Artykuły - bezpieczeństwo na drodze
Celem badania przedstawionego w artykule była kompleksowa ocena psychospołecznych warunków pracy kierowców autobusów miejskich i dalekobieżnych. Badaniem objęto 500 kierowców autobusów z 52 różnych firm przewozowych. Narzędziem badawczym był Kopenhaski Kwestionariusz Psychospołecznych Warunków Pracy – COPSOQ II. Analizę przeprowadzono za pomocą testu t-studenta, w którym porównywano średnie wyników kierowców miejskich i dalekobieżnych. Przeprowadzone badanie wykazało, że kierowcy tych pojazdów nie stanowią jednorodnej grupy zawodowej pod kątem występujących zagrożeń psychospołecznych w środowisku pracy. Kierowcy autobusów miejskich mają wyższy poziom wymagań emocjonalnych i tempa pracy, różnią się także od kierowców autobusów dalekobieżnych pod kątem warunków organizacji pracy oraz poziomami stresu i dobrostanu.
DOI: 10.54215/BP.2022.04.10.Kapica
Artykuł podejmuje problematykę bezpieczeństwa ruchu drogowego z aktywnym udziałem pojazdów uprzywilejowanych. Podstawowym celem rozważań była identyfikacja czynników ryzyka wpływających na poziom bezpieczeństwa ruchu oraz opracowanie ich rankingu na podstawie analizy wartości tzw. indeksu ryzyka z wykorzystaniem metody wskaźnikowej. W artykule wykorzystano wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wśród grupy kierowców pojazdów uprzywilejowanych należących do różnych jednostek uprawnionych do posługiwania się tego typu pojazdami, funkcjonujących na obszarze aglomeracji szczecińskiej.
Praca kierowców bywa niebezpieczna, zdarza się dużo wypadków drogowych. Spowodowane jest to gwałtownym wzrostem pojazdów poruszających się po drogach, a także zwiększeniem możliwości osiągania przez nie coraz większych prędkości. Zmęczenie, spadek koncentracji czy nieuwaga mogą łatwo doprowadzić do tragedii. Aby temu zapobiec, koncerny motoryzacyjne wprowadzają coraz bardziej innowacyjne systemy bezpieczeństwa wspomagające pracę kierowców i mające na celu ochronę kierowcy przed wypadkiem (bezpieczeństwo czynne) oraz złagodzenie skutków wypadków (bezpieczeństwo bierne). Dzięki stosowaniu takich zaawansowanych systemów bezpieczeństwa, pomimo wzrostu natężenia ruchu drogowego spada liczba wypadków, a także liczba ofiar śmiertelnych.
W artykule przedstawiono przegląd literatury na temat związanych z wiekiem zmian sprawności kierowców, w tym kierowców zawodowych, w zakresie cech warunkujących bezpieczne zachowanie w sytuacji ruchu drogowego. Badania dowodzą, że sprawność psychofizyczna zmienia się istotnie wraz z wiekiem, aczkolwiek nie jest to jedyny wyznacznik zakresu i tempa zmian. Problem ten jest szczególnie ważny w przypadku kierowców zawodowych, zwłaszcza w kontekście wydłużonego wieku emerytalnego.
Artykuł przedstawia program szkoleniowy realizowany w ramach programu wieloletniego „Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy”. Celem programu była modyfikacja zachowań i postaw kierowców. W artykule zaprezentowano cele i zakres szkoleń, omówiono wybrane zagadnienia oraz zasady dopasowania szkoleń do indywidualnych potrzeb kierowców. Praktyczną przydatność programu potwierdziło od 89,7 do 100% uczestniczących w nim kierowców, w zależności od ocenianego obszaru oddziaływania.
Wypadki drogowe stanowią jeden z najważniejszych problemów polityki zdrowotnej i społecznej współczesnego świata. Obecnie na świecie śmiertelny wypadek drogowy zdarza się średnio co 50 sekund, a co dwie sekundy powoduje on obrażenia u ludzi. Według WHO każdego roku na drogach świata ginie prawie 1,3 mln osób, a od 20 do 50 mln osób doznaje ciężkich obrażeń ciała i wymaga długotrwałego, kosztownego leczenia.
Wielu następstwom wypadków drogowych można skutecznie zapobiegać, co wymaga jednak ciągłej pracy nad nowymi metodami i technikami efektywnej profilaktyki. W ostatnich latach, z powodu ciągłego wzrostu liczby ofiar śmiertelnych i rannych w wypadkach w ruchu drogowym, podjęto szereg inicjatyw dotyczących poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego w skali kontynentalnej i globalnej.
W artykule przedstawiono najważniejsze światowe i europejskie programy dotyczące profilaktyki wypadków drogowych.
W firmach z sektora transportu drogowego odpowiedzialnością za spowodowanie wypadku obarcza się często w pierwszej kolejności kierowcę lub bezpośredniego uczestnika zdarzenia, jeśli wypadek miał miejsce na stanowiskach technicznych. Zapomina się jednak o współodpowiedzialności za sytuacje niebezpieczne wynikające ze złej organizacji pracy, zaniedbań technicznych, konfliktów międzyludzkich, które angażują emocje, a tym samym zmniejszają sprawność pracowników.
W artykule przedstawiono informacje nt. podstawowych elementów składających się na sprawność uczestników ruchu drogowego (m.in. zdolność widzenia przestrzennego, widzenie w nocy, czas reakcji) z punktu widzenia psychologii transportu (a zwłaszcza bezpieczeństwa pracy w transporcie). Celem tych rozważań jest zwrócenie uwagi na wpływ środków psychoaktywnych na tę sprawność. Omówiono zatem działanie alkoholu, narkotyków, dopalaczy i leków w kontekście funkcjonowania człowieka w ruchu drogowym.
