Projekty
 
Maksymalizuj
Minimalizuj
Projekty krajowe
Wykaz Projektów
Streszczenie

Ocena wpływu zawodowych i pozazawodowych czynników na zdolność do pracy osób z chorobami przewlekłymi

Kierownik projektu: dr hab. med. Joanna Bugajska, prof. nadzw. CIOP-PIB

Streszczenie projektu:

 

Celem projektu było opracowanie wytycznych umożliwiających kształtowanie właściwych warunków i organizacji pracy dla osób z chorobami przewlekłymi. Zaplanowano osiągnięcie tego celu poprzez określenie  wpływu psychospołecznych i fizycznych  właściwości  pracy oraz zmiennych osobniczych na zdolność do pracy osób z przewlekłymi chorobami, co umożliwiło zidentyfikowanie najbardziej istotnych dla zachowania zdolności do pracy aspektów w zakresie  psychospołecznych i fizycznych czynników środowiska pracy oraz innych, poza stylem życia,  zmiennych osobniczych (poczucie koherencji i sposoby radzenia sobie ze stresem). 

W ramach realizacji projektu przeprowadzono badania ankietowe wśród aktywnych zawodowo osób z chorobami przewlekłymi (nadciśnieniem tętniczym krwi, chorobą niedokrwienną serca, cukrzycą i chorobą zwyrodnieniową stawów). Były to badania ankietowe przekrojowe (600 osób) oraz badania ankietowe podłużne z 12-miesięczną przerwą między pomiarami (237 osób). Ponadto z 60 osobami przeprowadzono pogłębione wywiady bezpośrednie.

Wyniki analizy wskaźnika zdolności do pracy wykazały, że rodzaj choroby przewlekłej jest ważnym czynnikiem różnicującym zdolność do pracy. Średnia wartość ogólnego wskaźnika zdolności do pracy (WAI) była największa w grupie pracowników z nadciśnieniem tętniczym, a najniższa w grupie pracowników z chorobą niedokrwienną serca.  Różnice wartości wskaźnika WAI pomiędzy grupą pracowników z nadciśnieniem tętniczym a grupami pracowników z chorobą niedokrwienną serca i cukrzycą są istotne statystycznie (p ≤ 0,005).

Podsumowując wyniki analizy danych dotyczących wpływu psychospołecznych wymagań i zasobów pracy oraz fizycznych warunków/wymagań pracy na zdolność pracy można stwierdzić, że:

-      wymagania ilościowe oraz poznawcze zmniejszały zdolność do pracy osób z chorobami przewlekłymi. Przejawiało się to albo obniżeniem ogólnego wskaźnika WAI (wymagania ilościowe), albo obniżeniem niektórych szczegółowych wskaźników (wymagania poznawcze)

-      nie stwierdzono, aby niepewność pracy  zmniejszała zdolność do pracy osób z chorobami przewlekłymi, natomiast w przypadku wymagań emocjonalnych odnotowano odwrotną zależność do zakładanej, tj. ten rodzaj wymagań zwiększał zdolność do pracy

-      w odniesieniu do 5 – z 10 branych pod uwagę – zasobów pracy, odnotowano pozytywny wpływ na przynajmniej niektóre aspekty zdolności do pracy. Dotyczyło to przede wszystkim możliwości rozwoju oraz wsparcia społecznego, a także kontroli w pracy, jasności roli, zaufania horyzontalnego i włączania społecznego. W przypadku jakości przywództwa, zaufania wertykalnego oraz poczucia sensu pracy  nie odnotowano ich istotnego wpływu na zdolność do pracy

-      na 8 branych pod uwagę fizycznych warunków pracy, w przypadku czterech odnotowano negatywny wpływ na zdolność do pracy ogólną lub niektóre jej aspekty. Dotyczyło to przede wszystkim podnoszenia/noszenia ciężarów oraz niskich temperatur.

W przypadku wibracji i wysokich temperatur odnotowano wpływ odwrotny, czyli wpływały one na zwiększenie niektórych aspektów zdolności do pracy.

Podsumowując wyniki dotyczące wpływu zmiennych osobniczych na zdolność pracy, można stwierdzić, że poczucie koherencji ma pozytywny wpływ na zdolność do pracy, gdy wyniki bazują na ogólnym wskaźniku WAI oraz że radzenie sobie ze stresem odwołujące się do pozytywnym emocji (aktywne radzenie oraz pozytywne przewartościowanie) wpływa na pozytywnie ma WAI. 

W ramach realizacji projektu opracowano 3 poradniki zawierające wytyczne do kształtowania warunków i organizacji pracy dla osób z chorobami przewlekłymi: chorobami układu sercowo-naczyniowego, cukrzycą i chorobą zwyrodnieniową stawów, oraz 4 rodzaje materiałów szkoleniowych w formie prezentacji multimedialnej. 3 prezentacje są adresowane do osób z konkretnym rodzajem choroby przewlekłej, 1 prezentacja – do pracodawców.

Opracowane materiały zostały zweryfikowane podczas 4 pilotażowych szkoleń dla osób z chorobami przewlekłymi i 1 szkolenia dla 61 pracodawców i pracowników bhp.

Wyniki projektu przedstawiono także w 2 artykułach popularyzujących problematykę aktywności zawodowej osób chorujących przewlekle i 3 artykułach do czasopism naukowych o zasięgu międzynarodowym. Zostały również zaprezentowane na 7 konferencjach krajowych i międzynarodowych.

 

 

Projekt I.P.01. Związek pomiędzy psychospołecznymi właściwościami pracy i fizycznymi warunkami pracy a zdolnością do pracy (WAI)



Jednostka: Pracownia Fizjologii i Higieny Pracy

Okres realizacji: 01.01.2014 – 31.12.2016