mydła detergenty, środki do dezynfekcji- w wyniku częstego z nimi kontaktu możliwość wystąpienia podrażnień, uczuleń i stanów zapalnych skóry, stosowanie substancji chemicznych- płyny i środki do dezynfekcji, sterylizacji, odkażania- możliwość ostrego zatrucia, aerozole płynów myjących i czyszczących- możliwość wystąpienia podrażnienia spojówek, błony śluzowej nosa i gardła, opary i gazy uwalniane w procesie mieszania nieznanych substancji,
  • Lateks - rękawiczki- możliwość uczulenia (wstrząs, zapalenie skóry, napad duszności- astmy) w zetknięciu się z rękawiczkami lub innymi materiałami zawierającymi lateks.
  • Gazy techniczne, użytkowanie butli ze sprężonymi gazami np. tlen, podtlenek azotu- możliwość urazów na skutek wybuchu,
Czynniki biologiczne
  • Możliwość zakażenia w wyniku kontaktu bezpośredniego z:
    - krwią, płynami ustrojowymi i tkankami zakażonych pacjentów,
    - mikroorganizmy chorobotwórcze – możliwość zakażenia w wyniku kontaktu bezpośredniego z chorym podopiecznym,
    - mikroorganizmy chorobotwórcze przenoszone drogą naruszenia ciągłości tkanek: WZW typu B i C, wirus HIV, bezpośredni kontakt z ludźmi przewlekle i nieuleczalnie chorymi,
Czynniki ergonomiczne, psychospołeczne i związane z organizacją pracy

  • Praca wykonywana przez wiele godzin w wymuszonej pozycji ciała, obciążenia stawów i kręgosłupa, wielogodzinny udział w znieczuleniu pacjenta i stała kontrola podstawowych parametrów życiowych, asystowanie i instrumentowanie w czasie zabiegu operacyjnego,
  • Nadmierny wysiłek przy przenoszeniu pacjenta ze stołu operacyjnego na łóżko, podczas podnoszenia, podciągania podopiecznego, przenoszenie pakietów z narzędziami,
  • Narażenie na agresywne zachowanie podopiecznych na skutek urazów i zmian chorobowych,
  
  • Stres wywołany pracą zmianową, przeciążenie pracą związane z: absencją chorobową, sezonem urlopowym, minimalnym zatrudnieniem personelu, niedostatecznym wyposażeniem stanowisk pracy w sprzęt i aparaturę medyczną, wypalenie zawodowe.
Działania profilaktyczne

 

Podłogi w szpitalach zazwyczaj wyłożone są terrakotą, co może przyczynić się do zwiększenia prawdopodobieństwa poślizgnięcia się dlatego pracownik powinien posiadać odpowiednie obuwie robocze o antypoślizgowej podeszwie, na płaskim obcasie. Należy systematycznie sprzątać powierzchnię podłogi, wycierać do sucha i utrzymywać porządek na stanowisku pracy, w celu uniemożliwienia potknięcia się o pozostawione przedmioty lub urządzenia.
Podczas pracy z ostrymi narzędziami należy zachować szczególną ostrożność. Podczas pracy zawsze należy stosować odpowiednie środki ochrony indywidualnej w postaci rękawiczek ochronnych i płynów dezynfekujących.
Podczas wykonywania pracy z urządzeniami wytwarzającymi ciepło, np. do sterylizacji należy zachować ostrożność i stosować przydzielone środki ochrony indywidualnej (odpowiednie rękawice).
Podczas pracy z urządzeniami, sprzętem elektrycznymi należy przed rozpoczęciem pracy sprawdzić ich stan techniczny zwracając szczególną uwagę na stan obudów , przewodów i instalacji elektrycznych. Wszelkie zauważone usterki należy zgłaszać przełożonemu w celu ich usunięcia. Pracownik powinien zostać zapoznany z instrukcjami producenta, należy opracować instrukcje pracy na danym stanowisku pracy, pracownik powinien zostać z nimi zapoznany, powinien także być stały dostęp do ww. dokumentów
Podczas przenoszenia ładunków, sprzętu należy zachować ostrożność. Miejsce wykonywania pracy powinno zapewniać swobodę ruchów, tak aby podczas przenoszenia nie było żadnych przeszkód do drodze transportu, co mogłoby doprowadzić do potrącenia i upuszczenia przedmiotu, a to z kolei do urazu stóp. Zaleca się noszenie obuwia z zakrytymi palcami. Podczas transportu ręcznego, należy przestrzegać norm dźwigania ciężarów; podczas podnoszenia lub przenoszenia pacjentów należy stosować specjalistyczne techniki przenoszenie i podnoszenia, co znacznie ułatwia pracę i zmniejsza obciążenie kręgosłupa.
Podczas pracy z urządzeniami emitującymi promieniowanie należy zapoznać się z instrukcją użytkowania oraz z instrukcją pracy na danym stanowisku. Należy przestrzegać norm czasu pracy na stanowisku pracy narażonym na określone promieniowanie. Należy przeprowadzać systematyczne kontrole urządzeń; urządzenia powinny podlegać nadzorowi inspektora ochrony radiologicznej, zaleca się także określić i wydzielić strefy ochronne dla pracowników, pracownik jest zobowiązany do stosowania przydzielonych środków ochrony indywidualnej.
Należy przeprowadzać systematyczne pomiary oświetlenia stanowisk pracy zgodnie z zaleceniami Polskich Norm.
Każdy preparat chemiczny, lek musi/powinien być przechowywany w oryginalnych, szczelnych i widocznie opisanych pojemnikach. Do każdego preparatu powinna być dołączona karta charakterystyki, a do leku, preparatu leczniczego ulotka informacyjna. Pracownik powinien mieć do nich stały dostęp. Preparaty, leki należy stosować zgodnie z przeznaczaniem, przechowywać w określonych warunkach i stosować zalecane środki ochrony indywidualnej. W przypadku wystąpienia alergii, reakcji alergicznych należy zgłosić przełożonemu.
Podczas pracy z pacjentem, kontaktem z mikroorganizmami chorobotwórczymi należy zachować szczególną ostrożność, należy stosować środki ochrony indywidualnej w postaci masek, rękawiczek i fartuchów oraz często myć i dezynfekować dłonie. W przypadku podejrzenia przypadkowego kontaktu z czynnikiem chorobotwórczym należy rozpocząć procedurę leczenia, w zależności od źródła. W jednostkach medycznych powinny zostać opracowane instrukcje postępowania na wypadek niezamierzonego kontaktu z materiałem biologicznym, zakłucia igłą, zakażenia.
W profilaktyce stresu zaleca się emocjonalne dystansowanie się, bycie asertywnym oraz prowadzenie odpowiedniego, zdrowego stylu życia
Informacje szczegółowe

