Jak osoby z depresją oceniają organizacyjne i psychospołeczne warunki swojej pracy? (wyniki badań CIOP-PIB)

 

     Niepewność zatrudnienia
Uważa się, że depresja może mieć związek z niepewnością zatrudnienia. W grupie osób z depresją badanej w CIOP-PIB, większość osób rzeczywiście znajdowała się w tzw. „niepewnym zatrudnieniu”, czyli była zatrudniona bądź na umowę na czas określony, bądź samozatrudniona.

Ponad 60% osób badanych wskazywało brak stałego zatrudnienia (na czas nieokreślony), co może wskazywać na to, że mniejsza pewność zatrudnienia może mieć związek z depresją.

 

     Godziny pracy
Prawie połowa badanych (47,4%) pracuje dłużej niż 40 godzin tygodniowo. Analiza różnic w liczbie godzin pracy zadeklarowanych przez osoby z różnym poziomem depresji dowiodła, że osoby z dużą depresją pracują istotnie dłużej niż osoby z umiarkowaną depresją.

 

Oprócz organizacyjnych warunków pracy diagnozowano następujące psychospołeczne warunki pracy:  wymagania

	Autor: Kacper Brzezicki

ilościowe pracy, tempo pracy, wymagania poznawcze, wymagania emocjonalne, poczucie wpływu na pracę, możliwości rozwoju, jakość przywództwa, wsparcie od współpracowników, wsparcie od przełożonych, klimat społeczny między pracownikami, konflikt praca-rodzina, konflikt rodzina-praca, sprawiedliwość i szacunek, konflikty w pracy, dokuczliwe zachowania, mobbing, a także jedną zmienna osobniczą jaką są przekonania o własnej skuteczności.

 

Analiza korelacji pomiędzy poziomem depresji osób badanych a poszczególnymi wymaganiami pracy dowiodła, że im wyższy był poziom depresji tym wyższy był poziom spostrzeganych wymagań ilościowych w pracy, a także wyższy konflikt praca-rodzina. Z kolei, im wyższy był poziom depresji tym niższy był oceniany wpływ na pracę, mniejsze nagrody, mniejsze możliwości rozwoju, niższe wsparcie od przełożonych, niższy poziom spostrzeganej sprawiedliwości organizacyjnej oraz własnej skuteczności.

 

Ze względu na brak polskich norm w odniesieniu do tych wymagań pracy, otrzymane wyniki porównywano z danymi uzyskanymi w innych badaniach wykonywanych w CIOP-PIB w grupach następujących pracowników:

• sektora budownictwa,
• sektora finansów i bankowości,

a także osób wykonujących pracę obciążającą emocjonalnie w 3 grupach:

1. nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni zatrudnieni w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, ośrodkach szkolno-wychowawczych, schroniskach dla nieletnich oraz zakładach poprawczych,
2. personel sprawujący opiekę nad mieszkańcami domów pomocy społecznej dla przewlekle psychicznie chorych, niepełnosprawnych intelektualnie dzieci i młodzieży lub dorosłych
3. personel medyczny oddziałów psychiatrycznych i leczenia uzależnień w bezpośrednim kontakcie z pacjentem

 
     Wymagania ilościowe
Wyniki ujawniły, że osoby z depresją osiągnęły najwyższy poziom tej zmiennej w porównaniu do wszystkich innych grup badanych, co daje podstawę do przypuszczenia, że zbyt duże wymagania ilościowe pracy mogą być związane z doświadczaniem depresji. Wniosek ten potwierdza wynik na temat długiego czasu pracy osób z depresją.

 

     Kontrola w pracy
W odniesieniu do kontroli w pracy, czyli możliwości wpływania przez pracownika na swoją pracę, jedynie w grupie personelu medycznego oddziałów psychiatrycznych i leczenia uzależnień zanotowano niższy poziom tej zmiennej. Osoby ze wszystkich pozostałych grup badanych charakteryzują się wyższym poziomem kontroli w pracy niż osoby z depresją.

 

     Wsparcie społeczne
Osoby z depresją uważają również, że mają najniższe wsparcie społeczne od swoich przełożonych w porównaniu z innymi badanymi grupami.

 

     Nagrody
Podobnie, osoby z depresją oceniają, że otrzymują istotnie mniej nagród za swoją pracę niż osoby z badanych grup zawodowych.

 

     Sprawiedliwość i szacunek
Podobnie jak w odniesieniu do poprzednich zmiennych, w grupie osób z depresją obserwuje się najniższy poziom oceny sprawiedliwości i szacunku w organizacji.

 

     Konflikt praca-rodzina
W grupie osób z depresją notuje się także najwyższy poziom konfliktu praca-rodzina.

 

     Możliwości rozwoju
Badania CIOP-PIB wskazują na to, że możliwości rozwoju zawodowego niżej niż osoby z depresją oceniają jedynie pracownicy zatrudnieni w budownictwie.

 
     Jakość przywództwa
Z porównań ocen „jakość przywództwa” przez badane grupy pracowników wynika, że jej najniższy poziom ocen zanotowano w grupie osób z depresją. Udzielanie pracownikom niskiego wsparcia społecznego oraz oferowanie im niewielkich możliwości rozwoju (wyniki referowane wyżej) potwierdzają dysfunkcyjny charakter przywództwa w organizacjach zatrudniających osoby z depresją.

 

Podsumowanie wyników

 

Wyniki badań uzyskane w CIOP-PIB potwierdzają dane amerykańskie świadczące o tym, że osoby z depresją charakteryzuje istotnie niższa zdolność do pracy niż osoby bez depresji, a także osoby z innymi problemami zdrowotnymi. Szczególnie widoczna jest zwiększona absencja chorobowa tych osób, a także obecność bez wydajności i zaangażowania w pracę, czyli prezentyzm.

Kolejne wyniki świadczą o tym, że osoby z depresją spostrzegają swoje miejsca pracy, jako te, w których:

• stawia się zbyt wysokie wymagania pracy,
• nie umożliwia się pracownikowi możliwości wpływania na swoją pracę,
• pracownikowi trudno jest zachować równowagę praca-dom,
• przełożeni nie wspierają swoich pracowników
• niski jest poziom sprawiedliwości i szacunku
• otrzymywane nagrody za pracę są niewystarczające oraz
• nie zapewnia się pracownikom możliwości rozwoju zawodowego
• jakość przywództwa jest niska