Wypadki osób znajdujących się pod opieką szkół, przedszkoli i innych placówek oświatowych w świetle polskich przepisów bhp - analiza

 

Autorzy:  mgr CEZARY PRZYGOCKI
okręgowy koordynator społecznej inspekcji pracy Związku Nauczycielstwa Polskiego w Poznaniu, nauczyciel Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Kłodawie
             mgr LENA LACHOWICZ
główny specjalista ds. bhp, kierownik Biura Usługowego Organizacja Szkoleń BHP w Rozalinie
Kontakt: cezaryprzygocki@wp.pl DOI: 10.5604/01.3001.0010.2087
Źródło: Bezpieczeństwo Pracy – Nauka i Praktyka, 2017, 8, s. 8-13

 Wypadki osób znajdujących się pod opieką szkół, przedszkoli i innych placówek nie doczekały się do tej pory dogłębnej analizy badawczej. Jeżeli przyjrzymy się danym, to możemy stwierdzić, że wypadkom ulega ponad 1% osób znajdujących się pod opieką szkół (placówek). Niestety wśród tych wypadków mamy również śmiertelne i ciężkie. W ciągu ostatnich 6 lat szkolnych (2010/11-2015/16) doszło do śmierci 188 osób, a wypadkom ciężkim uległo 1269 osób. Dane te wskazują, że należy zwiększyć działania wszystkich zainteresowanych stron mające na celu poprawę bezpieczeństwa w szkołach i placówkach w Polsce.

Słowa kluczowe: dyrektor, nauczyciel, placówki, przedszkola, szkoły, wypadki

 

Wstęp

 

W polskiej literaturze fachowej dotyczącej problematyki bezpieczeństwa pracy rzadko podejmowany jest temat wypadków osób znajdujących się pod opieką szkół i placówek (dalej w tekście przez „placówki" rozumie się przedszkola i inne jednostki organizacyjne systemu oświaty). Należą one do zakładów pracy, w których zadaniem większości pracowników (głównie pedagogicznych) jest kształcenie oraz wychowanie dzieci i młodzieży, przygotowujące ich do dorosłego życia, w tym do pracy, która powinna być wykonywana bezpiecznie.

Wypadków osób pozostających pod opieką szkoły i placówki, które należą do zdarzeń, nie da się w pełni wyeliminować; można jedynie starać się ograniczać ich częstość. Staje się to możliwe zwłaszcza w sytuacjach, w których - poprzez systematyczne działania dyrektorów szkół i placówek oraz pracowników pedagogicznych i niepedagogicznych, dochodzi do zmian w różnych aspektach związanych z bezpieczeństwem, takich jak:

• poprawa warunków technicznych w obiektach
• wyeliminowanie złego stanu technicznego wyposażenia, w tym narzędzi i maszyn
• prowadzenie systematycznych zajęć profilaktycznych, związanych z elementami bezpieczeństwa.

Przyczyn zdarzeń wypadkowych wśród osób będących pod opieką szkół i placówek należy szukać m.in. w:

• nadmiernej ruchliwości - szczególnie dzieci
• braku wiedzy dorosłych o źródłach zagrożeń związanych z zachowaniem dzieci i młodzieży
• agresji młodych ludzi w stosunku do kolegów i koleżanek
• nieodpowiedzialności osób dorosłych sprawujących opiekę nad podopiecznymi [1]. 

Zagadnienia związane z bezpieczeństwem w szkołach i placówkach, bardzo często deklaratywnie uważane za istotne, odsuwane są jednak faktycznie na plan dalszy. Wynika to z konieczności realizacji programów nauczania i zadań wychowawczych oraz „uśpienia czujności" nauczycieli i dyrektorów. Można także postawić tezę, że coraz większy wpływ na liczbę wypadków w tych miejscach ma również nasilające się od lat wypalenie zawodowe wśród nauczycieli, co uwidoczniło się zwłaszcza po wydłużeniu, od 2009 r. granicy ich wieku emerytalnego [2].

Informacje zbiorcze, dotyczące wypadków osób znajdujących się pod opieką szkół i placówek, znajdują się w Systemie Informacji Oświatowej (SIO), prowadzonej przez Ministerstwo Edukacji Narodowej.

Celem tego artykułu jest przedstawienie uwarunkowań i zaprezentowanie wyników analiz wypadków, do których dochodzi w Polsce w populacjach dzieci i młodzieży na terenach szkół i placówek.

 

____________________

 

[1]  Przygocki C., Lachowicz L. Wypadki uczniowskie w placówkach oświatowych - praktyczny poradnik, Rozalin 2015

[2]  Woźniak-Krakowian A. Syndrom wypalenia zawodowego nauczycieli. „Prace naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, Pedagogika", 2013, t. XXII, s.119-131