Wyniki badania warunków pracy 2018 c.d.
Społeczne środowisko pracy
Kolejnym aspektem analizowanym w czasie badania EWCS była ocena warunków pracy pod kątem społecznym. Tematyka badania dotyczyła między innymi subiektywnej oceny poziomu sprawiedliwości, współpracy i zaufania wśród pracowników, przypadków dyskryminacji czy narażenia na niepożądane zachowania społeczne. W ramach tej części badania wprowadzono pojęcie wskaźnika jakości zarządzania. Przyjęto, że wskaźnik ten przyjmuje wartości od 0 do 100, gdzie 0 odpowiada najniższej, a 100 najwyższej ocenie. Dane wykorzystane do wyznaczenia poziomu tego wskaźnika pochodziły z odpowiedzi na pytania, które dotyczyły tego, czy bezpośredni przełożony okazuje pracownikom szacunek, udziela pochwał i dowodów uznania, skutecznie motywuje ich do współpracy, jest pomocny, przekazuje pracownikom informacje zwrotne i zachęca do rozwoju. Otrzymane wyniki zaprezentowano na rys. 4. Wartość wskaźnika jakości zarządzania w Polsce jest nieznacznie niższa niż w innych krajach UE i wynosi 71.
Rys. 4. Poziom wskaźnika jakości zarządzania w krajach UE [6]
Jednym z kryteriów pozwalających na ocenę funkcjonowania dialogu pomiędzy pracodawcą i pracownikami była kwesta reprezentacji pracowników w strukturze organizacyjnej przedsiębiorstw. Zagadnienie to było badane w ramach trzeciej edycji ECS.W Polsce zróżnicowanie wyników w zależności od wielkości przedsiębiorstwa było znaczące, co pokazano na rys. 5.
Rys. 5. Reprezentacja pracowników w strukturze organizacyjnej w firmach w Polsce w zależności od wielkości przedsiębiorstwa [8]
Szkolenia i standardy jakości
Część szóstej edycji badania warunków pracy w Europie dotyczyła subiektywnej oceny umiejętności, swobody działania oraz czynników poznawczych. Pytania dotyczyły między innymi pracy zespołowej i tego, czy członkowie zespołu mogą podejmować samodzielne decyzje w kwestii podziału obowiązków oraz czy mogą samodzielnie wybrać lidera zespołu. Oceniano także, czy wykonywanie pracy wymagało uczenia się nowych rzeczy, prowadzenia złożonych czynności oraz wykorzystania nowych technologii. Istotna była możliwość realizacji własnych pomysłów, wpływu na decyzje odnoszące się do wykonywanej pracę, szybkość wprowadzanych zmian, udział w procesach udoskonalania organizacji pracy oraz w ewaluacji wykonywanej pracy.
Jedno z pytań EWCS dotyczyło oceny, czy praca wymaga zapewnienia zgodności ze ściśle określonymi standardami jakości. Respondenci udzielali na nie odpowiedzi „tak" lub „nie". Mimo że średnie wyniki uzyskane w Polsce i w pozostałych krajach UE są równe i wynoszą 73%, to analizując odpowiedzi pracowników reprezentujących różne branże można zauważyć, że jednak znacznie się różnią. W Polsce tylko 68% pracowników administracji publicznej, szkolnictwa i służby zdrowia uznało, że wykonywana przez nich praca wymaga zapewnienia odpowiednich standardów jakości. W porównaniu z resztą UE w Polsce niższe wyniki uzyskano także wśród pracowników w rolnictwie i przemyśle.
Wykonywanie pracy zgodnie z określonymi standardami jakości wskazało natomiast w Polsce więcej pracowników zatrudnionych w firmach z takich sekcji gospodarki, jak „budownictwo i transport", „handel i hotelarstwo" oraz „usługi finansowe i inne". Wyniki dotyczące poszczególnych grup badanych pracowników przedstawiono na rys. 6.
Rys. 6. Procent respondentów uznających konieczność spełniania dokładnych standardów jakości w ich pracy [6]
Odpowiedzi udzielane przez respondentów na pytanie dotyczące uczestnictwa (w ciągu ostatniego roku przed badaniem) w szkoleniu opłaconym przez pracodawcę wykazały spore zróżnicowanie wśród pracowników w zależności od formy zatrudnienia. W Polsce wśród pracowników zatrudnionych na czas nieokreślony odsetek ten wynosił 43%. Spośród pracowników zatrudnionych na podstawie innej niż umowa o pracę, uczestnictwo w szkoleniach deklarowało zdecydowanie mniej, bo tylko 24%. Wyniki nieznacznie tylko różniły się od średnich w innych krajach UE, przy zachowaniu zróżnicowania w podgrupach o różnych formach zatrudnienia.
Zróżnicowanie pod względem podejścia do szkoleń pracowników uwidoczniły również wyniki ECS. Przeanalizowano w nim kwestię stanowiska pracodawcy odnośnie do szkolenia pracowników w czasie godzin pracy w zależności od wielkości organizacji. Wyniki wskazują, że procentowo największa grupa pracowników otrzymuje możliwość doszkolenia się w ramach płatnych godzin pracy w dużych organizacjach. Średnio w około połowie przedsiębiorstw tego typu szansę na rozwój zawodowy ma nie więcej niż 20% załogi. Wyniki uzyskane w Polsce przedstawiono na rys. 7.
Rys. 7. Grupy pracowników w przedsiębiorstwie, które otrzymały czas na szkolenia w ramach płatnych godzin pracy - wyniki ECS w Polsce [8]
Warunki panujące w firmie
W badaniu warunków pracy skupiono się również na subiektywnej ocenie badanych, czy ich zdrowie i bezpieczeństwo są narażane z uwagi na wykonywaną przez nich pracę. Udzielone odpowiedzi wskazują, że w innych niż Polska krajach Unii Europejskiej ponad 3/4 badanych nie odczuwała zagrożenia, a w Polsce takich osób było średnio 80%. Wyniki nieznacznie różnią się ze względu na wiek czy status zatrudnienia. Inaczej wygląda sprawa w przypadku podziału badanych ze względu na płeć: tylko 13% kobiet i aż 27% mężczyzn zadeklarowało odczucie narażenia ze względu na wykonywaną pracę. Największe różnice pojawiły się w odpowiedziach przy podziale na grupy branżowe, co zostało przedstawione na rys. 8.
Rys. 8. Subiektywne odczucie badanych w Polsce odnośnie do narażenia zdrowia i bezpieczeństwa z uwagi na wykonywaną przez nich pracę [6]