Charakterystyka wybranych grup urządzeń wspomagających

 

Urządzenia wspomagające podnoszenie i przenoszenie ładunków można podzielić na kilka głównych grup:

• proste urządzenia ręczne,
• urządzenia do transportu osób (np. chorych – nosze, wózki, dźwigi),
• ręczne urządzenia do przewożenia ładunków (np. taczki, wózki),
• urządzenia wspomagane elektrycznie, hydraulicznie lub pneumatycznie (dźwigi, podnośniki),
• urządzenia ogólnego zwiększenie możliwości siłowych (np. egzoszkielety).
  
  

Typowe czynności podnoszenia i przenoszenia wymagają użycia prostych w zastosowaniu i użytkowaniu urządzeń wspomagających. Ze względu na charakter opracowania nie uwzględniono w nim urządzeń wspomaganych przez zewnętrzne źródła zasilania, urządzeń, których konstrukcja i zastosowanie uniemożliwia przenoszenie ładunków po dowolnym terenie (np. pochylnie, schody) oraz urządzeń do transportu osób. Proste urządzenia wspomagające powinny spełniać następujące kryteria:

• możliwość ręcznego transportu ładunków z zastosowaniem urządzenia wspomagającego oraz bez jego użycia,
• brak dodatkowego zasilania (elektrycznego, hydraulicznego, pneumatycznego lub innego),
• używanie urządzenia wspomaga tylko czynność podnoszenia, przenoszenia i odkładania,
• urządzenia mogą być powszechnie stosowane i są łatwo dostępne,
• urządzenia mogą być użytkowane przez jednego lub dwóch pracowników,
• specjalistyczne urządzenia wspomagające mogą być zaadoptowane do przemieszczania innych ładunków, niż te do których zostały one przeznaczone.
  
  

W niniejszym poradniku uwzględniono następujące urządzenia wspomagające czynności podnoszenia i przenoszenia ładunków:

• chwytak do płyt chodnikowych,
• chwytak do krawężników,
• pasy do mebli,
• szelki do mebli,
• uchwyty do szyb,
• uchwyty do płyt gipsowo-kartonowych.
  
  

Chwytak do płyt chodnikowych jest urządzeniem, które umożliwia w łatwy sposób chwycenie i przeniesienie płyt chodnikowych lub innych ładunków nieodkształcalnych i o równoległych bokach (rys. 3a). Urządzenie to pozwala na wykonywanie czynności podnoszenia i przenoszenia ładunku z mniejszym obciążeniem układu mięśniowo-szkieletowego ze względu na:

• zastosowanie uchwytu pozwalającego na wykonywanie czynności podnoszenia z większej wysokości (mniejsze zgięcie w stawach kolanowych i/lub mniejsze pochylenie tułowia),
• możliwość podnoszenia płyty lewą lub prawą ręką, a także oburącz,
• zastosowanie mechanizmu dźwigni w konstrukcji chwytaka pozwalającego na łatwe i pewne chwycenie ładunku podczas podnoszenia.

 

Rys. 3. Chwytak do płyt chodnikowych (a) i chwytak do krawężników (b).

 

Chwytak do krawężników jest urządzeniem umożliwiających podnoszenia i przenoszenie krawężników lub innych ładunków nieodkształcalnych i o równoległych bokach przez dwóch pracowników (rys. 3b). Urządzenie to pozwala na wykonywanie czynności podnoszenia i przenoszenia z mniejszym obciążeniem układu mięśniowo-szkieletowego ze względu na:

• zastosowanie uchwytów oddzielnie dla lewej i prawej kończyny pozwalające na wykonywanie czynności podnoszenia z większej wysokości (mniejsze zgięcie w stawach kolanowych i/lub mniejsze pochylenie tułowia) oraz w bliższej odległości od środka ciężkości podnoszonego ładunku,
• zastosowanie mechanizmu dźwigni w konstrukcji chwytaka pozwalającego na łatwe i pewne chwycenie ładunku podczas podnoszenia.
  