Niezależnie od wielu szczegółowych uwarunkowań i wymagań w odniesieniu do kształtowania stanowisk pracy kierowców zawodowych - głównie ciężkich samochodów dostawczych typu ciągnik siodłowy z naczepą - kierowcy odczuwają zróżnicowane i znaczne dolegliwości w związku z wykonywaną pracą - prowadzące często do choroby zawodowej. Dolegliwości te wynikają najczęściej z wymuszonej pozycji ciała oraz czasu pracy. Celem przedstawionych w artykule wyników badań jest ocena ergonomiczności stanowiska pracy kierowcy zawodowego oraz analiza świadomości kierowców dotyczącej czynników i następstw wpływających na choroby ich grupy zawodowej. Badania przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego wśród kierowców przedsiębiorstw transportowych, w których wykorzystywano różne marki pojazdów i typy naczep. Badaniami objęto 104 kierowców zawodowych.
Artykuł przedstawia rzadko podejmowaną w polskim piśmiennictwie problematykę agresji drogowej w 3 jej wymiarach: agresywnej jazdy, gniewu drogowego oraz furii drogowej. Pokazana jest skala zjawiska w Polsce i na świecie oraz przekrój czynników, wpływających na poziom agresji drogowej, zarówno indywidualnych, jak i środowiskowych. Zaprezentowano również techniki prewencyjne, mające na celu obniżenie własnego gniewu oraz łagodzenie agresywnej reakcji innych kierowców.
W artykule przedstawiono aktualne problemy związane z bezpieczeństwem pracy w sektorze transportu drogowego w Europie oraz podstawowe kierunki polityki europejskiej w tym zakresie. Zaprezentowano także przykłady „dobrych praktyk”, zastosowanych zarówno na poziomie kształtowania polityki państwa jak i polityki konkretnych przedsiębiorstw posiadających flotę samochodową, dzięki którym udało się istotnie zredukować liczbę wypadków w pracy oraz wynikających stąd kosztów społecznych i ekonomicznych. Artykuł powstał na podstawie materiałów przedstawionych podczas seminariów europejskich, które obyły się w ramach realizacji projektu PRAISE.
W artykule przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych w trzech grupach kierowców: zawodowych i amatorów niemających na swoim koncie sprawstwa tragicznego wypadku drogowego oraz amatorów – sprawców tragicznych wypadków drogowych. W badaniach porównywano poziom cech i sprawności uznanych za niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa prowadzenia pojazdów w tych grupach kierowców. Wyniki badań skłaniają do refleksji na temat kryteriów doboru osób do zawodu kierowcy.
Celem artykułu jest pokazanie skali problemu wypadkowości wśród kierowców flotowych, czyli pracowników, którzy nie są kierowcami zawodowymi, ale wykorzystują samochody służbowe lub własne podczas wykonywania obowiązków służbowych. Wśród kierowców flotowych są handlowcy, ekonomiści, kadra zarządzająca. W roku 2007 kierowcy flotowi stanowili ok. 70% poszkodowanych w wypadkach przy pracy w trakcie kierowania pojazdem na terenie transportu publicznego, w tym ok. 6% ze skutkiem śmiertelnym lub ciężkim uszkodzeniem ciała. W grupie poszkodowanych kierowców flotowych, ok. 26% stanowiły kobiety. Aby zwiększyć bezpieczeństwo kierowania w tej grupie pracowników konieczne jest wprowadzenie specjalistycznych szkoleń oraz respektowanie zasad doboru pracowników z uwzględnieniem predyspozycji do kierowania pojazdem.
Wypadki drogowe stanowią poważny problem współczesnego świata. Są jedną z głównych przyczyn wszystkich urazów, które to stanowią trzecią przyczynę zgonów na świecie. Każdego roku na drogach świata ginie około miliona osób dorosłych i dzieci, a kilkanaście milionów zostaje rannych. Umieralność z powodu obrażeń poniesionych w wyniku wypadków drogowych stanowi 2,2% wszystkich zgonów na świecie. W artykule przedstawiono epidemiologię wypadków drogowych w Polsce w latach 1990-2009 ze szczególnym zwróceniem uwagi na główne problemy bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce związane z niebezpiecznymi zachowaniami uczestników ruchu drogowego (nieprzestrzeganie przepisów ruchu drogowego). W latach 1990-2009 na polskich drogach wydarzyło się ponad milion 61 tysięcy wypadków, w których zginęło prawie 126 000 osób, a ponad milion 336 tysięcy zostało rannych. Pomimo różnorakich działań, które są podejmowane w celu poprawy bezpieczeństwa na polskich drogach liczba rannych i zabitych na skutek wypadków drogowych jest w dalszym ciągu bardzo duża, a straty ponoszone przez społeczeństwo wysokie. Aby poprawić stan bezpieczeństwa na drogach naszego kraju konieczne jest kontynuowanie wielokierunkowych działań mających na celu systematyczne podnoszenie poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego.
W artykule omówione zostały społeczne aspekty kultury bezpieczeństwa w kontekście specyfiki zagrożeń związanych z amatorskim prowadzeniem pojazdów oraz z wykonywaniem zawodu kierowcy. Są w nim poruszone takie zagadnienia, jak: relacje z innymi kierowcami i pasażerami, agresja na drodze, rozmowy przez telefon komórkowy oraz kultura bezpieczeństwa kierowców i przedsiębiorstwa.