 

Synonimy  
Definicja i/lub opis zawodu

Pielęgniarką oddziałową może zostać osoba, która posiada:

-     wyższe wykształcenie pielęgniarskie lub inne wyższe mające zastosowanie przy udzielaniu świadczeń w działalności podstawowej i średnie medyczne oraz 3 lata pracy w szpitalu;

-     średnie medyczne i ukończona specjalizacja oraz 5 lat pracy w szpitalu;

-     średnie medyczne i kurs kwalifikacyjny oraz 7 lat pracy w szpitalu.

           
Zawody pokrewne  

Pielęgniarka, pielęgniarka anestezjologiczna, pielęgniarka pediatryczna, pielęgniarka zabiegowa
Wykonywane czynności  

Pielęgniarka oddziałowa zarządza pracą personelu podległego, ustala sposób realizacji kompleksowej i ciągłej opieki pielęgniarskiej, ocenia pracę podległego personelu, dbanie o zaopatrzenie oddziału w leki, środki opatrunkowe i inne niezbędne do pracy i prawidłowego funkcjonowania oddziału. Nadzoruje także stan sanitarno-epidemiologiczny, współpracuje z lekarzem i dietetykiem w sprawie żywienia pacjentów. Wykonująca ten zawód osoba udziela świadczeń zdrowotnych, polegających na świadczeniach pielęgnacyjnych, zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych, rehabilitacyjnych oraz z zakresu promocji zdrowia.
Podstawowy stosowany sprzęt wyposażenie oddziałów szpitalnych, przychodni medycznych, sprzęt biurowy
Miejsca/obszary, gdzie zawód występuje powszechnie publiczne i niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej
Uwagi

  
Piśmiennictwo
  1. Ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. O zawodach pielęgniarki i położnej
  2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 29 marca 1999 r. w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszczególnych rodzajach stanowisk pracy w publicznych zakładach opieki zdrowotnej
  3. Dyrektywa 90/679/EWG dotycząca ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników biologicznych
  4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki
  5. Rozporządzenie RM z 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz. U. 1996 nr 114 poz. 545) ze zm. (Dz. U. 2002 nr 127 poz. 1092).
  6. Rozporządzenie MPiPS z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. (t.j. Dz. U. 2003 nr 169 poz. 1650).
  7. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 listopada 2007 roku w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych udzielanych przez pielęgniarkę albo położną samodzielnie bez zlecenia lekarskiego wykazane są czynności, które może udzielać położna bez polecenia lekarza.
 
Karty charakterystyk zagrożeń zawodowych