  

Pasy do mebli zakładane są przez pracownika na plecy na krótko przed czynnością podnoszenia i przenoszenia mebli (rys. 4a). Po założeniu pasów pracownik zawija wolny koniec pasów wokół mebla, zapina go i rozpoczyna podnoszenie. Pasy pozwalają na wykonywanie czynności przenoszenia z mniejszym obciążeniem układu mięśniowo-szkieletowego ze względu na:

• położenie pasów na plecach pracownika – obciążenie wynikające z masy ładunku przenoszone jest bezpośrednio na tułów pracownika,
• połączenia pasów z podstawą mebli pozwala na wykonywanie czynności przenoszenia zazwyczaj w pozycji wyprostowanej (mniejsze zgięcie w stawach kolanowych i/lub mniejsze pochylenie tułowia),
• zastosowanie pasów pozwala na wykorzystanie rąk do kontroli trzymania mebli w pozycji pionowej podczas przenoszenia.

 

Rys. 4. Pasy (a) i szelki (b) do przenoszenia mebli.

 

Szelki do przenoszenia mebli zakładane są przez pracownika w dowolnej chwili przed czynnością podnoszenia i przenoszenia mebli (rys. 4b). Po założeniu szelek pracownik zawija taśmę wokół mebla, przypina ją do szelek i rozpoczyna podnoszenie. Po odpięciu taśm szelki mogą być przez pracownika noszone w przerwach pomiędzy czynnościami przemieszczania mebli. Szelki pozwalają na wykonywanie czynności przenoszenia z mniejszym obciążeniem układu mięśniowo-szkieletowego ze względu na:

• położenie szelek na plecach, klatce piersiowej i biodrach pracownika – obciążenie wynikające z masy ładunku przenoszone jest bezpośrednio na tułów pracownika,
• połączenia szelek za pomocą odpinanych taśm z podstawą mebli pozwala na wykonywanie czynności przenoszenia zazwyczaj w pozycji wyprostowanej (mniejsze zgięcie w stawach kolanowych i/lub mniejsze pochylenie tułowia),
• odpinane taśmy pozwalają na łatwe rozłączenie szelek i łatwe założenie taśm do przenoszonego ładunku,
• zastosowanie pasów pozwala na wykorzystanie rąk do kontroli trzymania mebli w pozycji pionowej podczas przenoszenia.

Uchwyty do szyb wykorzystywane są do przenoszenia szyb oraz przedmiotów o dużej powierzchni i niewielkiej grubości (rys. 5a). Uchwyty pozwalają na wykonywanie czynności podnoszenia i przenoszenia z mniejszym obciążeniem układu mięśniowo-szkieletowego ze względu na:

• mocowanie uchwytów na dowolnej wysokości do szyby – wysokość ta może być dostosowana indywidualnie do wysokości ciała pracownika (mniejsze zgięcie w stawach kolanowych i/lub mniejsze pochylenie tułowia),
• przenoszenie szyby za rękojeść uchwytu urządzenia wspomagającego,
• łatwe mocowanie uchwytu do szyby i odpinane go.

 

Rys. 5. Uchwytu do szyb (a) i płyt gipsowo-kartonowych (b).

 

Uchwyty do płyt gipsowo-kartonowych wykorzystywane są do przenoszenia płyt gipsowo-kartonowych oraz przedmiotów o dużej powierzchni i niewielkiej grubości na przykład płyt wiórowych, paździerzowych, OSB (rys. 5b). Uchwyty pozwalają na wykonywanie czynności podnoszenia i przenoszenia z mniejszym obciążeniem układu mięśniowo-szkieletowego ze względu na:

• mocowanie uchwytów na dowolnej wysokości do płyty gipsowo-kartonowej – wysokość ta może być dostosowana indywidualnie do wysokości ciała pracownika (mniejsze zgięcie w stawach kolanowych i/lub mniejsze pochylenie tułowia),
• przenoszenie płyt gipsowo-kartonowych za rękojeść uchwytu urządzenia wspomagającego,
• łatwe mocowanie uchwytu do płyty gipsowo-kartonowej i odczepianie go.