Ustalenie nowych wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na promieniowanie widzialne i podczerwone
Kierownik projektu:
mgr inż. Mariusz Wisełka / dr inż. Jacek Kubica
Streszczenie projektu:
Celem głównym zadania była weryfikacja metod pomiarowych i kryteriów oceny zagrożenia promieniowaniem widzialnym (VIS) i podczerwonym (IR) wynikających z zaleceń Międzynarodowej Komisji ds. Ochrony przed Promieniowaniem Niejonizującym (ICNIRP) opublikowanych w dokumencie Guidelines on limits of exposure to incoherent visible and infrared radiation z 2013 r. Zaproponowane kryteria porównano z obecnie obowiązującymi przepisami zawartymi w dyrektywie 2006/25/WE i przepisach krajowych. Ustalono, że istnieją znaczące różnice w sposobie oceny zagrożenia termicznego i fotochemicznego uszkodzenia siatkówki oraz termicznego uszkodzenia rogówki i soczewki oka. Różnice te obejmują m.in. zmiany krzywych skuteczności (wykres poniżej) oraz zmiany sposobu wyznaczania wartości Maksymalnych Dopuszczalnych Ekspozycji (MDE) dla różnych zakresów czasu ekspozycji i wymiarów kątowych źródła.
Zadanie 1.SP.06. Rozkład widmowego natężenia napromienienia R(λ)
Przenalizowano wpływ kryteriów oceny zagrożenia promieniowaniem VIS i IR wynikających z nowego stanowiska ICNIRP na metody pomiarowe opisane w normie PN-EN 14255-2:2010. Norma ta precyzuje wymagania techniczne w zakresie sposobów wykonywania pomiarów wykorzystywanych do oceny zagrożenia promieniowaniem VIS i IR na stanowiskach pracy, a w szczególności wymagania dla kąta odbioru detektora używanego w tych pomiarach. Wymagania dla kąta odbioru detektora są powiązane z aktualnymi kryteriami oceny zagrożenia określonymi w dyrektywie 2006/25/WE i rozporządzeniach krajowych. Kryteria te zależą od wymiarów kątowych źródeł promieniowania. Nowe wymagania ICNIRP zmieniają wartości graniczne wymiarów kątowych źródeł, według których klasyfikowane są wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE). W niektórych przypadkach wprowadzają zależność granic kątowych od czasu ekspozycji. Pociąga to za sobą konieczność odpowiednich zmian w normie PN-EN 14255-2:2010. Dotyczy to w szczególności zagrożenia fotochemicznego siatkówki oka (300-700 nm), dla którego małe źródła według nowych zaleceń ICNIRP definiuje się przy użyciu kryterium α < γph, gdzie γph jest kątem akceptacji oka zależnym od czasu ekspozycji. Porównanie wartości kąta granicznego α wynikających z aktualnych i proponowanych zaleceń przedstawiono na poniższym wykresie.
Zadanie 1.SP.06. Porównanie wartości kąta granicznego dla zakresu 300 ÷ 700 nm
W zakresie zagrożenia termicznego siatkówki oka przy silnym bodźcu świetlnym (380 ÷ 1400 nm) ICNIRP proponuje wprowadzenie nowych wartości kątów granicznych określających małe i duże źródła. Kąt graniczny dla dużych źródeł jest zależny od czasu ekspozycji. Porównanie wartości kątów granicznych wynikających z aktualnych i proponowanych zaleceń przedstawiono na rysunku. W pozostałych zakresach kryteria dotyczące kąta odbioru detektora nie wymagają zmian w normie PN-EN 14255-2:2010.
Zadanie 1.SP.06. Porównanie wartości kątów granicznych α dla zakresu 380 ÷ 1400 nm
Na podstawie przeprowadzonej analizy opracowano projekt zmian do normy PN-EN 14255-2:2010, dokumentację techniczną w sprawie zmiany wartości MDE oraz materiały informacyjne dla laboratoriów pomiarowych dotyczące uwzględnienia sugerowanych zmian, które były przedmiotem zorganizowanego seminarium dla pracowników służb kontrolnych.
Wyniki zadania przedstawiono w 1 publikacji naukowej oraz na 2 konferencjach krajowych i 1 międzynarodowej.
Jednostka:
Pracownia Promieniowania Optycznego
Okres realizacji:
01.01.2021
– 31.12.2022