Zrozumienie kontekstu organizacji

 

W normach ISO dotyczących systemów zarządzania wprowadzono pojęcie „kontekstu organizacji", definiowane jako kombinacja czynników wewnętrznych i zewnętrznych, które mogą wpływać na podejście organizacji do ustalania i osiągania celów [11]. Równocześnie w literaturze dotyczącej zarządzania od wielu lat używane jest określenie „otoczenie organizacji", definiowane jako zbiór czynników i procesów, które oddziałują na organizację w sposób bezpośredni i pośredni [13], a więc stanowią de facto kontekst organizacji w rozumieniu norm ISO.

Zgodnie z wymaganiami normy ISO 45001 organizacja powinna określić czynniki zewnętrzne i wewnętrzne istotne w odniesieniu do celu jej działania oraz takie, które wpływają na zdolność organizacji do osiągnięcia zamierzonych wyników działania SZ BHP Zrozumienie organizacji i jej kontekstu w sposób zgodny z wymaganiami normy można osiągnąć za pomocą: identyfikacji stron zainteresowanych działaniami organizacji w zakresie bhp oraz określenia ich potrzeb i oczekiwań, których spełnienie jest istotne w kontekście zrównoważonego rozwoju organizacji; identyfikacji innych czynników w otoczeniu zewnętrznym i wewnętrznym organizacji, które mają wpływ na działania dotyczące bhp oraz osiągane w tym zakresie wyniki.

             

Stroną zainteresowaną (interesariuszem) jest osoba lub organizacja, która może mieć wpływ na decyzje lub działania organizacji, podlegać ich wpływom lub postrzegać siebie jako podlegająca wpływom tych decyzji lub działań . W przypadku Systemu Zarządzania BHP podstawową grupę interesariuszy stanowią pracownicy, których współudział w działaniach prowadzonych w systemie jest jednym z podstawowym warunków osiągnięcia zamierzonych wyników. Norma formułuje wytyczne dotyczące współudziału pracowników, których realizacja pozwala między innymi na określanie ich potrzeb i oczekiwań.

Do innych zainteresowanych stron należą przede wszystkim instytucje działające w ramach krajowego systemu ochrony pracy, jak: minister właściwy ds. pracy i inni ministrowie ustanawiający przepisy prawa dotyczące bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w pracy oraz odpowiednie organy nadzoru i kontroli nad warunkami pracy, w tym przede wszystkim Państwowa Inspekcja Pracy, Inspekcja Sanitarna, Urząd Dozoru Technicznego, a w przypadku zakładów górniczych również Wyższy Urząd Górniczy, a także Główny Urząd Statystyczny oraz Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Potrzeby i oczekiwania zainteresowanych stron znajdują swoje odzwierciedlenie przede wszystkim w wymaganiach prawa.

Poza potrzebami i oczekiwaniami zainteresowanych stron na działania organizacji mogą wpływać inne czynniki, które są związane z jej otoczeniem politycznym, ekonomicznym, kulturowym i społecznym, a także technologicznym. Ich identyfikacja jest związana z potrzebą pozyskiwania odpowiednich informacji z zewnątrz organizacji.

Sformułowane w normie ISO 45001 wymagania i wytyczne dotyczące kontekstu organizacji, mają charakter ogólny i nie dają jednoznacznych wskazówek na temat rozwiązań, które mogą być wdrażane w celu ich spełnienia. Daje to dużą swobodę interpretacji tych wymagań przez osoby wdrażające systemy, jak również audytorów.

 

____________________

 

[11]  PN-EN ISO 9000:2015 „Systemy zarządzania jakością - Podstawy i terminologia"
[12] ISO/DIS 45001.2:2017 (E) „Occupational health and safety management systems - Requirements with guidance for use"
[13]  Griffin R.W. Podstawy zarządzania organizacjami. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010